Язмышлардан узмыш бармы?

Х?тта чикл?век т?шен д?

Урталай б?леп кен?.

Йола буенча, кыз ягы – кызны, егет ягы егетне мактый. Мактамаслык т?гел, икесе д? бер диг?н, у?ган-булган. Бигр?к т? С?рияне? ?ти-?нил?ре горурлык кичереп утырдылар. Шулай булмый ни! С?рия кебек кызлар бармак бел?н ген? санарлык! «Кадерле к?л?ш-кия?, кода-кодачалар, кунаклар, якын дуслар, х?рм?тле туганнар!» Котлаулар к?м?к ?ыр, шаян с?зл?р бел?н алышынып тора. Ике як та с?зг? кес?г? кер? торганнардан т?гел. ?зр?к кызмача булып алгач, С?рияне? ?тисе д? яраткан ?ырын сузып ?иб?рде:

Чылбырдай тезелеп,

Кайтыгыз, торналар;

Бу к?лд?й камышлы

Г?з?л к?л кайда бар?

Бу ?ырдан со? кия? ягы: «?лл? кода кия?л?рене? н?селе „торна“ кушаматы й?ртк?нен белмиме? ?лл? белеп махсус р?вешт? ?ырлыймы?» – дип, тын кала. Тик озакка т?гел. Шаянлыгы бел?н инде б?тен табынны яулаган кия? егете Мифтах кушаматны? тарихын с?йл?г?ч, к?зд?н яшьл?р чыкканчы к?леш?л?р. Туй кызганнан кыза.

?ченче т?н?феск? чыккач, З?лиф? ?и?ги Илгиз бел?н С?рияне шыпырт кына чакырып алды. Ике йорт аша ?зерл?нг?н «кия? т?ш?ге» аларны зарыгып к?теп тора иде. Кызганыч, беренче уртак т?н ?чен дип калдырган ымсындыргыч, кабатланмас мизгелл?р икесен д? б?тереп ?зен? тартып алырга торганда, «шайтан» да к?зл?рен йоммагын, алар ?ле а?ларлык д?р???д? т?гел идел?р…

С?рия, кыенсынып, ялангач т?нен капларга юрганга ?релде. «?аным, син минеке, мин синеке, оялма» – диг?нг?, эреп т?шм?ск? тырышса да, ирене? кочагына кереп китк?нен сизми д? калды. Илгиз, аны? ?чен ген? сакланган саф г?лне? та?ларын, сакланып, ирк?л?п, назлап кына ачты. Хатын-кыз назын татып караганы булса да, Илгиз, мо?а кад?р кагылмаган хисл?р дулкынында кайнады. «Мин си?а бервакытта да хыян?т итм?яч?кмен, ?аным!» – дип, кат-кат кабатлаганда, теге «шайтан» тавышсыз гына ?зене? почмагында к?леп утырды.

Илгизл?р яш?г?н йортны? капка алдына яшь киленне каршыларга дип к?рше-тир?, агай-эне ?ыелган. Зил?не? ?нисе бел?н ?тисе Т?нзил? бел?н Мисбахны? юклыгын, каршылаучылар абайламый калмады, ?лб?тт?. Кайсы килм??л?рен хуплады, кайсы: «Зил? бел?н Илгизне? аралары биш былтыр суынган, н?рс?г? ?пк? сакларга инде» – дип, тел чарлады. Машиналар, кычкырта-кычкырта, ишегалдына ?тте. Илгиз С?рияне к?т?реп алды да, ап-ак менд?рг? бастырды. Халид? апа С?рияг?: «Т?кле аягы? бел?н, киленк?ем. К??еле? май кебек йомшак булсын, теле? бал кебек татлы булсын!» – дип, бал-май каптырды.

Туйдан со?, бер атна да узмады, Илгизне райкомга чакыртып алдылар. Райком секретаре с?йл?ш?не кыска тотты.

– Илгиз Калимуллович, сезне? кандидатурагыз ?лк? комитетта каралган, бик ?аваплы эш т?къдим ит?л?р. Ирт?г? ?авап бирерг? кир?к.

