Оценить:
 Рейтинг: 0

Маънавият сарчашмаси. Услубий қўлланма

Год написания книги
2016
На страницу:
1 из 1
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля
Маънавият сарчашмаси. Услубий ?yлланма
И. С. Байджанов

Урганч ?урилиш касб-?унар коллежида yрта махсус касб-?унар мутахассисларининг 2004 йил январ ойида yтказилган маънавият ва маърифат ишлари бyйича директор yринбосарларининг y?ув маш?улотлари кyрик кенгаши тафсилотлари.

Маънавият сарчашмаси

Услубий ?yлланма

И. С. Байджанов

МАъНАВИЯТ – БОШ МЕЗОН

Маънавият – инсоннинг, ?ал?нинг,

жамиятнинг, давлатнинг куч – ?удра-

тидир. У йy? жойда ?еч ?ачон бахт-

саодат бyлмайди.

    И. Каримов.

© И. С. Байджанов, 2016

Редактор Абдулла Сафоев

Корректор Махмуд Ибадуллаевич Самандаров

ISBN 978-5-4483-2444-4

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Муста?иллигимизнинг биринчи йилларидано? одамларда маънавиятнинг беба?о ?усусиятларини шакллантиришга асосий ди??ат-эътибор ?аратилди. Аждодларимиз томонидан яратилган ?оят улкан, тенгсиз маънавий ва маoрифий меросимиз, миллий ?адриятларимизни тиклаш, яна ?ал?имизнинг yзига ?айтариб бериш давлатимиз сиёсатининг му?им масаласига айланди. Айни?са бу тушунчани ёшлар онгига чу?ур сингдириш ?аётий ва долзарб вазифа эканлиги ало?ида таъкидлаб келинмо?да. Бу Президентимиз ташаббуси ва бевосита ра?намолиги билан яратилган «Таълим тy?рисидаги ?онун», шунингдек, «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» да ?ам yз ифодасини топган. Негаки, Элим деб, юртим деб ёниб яшашга ?одир инсонларда маънавият тушунчаси болаликдано? шакллана беради ва улар yзларининг оиласига дyст-ёрларига, Ватанга бyлган ме?р – му?аббати, садо?ати, и?лос эъти?одини амалий ишлари билан намоён ?илиб борадилар. Зеро, сyз ва иш бирлиги маънавияти юксак инсонларнинг дил амри, ?алб даъватига айланади. Улар yтиб борувчи ВА?Тнинг ?ар бир ла?засидан унумли фойдаланишга, yзларидан яхши ном, эзгу ишлар ?олдиришга ?аракат ?иладилар.

Коллежимизда шу боисдан ?ам энг аввало маънавий жи?атдан етук, баркамол мутахассислар тайёрлашга бош вазифа деб ?аралади.

?айси фан y?итилмасин ёки амалий маш?улот yтказилмасин хал?имизнинг маънавий ?адриятлари ёшлар онгига сингдириб борилади. Бу эса yзининг ижобий самарасини бермо?да. Ўзбекистон Республикаси «Маънавият ва маърифат» марказининг Хоразм вилоят бyлими томонидан коллежимизда маънавий – маърифий тадбирларнинг изчил йyлга ?yйилганлиги эътироф этилди. «Маънавият ва маърифат» хонаси танловда ?олиб деб топилиб, биринчи даражали диплом билан та?дирланди. Маънавий – маърифий ишларни намунали йyлга ?yйганлигимиз туфайли коллежимиз республика yрта махсус касб- ?унар таълими марказининг махсус буйру?ига кyра таълим стандартлари, y?ув режа ва дастурларини тажрибадан yтказишга мyлжалланган тажриба – синов майдонига айлантирилди. Шу муносабат билан турли кyрик кенгашлар, йи?илишлар yтказилиб, yзаро тажриба алмашиши одат тусига кириб ?олди.

2004 йилнинг 13—15 январ кунлари Ўзбекистон Республикаси Олий ва yрта махсус таълим Вазирлиги, yрта махсус касб- ?унар таълими республика маркази, Хоразм вилояти Хокими ма?камаси yрта махсус касб- ?унар таълими бош?армаси билан ?амкорликда y?ув муассасаларидаги маънавият ва маърифат ишлари бyйича директор yринбосарларининг икки кунлик y?ув семинари бyлиб yтди. Унда Хоразм вилоятидаги барча коллеж, академик лицейларнинг маънавият ва маърифат ишлари бyйича директор yринбосарлари иштирок этдилар. ?ора?алпо?истон республи-касидан ?ам бир гурух ?амкасбларимиз ?атнашдилар.

