Оценить:
 Рейтинг: 0

Сотсиологияи идоракунӣ. Маводи таълимӣ

<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 16 >>
На страницу:
5 из 16
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

САВОЛ?О БАРОИ САН?ИШИ САТ?И ДОНИШ

– Идоракун? чист?

– Шакли идоракунии давлати ?ахоманишиён ч? гуна буд?

– Сиёсати идоракунии демократ? ва ё либерал?, ки дар низоми идоракун? муста?илият ва озодиро пеш гузошта буд, хоси кадом давлати ?адимаи то?икон буд?

– Асоси усул?ои идоракунии давлатиро тиб?и рисолаи «Сиёсатнома» -и Низомулмулк кадом таълимот ташкил меди?ад?

– Са?ми кадом олимон дар рушди идоракунии и?тимо? тиб?и принсип?ои илмии идоракунии ташкилот?ои ?амъият? ва исте?сол? назаррас мебошад?

– Назарияи «Та?симоти баробари ме?нат ва таъмини самаранокии истифодаи ?увваи кор?» хоси кадом му?а??и? (он) мебошад?

– Назарияи «Маъмурияти фаъолият» хоси кадом му?а??и? (он) мебошад?

– Назарияи «Муносибат?ои инсон?» хоси кадом му?а??и? (он) мебошад?

– Назарияи «Низом?ои (система?ои) и?тимо?» хоси кадом му?а??и? (он) мебошад?

– Назарияи «Кибернетика (технологияи иттилоот?) дар идоракун?» хоси кадом му?а??и? (он) мебошад?

АДАБИЁТ ВА ДИГАР МАНБА?ОИ МАЪЛУМОТ

– Бюрократия. / Тарзи дастрас?: http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/ae0daf13-6994-8c34-4650-df58c4a0231e/1012512A.htm (http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/ae0daf13-6994-8c34-4650-df58c4a0231e/1012512A.htm)

– Гостенина В. И. Социология управления: Учебное пособие. Стандарт третьего поколения. – СПб.: Питер, 2013. – 368 с.

– Заходера Б. Н. Сиасет-наме. / Книга о правлении вазира XI столетия Низам Аль-Мулька. // Перевод, в введение в изучение памятника и примечания проф. Б. Н. Заходера. Издательство Академии наук СССР. Москва-Ленинград: 1949. – 192 с.

– Кибернетика. / Тарзи дастрас?: http://libanomaly.ru/rInform/8.htm (http://libanomaly.ru/rInform/8.htm)

– Тощенко Ж. Т. Социология управления. Учебник. – М.: Центр социального прогнозирования и маркетинга, 2011. – 300 с.

– Умарзода И. Таърихи тамаддуни Ориён. – Душанбе: 2006. – 558 с.

– What are the 14 principles of management? Description. [Маводи электрон?] / Тарзи дастрас?: http://www.12manage.com/methods_fayol_14_principles_of_management.html (http://www.12manage.com/methods_fayol_14_principles_of_management.html)

§2. ТАШАККУЛЁБИИ РАВАНД?ОИ

ИДОРАКУН? ДАР ТО?ИКИСТОН

Назарияи идоракун?

Идоракун? ба ма?орат ва санъати давлатдор? робитаи зич дорад. Нахуст давлати то?икон дар давраи ?укмронии Сомониён ташкил ёфта буд, ки аз ?аст? ва меросдорони худ бо санъати волои идор?, ташаккули адабиёт ва илму ирфон, тамаддунофар? ва таъриху фар?анги ?овидон ба ?а?ониён нишонаи возе? гузошт.

Давлати то?икон баъд аз ?азору сад соли парешони?о, ноумеди?о, зулму ситамгори?о боз дубора тавлид ёфт. То ин замон, хал?у миллати то?ик зери та?дид, азобу шикан?а ва тобеияти хал?ият?о ва давлат?ои гуногуни бегона ?арор дошт, мувофи?ан аз э?од ва амалисозии муста?илонаи илму ирфон ва санъати идоракун? ма?рум буд.

Акнун, баъди садда?о чархи гардун ба с?и миллати то?ик боз гашт, аз соли 1991 ин?ониб То?икистон бо ро?барии фарзанди абармард, Асосгузори сул?у ва?дати милл? – Пешвои миллат, Президенти ?ум?урии То?икистон, му?тарам Эмомал? Ра?мон со?иби исти?лолияти давлат? гардид ва маш?ули идораи муста?или давлат?, э?ёи фар?анг, санъат ва таъриху тамаддуни милл? мебошад.

Тад?и?от?ои олимони то?ик дар самти идоракун?