Ришат Талиповичка ?авабы у?ай булачагына, Илгиз шикл?неп т? карамады. Ч?нки партия ?гьзасына ?лк? комитет карарына «юк» дип ?авап бир?, ?зе? тел?п т?мугка т?ш? диг?н с?з булачак. С?риясе д? каршы килм?с. Хатын-кызга н?рс?, ире кайда, ул шунда. Диплом алганына бер ай да юк, кайда эшк? урнашса да, а?а барыбер т?гел мени? Мен? ?нисе ген? ничек кабул ит?р? Быел алтмыш яшен тутыра бит, яш?рерг? таба бармый. Илгиз авылда йорт салыр алдыннан, ?нисе: «Картайган к?немд? минем бер ?зем? ниг? кир?к шундый зур йорт, сез берегез д? монда кайтып яш?м?ячексез барыбер», – диг?н иде. ?нисе хаклы булып чыкты т?гелме со?? «Ярар, алда чамаларбыз», – дип Илгиз, район ?з?генд? ?ч ел «буйдак» тормыш бел?н яш?г?н фатирына ашыкты.

С?рияг? ху?абик? роле килешк?н, ?зе д?, аш-су б?лм?сенд?ге ?ст?л д? балкып тора. Илгиз тамак ялгап алганнан со?, райкомдагы с?йл?ш?не С?рияг? ?иткерде.

– Син каршы т?гелсе?дер бит, С?рия?

– Башыма тай типм?г?н л? инде минем, нишл?п каршы булыйм… тик.. кайда яш?рбез со?? Бу фатирны калдырып кит?безме?

– С?рия, барысын да ?зем ?айлармын, к?ял?нм?.

Илгиз С?рияне к?т?реп алды да, залдагы диванга юн?лде. Иренн?р-иренг? кушылгач, ?ле ген? ике арада булган ?итди с?йл?ш? кайнар куенда эреп, каядыр юкка чыкты, югалды… С?ю ф?решт?л?ре оялып, к?зл?рен йомды.

Зинн?т М?ск??г?, ирт?г? апасы диссертация якларга тиеш к?нне килеп т?ште. Хатта ?йр?теп язганча, башта метро бел?н барды. Аннан троллейбуска к?чеп утырды. Троллейбус т?р?з?л?ренн?н М?ск?? урамнарын карап бара торгач, кир?к тукталышны узып китк?нен д? сизми калды. «К?ндез д? бик матур башкала, т?нн? – тагын да га??ебр?ктер ?ле, бер атнада к?реп бетереп булыр мик?н?» ? к?р?се кил?! К?пл?рг? т?теми ?ле бу б?хет. Зинн?тне? апасы М?ск??г? аспирантурада укымаса, белмим, кайчан барып эл?гер иде башкалага.

Энек?шен д?рт к?з бел?н к?теп алды Зил?. Беренчед?н, сагынган иде. Сагынырлык та шул! Зил? авылга я?а ел каршылаганнан со?, башка кайтып й?рм?де: диссертациясе буенча да бушамады, Илгиз бел?н аралар бозылу да с?б?п булды. Икенчед?н, Зинн?т апасына республикага эшк? кайтырга диг?н юлламаны алып килерг? тиеш, ч?нки Зил? диссертациясен яклагач, М?ск??д? калмаска диг?н карарга килг?н иде. ?зе укып бетерг?н медицина институтыны? акушерлык ??м гинекология кафедрасына эшк? кайтырга уйлаганын ?ти-?нисен? хат бел?н язып ?иб?рде. ? алар, эшне озакка сузмый, с?лам?тлек саклау министырлыгында эшл?г?н туганнары Та?ирга м?р???гать иттел?р. Ул: «Кулымнан килг?н кад?р ярд?м ит?рмен», – дип ышандырган.

Зинн?тне? авыл к?чт?н?чл?ре тулы зур юл сумкасын берг?л?п бушаттылар. Зил? ?зе д? буш кул бел?н к?теп тормаган – М?ск??не? зинн?тле ризыклары бел?н х?ленн?н килг?нч?, суыткычын тутырып куйган. Тамак ялгарга утыргач, с?з башта ?ти-?нил?ре, туган-тумача, таныш-белешл?ре хакында барды. Зил?не? ирт?г? ?аваплы к?не булуын ист? тотып, Зинн?т с?зне кыскарак тотарга, бигр?к т? Илгиз бел?н С?рия тир?сен? ялгыш борылып китм?вен тел?де. Апасы: «Эш буенча я?алыклар бармы? – дип сорагач, ?и?ел сулап, т?кми-ч?чми с?йл?рг? кереште. Та?ир абыйсы Зил?г? республика шифах?н?л?рене? берсенд? бала тудыру б?леген ?ит?кл?рг? урын с?йл?шк?н булып чыкты. «Медицина институтына укытырга ?зр?к практика алгач барыр, бу эшенд? яш?? урыны да х?л ителер, кайтсын, бер?к М?ск??д? калмасын», – дип кат-кат ?йтк?н.