Текшириш, кузатиш ва yзаро тажриба алмашишлар жараёнида шу нарса аён бyлдики, а?ил жамоамизнинг ?амжихатлиги, изланишлари бежиз кетмаяпти. Хар бир педагог yз фани бyйича замон, давр талаблари даражасида пухта билимга эга бyлишлари билан бирга маънавий кyникма, малакага эга эканликларини маш?улотлар жараёнида кyрсатиб келишмо?да. Коллежимизда амалга оширилаётган ибратли ишлар, ?yлга киритилаётган юту?лар бош мезони ?ам маънавиятга эътиборнинг ошиб боришида дея эътироф этилди.

Чиндан ?ам билимли ва малакали мутахассислар тайёрлашимизда маънавий ва маърифий йyналишдаги ишларни изчил йyлга ?yйганлигимиз ижобий самаралар бермо?да.

Ў?ув дарго?имиз 1999 – 2000 y?ув йилидан янги ма?ом асосида иш бошлади. ?урилиш ва касб- хунар коллежига айлантирилди. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар ма?камасининг «Академик лицейлар ва касб- хунар коллежларини ташкил этиш ва уларнинг фаолиятини бош?ариш тy?рисидаги, «1999- 2003 йилларда академик лицейлар ва касб- хунар коллежларининг моддий техника базасини ривожлантириш ?амда мабла? билан таъминлаш тy?рисида»ги ?арорларнинг ?абул ?илиниши муста?ил мамлакатимизда авлодлар баркамоллигини yйлаб, ёшларнинг билим ва касб- хунар малакаларини янада пухта эгаллашлари учун яратиб берилган кенг имконият, беба?о имтиёз, катта ?ам?yрлик бyлди.

Бугунги кунда коллежимиз республикамиздаги yз мав?еи ва нуфузига эга билим ва касб- хунар коллежига айланган. Буни навбатдаги y?ув семинари ?атнашчилари ?ам кузатиб yрганишларига асосланиб, ало?ида таъкидладилар. Ишларимиз ха?ида билдирилган хар бир фикр, истак, эътироф эса бизга янада катта масъулият юклайди. Бугун кечагидан, эртага бугунгидан яхши, унумли, сифатли ишлаш доимий шиоримиз.

Айтиш мумкинки, коллежимиз йилдан йилга чирой очмо?да, ичкариси ва таш?ариси yтган икки йил мабойнида тyла ?айта таъмирланиб, юксак эстетик дид билан безатилди.

Янги замонавий y?ув жихозлари, техник асбоб- ускуналар сотиб олинди. Илгари радиоэшиттириш тармо?и фаолиятини йyлга ?yйган бyлсак, эндиликда тyрт каналли yз ички телестудиямизга ?ам эгамиз. Яна бир ди??атга сазовор янгилик – y?ув ишлаб чи?ариш устахонаси ?урилиб, фойдаланишга топширилганлиги бyлди. Бу ерда талабаларимиз умум?урилиш, дурадгорлик ишлари, газ таъминоти жихозларини йи?иш ва таъмирлаш, ?урилиш- пардозлаш ишлари бyйича олган назарий билимларини амалда ?yллаб, ани? кyникмалар хосил ?иладилар, бунёдгорлик жаб?аларида амалга оширилиши лозим бyлган му?им ишлар тy?рисида муайян тушунча, тассавурга эга бyладилар.

Коллежимизга ?абул ?илинган талабалар учун барча шароитлар му?айё этилган. Икки ва тyрт ?аватли y?иш бино, спорт зали ва очи? спорт майдонлари, 450 yринли ёто?хона, шинам ошхона, 36 минг китоб фондига эга кутубхона y?увчилар хизматида. 2003 йилда Хоразм вилоятида республика ми?ёсида ёшлар yртасида yтказилган «Умид ни?оллари» спорт мусоба?алари ?атнашчилари ?ам коллежимизда яратилган бу ?улайликлардан бахраманд бyлиб, мехмондорчилик учун миннатдорчилик билдирдилар.

Коллеж Осиё тара??иёт банкининг таълим бyйича лойи?асига киритилган бyлиб, бу самарали ?амкорлик натижасида келтирилган 70 миллион сyмлик компьютер ва бош?а жихозлар таълим- тарбия жараёнини янги ил?ор педагогик технологиялар асосида олиб бориб, таълим ва касб- хунар yргатиш сифатини ошириш имкониятларини янада кенгайтиришда му?им а?амият касб этмо?да. Мазкур лойи?а беш бос?ичда амалга оширилиши мyлжалланган ва бунинг натижасида коллежимиз дунёдаги энг ил?ор ва замонавий коллежлардан бирига айланиши му?аррар эканлиги кyзда тутилган. Бунинг учун эса педагогик жамоамиз етарли малака ва билимга, тажрибага эга. Олти нафар фан номзоди, 12 нафар олий тоифали, 247 нафар биринчи тоифали y?итувчилар жамоаси ёшларга yзлари танлаган касб малакаларини ?унт билан yргатмо?далар. Айни пайтда ю?орида таъкидлаб yтканимиздек уларни маънавий баркамол инсонлар бyлиб етишишлари йyлида астойдил харакат ?илмо?далар.

Интернет тизимидан фойдаланиш кенг ва изчил йyлга ?yйилган. Жа?ондаги ва ?амдyстлик мамлакатларидаги таълим, касб-хунар тизимига оид ?имматли тажрибалар узлуксиз равишда кузатиб борилади. Иш фаолиятимизда ?yллаш мумкин бyлган янгиликлар, ил?ор тажрибалар ёзиб олиниб, ?айта кyриб чи?илади ва улардан иш жараёнларида фойдаланилади. Япония, Германия, Голландия кабби мамлакатлардаги y?ув жараёнлари, Россия федерацияси олий ва yрта махсус y?ув юртлари тажрибаларини муайян тарзда ?yллаб, яхши натижаларга эришяпмиз.

Муста?иллик шарофати билан таълимни ахборот технологиялари, компьютерлар билан жи?озлашга, айни?са интернет тизимидан фойдаланишга ката эътибор ?аратилганлиги таълим-тарбия самарадорлигини оширишда му?им а?амият касб этмо?да. Турли таълимий ахборотларни жойларга тезкор етказиш ма?садида Модем, ахборотларни олиш ва узатиш бyйича Интернет тизимига yтилганлиги ва бу жараён тобора такомиллашиб бораётганлиги муста?ил мамлакатимизда баркамол авлод тарбиясига эътибор, ?амхyрликнинг кучайиб бораётганлигининг ёр?ин ифодасидир.

Ил?ор педагогик технологияларни таълим-тарбия жараёнига тадби? этиш маънавий баркамол мутахассислар тайёрлашга ижобий таъсир yтказиши шак-шуб?асиздир. Кейинги йилларда y?увчилар билим ва кyникмаларини рейтинг асосида назорат ?илиш имтихон ва синовларни компьютер ёрдамида тест ор?али амалга ошириш, таълим амалиётини диагностик та?лил этиш, таълим муассасаларида маркетинг тизимидан фойдаланиш ва айни?са ю?орида ало?ида таъкидлаганимиздек, интернет хизматидан yринли ?yлланиш каби ?атор педагогик янгиликлар муайян муддатларда тажриба-синовдан yтказилиб, махаллий шароит ва имкониятларга мослаштирилган ?олда жорий ?илинмоыда.

Коллежимизда мехнат ?илаётган хар бир мутахассис муаллим yз олдига «Таълим амалиётида ?андай иш шакллари ва услубларидан воз кечдик ва уларнинг yрнига ?андай янгиларини ?yлладик?», «Нималарни ?андай ?илиб такомиллаштириб боряпмиз?», «Нималарни янгилик сифатида yз иш фаолиятимизда ?yллаяпмиз?», «Мен yз маънавиятимни бойитиб, дунё?арашимни кенгайтириб бориш учун ?андай изланишлар олиб боряпман?» каби саволларни кyндаланг ?yйиб, уларга ижобий жавоб бериш и?тидорига эга бyлишга харакат ?иладиар. Бу борада маълум юту?ларга эришаётганимиз навбатдаги y?ув семинарида ?ам эътироф этилди.

Хар ?андай ижтимоий-сиёсий тузумда ?ам маънавий-мафкуравий ишлар давлат ва жамият фаолиятининг энг му?им масалаларидан бири бyлиб келган. Му?тарам Президентимиз yзларининг нут?ларида, асарларида такрор ва такрор таъкидлаганларидай, маънавий-мафкуравий ишларда изчиллик бyлмаса, иш сусайтирилса, ло?айдлик ?илинса, жамият аъзолари онгида бyшли? пайдо бyлса бу умумий тара??иётимизга жиддий таъсир yтказади. Демак, ёшлар онгига миллий исти?лол мафкурасини чу?ур сингдиришимиз лозим. Муста?ил фикрлайдиган, ?аерда ва ?айси касбда ишласа ?ам ота-она, устозлар ишончи о?лайдиган, элим деб, юртим деб ёниб яшашга ?одир баркамол авлод ётказиб бериш энг му?им вазифа. Бунинг учун y?увчилар оддий хул?-атвор ?оидалари, мактаб, y?ув юрти худудида юриш-туриш, билим олиш, мехнат му?офазаси ва техника хавфсизлиги, компьютер ва бош?а замонавий техник ускуналардан фойдаланиш ?оидаларини чу?ур билишлари керак. Биз бу ?оидалар ?а?ида ало?ида стендлар ташкил ?илиб, кyзга кyринарли жойларга илиб ?yйганмиз.

Маънавий—маърифий ишларнинг изчил йyлга ?yйилганлиги коллеж таш?арисида ?ам, ичкарисида ?ам ё??ол кyзга ташланади. Давлатимиз рамзлари, юртбошимиз ?аёти ва фаолияти, Ўзбекистонимизда исти?лол йилларида амалга оширилган улу?вор ишлар ха?ида хикоя ?илувчи рангли, суратлар, маълумотлар, улу? алломаларимизнинг илм, касб- хунар, инсоний фазилатлар ха?ида билдирган доно, ?икматли сyзлари ёзилган папкалар, даъваткор шиорлар, кyргазмалар мавжуд. Булар коллежимизнинг ички ва таш?и кyринишига нафа?ат файз, чирой ба?ишлаб, балки устозу y?увчиларга битмас-туганмас маънавий озу?а, мадад, ра?бат, ил?ом ба?ишловчи манба бyлиб хизмат ?илаётганлиги yз- yзидан аён бyлиб турибди. Негаки, кyргазмали воситалар таълим тарбия самарадорлигини оширувчи синалган, ишончли ва таъсирчан манба ?исобланади.

Маънавий-маърифий ишлар амалий жи?атдан бош?а кyринишларда ?ам намоён бyлаётир. Редакцион ижодий гурух томонидан чи?арилаётган «Меъмор» газетаси са?ифаларида коллеж ?аёти тyла?онли акс эттирилмо?да.

«Зодчий» кичик корхонаси билан ?амкорликда юзга я?ин юксак эстетик дид билан безатилган рангли плакатлар чи?арилди. «Со?лом авлод дастури», И.А.Каримовнинг Олий Мажлиснинг II- ча?ири? биринчи сессиясида сyзлаган маърузаси асосида «Озод ва обод, эркин ва фаравон ?аёт – пировард ма?садимиз», «Миллий исти?лол ?ояси», «Давлат ва ?у?у? асослари», «Ўзбекистон келажаги буюк давлат», «Она ва бола Давлат дастури», Ўзбекистон харитаси фонида исти?лол йилларида эришилган юту?лар тy?рисида, таълим стандартлари, синф ра?бари вазифалари, Ўзбекистон Республикаси Конституциясини yрганиш бyйича, Ўзбекистон Республикаси Давлат мукофотларига оид, амалиёт y?увига оид Низом, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар ма?камасининг yрта махсус касб- хунар тизимига оид ?атор ?арорлари ифодаланган ва яна бош?а yнлаб даврталаб, ?аётий мавзудаги рангли плакатлар коллеж хоналарининг кyзга кyринарли жойларига илиб ?yйилган. Ў?итувчилар ?ам, y?увчилар ?ам уларни мунтазам равишда кyриб- кузатиб кyнгилларига жо ?илиб олганлар. Бундай плакатларни вилоятимиздаги бош?а y?ув юртлари ?ам харид ?илишмо?да.

Муста?иллик йилларида жамоамиз ижодкор муаллимлари томонидан yндан оши? илмий- маърифий китоблар, y?ув ?yлланмалари нашрдан чи?ди. «Маънавият ва маърифат», «Миллий исти?лол ?ояси» хоналари, «?у?у?ий маърифат маркази» ишлаб турибди.

«Маънавият асослари», «Миллий исти?лол ?ояси», «Ўзбекистон Конституциясини yрганиш» курслари таълим тизимида ало?ида фан сифатида yргатилмо?да. Бу фанларни чу?ур yрганиб, yз таффакури ва дунё?арашини бойитган y?увчилар эса yз ?адр-?иммати, ха?- ?у?у?ини яхши англаб, исти?лол берган буюк неъмат-Ватан муста?иллигини мустахкамлашга ?одир инсонлар бyлиб етишадилар.


Вы ознакомились с фрагментом книги.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
На страницу:
1 из 1