Мутаассифона, новобаста аз пешрафт ва дастовард?ои сиёсию ?у?у?? назария?ои илмию та??и?от? дар самти идоракунии давлат? дар То?икистон ?ариб ки ба назар намерасанд, ба ?уз кори баъзе аз олимони то?ик, ки он?о низ ин самти илму фанро на дар ало?идаг? ё самтнок, балки дар ?ошия ва та?вияти дигар фан?о ва равия?ои илм? ом?хтаанд (Раззо?ов Б. ?. Идораи давлат? дар ?ум?урии То?икистон: проблема?ои ?у?у?ии назария ва амалия. 2007). Аз ?умла:

– Алиев З. М. Асос?ои конститутсионии ташкили ?окимияти и?роия дар ?ум?урии То?икистон (2003);

– Бобоев ?. Назарияи сиёсии Низомулмулк (1999);

– ?аниев Т. Б. Мене?мент (2004);

– Достиев А. С. Конституция Республики Таджикистан 1994 г.: история разработки, принятия и основные положения (2001);

– Зокиров Г. Исти?лолияти сиёс? (2001);

– Маликова А. Х. Организационно-правовые аспекты функции государства по социальной защите престарелых ин инвалидов в Республике Таджикистан (2005);

– Ойев Х. ?окимияти и?роия: тамоили инкишоф ва вазифа?о (2002);

– Раззо?ов Б. ?. Масоили ?у?у?ии идораи минта?а (1997);

– Ра?монов Э. То?икистон: да?солаи исти?лолият, ва?дати милл? ва бунёдкор? (2001);

– Расулов ?. Са?ми давлати Сомониён дар пешрафти афкори сиёс?, илм? ва фар?ангии Осиёи Марказ? (1999);

– Сафаров И. Д. Эволюция представлений о государстве (2005);

– ?акимов А. Ташкили идораи и?тисоди милл? (2005).

Боиси зикр аст, ки олимони то?ик дар ташаккули илми идоракун? ва сотсиологияи идоракун? чанде к?шиш?о ба хар? додаанд.

Яке аз олимон Раззо?ов Б. ?. ?анба?ои ?у?у?ии идоракуниро бисёр васеъ баррас? намуда, тавсия?ои зиёде ба?ри рушди ин мавзуъ манзур гардонидааст. Тиб?и назари ? дар фаъолияти ме?нат? на тан?о исте?солот, ч? тавре дар сохти анъанавии идоракун? бартар? дода мешавад, балки хизматрасон?, истеъмолот ва гардиши мол, ?у?у?, ахло?, маданият ва ?айра таъсири баробар доранд ва ба ташаккулёбии шахси комил мусоидат менамоянд. Яке аз назариёти дигари олим дар он аст, ки са?ми технологияи иттилоот? дар идоракунии давлат? хеле ногузир мебошад, зеро истифодаи он шаффофияти фаъолияти ма?омоти давлатиро бе?тар намуда, ба баланд бардоштани сифати хизматрасони?о мусоидат карда, расмиёти маъмуриро соддаву дастрас мегардонад.

Ба ин назар олими дигар Мавлоназаров С. С. низ моил аст, ? иброз медорад, ки давлати муосир низоми мураккаби ташкилиро со?иб мебошад ва устувории он тан?о дар сурати ташкили низоми босифати идоракун? метавонад таъмин карда шавад. Дар ин росто консепсияи «?укумати электрон?» метавонад ?амчун василаи му?им дар бунёди ?омеаи иттилоотии ша?рванд? ва давлати ?у?у?бунёд мусоидат намояд.

Шосаидов С. ?. на?ши низоъро дар идоракун? мавриди ом?зиш ?арор дода, бар он назар аст, ки он – низоъ дар як ва?т метавонад функсионал? буда, барои и?рои самараноки на?ша?о ва стратегия?ои корхона мусоидат намояд ва дар дигар ва?т дисфункционал? – ба паст гардидани ?аноатмандии шахс?, ко?иш ёфтани ?амкори?о дар гуру? ва ма?сулнокии корхона оварда расонад.

Масъала?ои марбут ба дастгирии и?тимоии кадр?о дар идоракунии давлат? мавриди та??и?у ом?зиши мутахассисони со?ав? ва олимону му?а??и?он пайваста ?арор дорад. Бар ин назар ва такя ба паём?ои Президенти ?ум?урии То?икистон, му?тарам Эмомал? Ра?мон коршиноси со?а Саидов А. таъсиси институти хизмати давлатиро ба та?ким ва такмили рукн?ои давлатдор? асоснок месозад. ? бар он назар аст, ки ом?зиши хизмати давлатиро мебояд ?амчун тамоили яклухти и?тимо? ба ро? монд. Дар ин ?олат метавон ба ин институти давлат?, яъне омодасозии кадр? аз мав?еи идоракун?, ?у?у??, и?тисод?, и?тимо?, маънав? ва ?айра назар намуд (Саидов А. Т. Хизмати давлат? дар ?ум?урии То?икистон (андеша?о, дурнамо). 2006). Яъне зарур аст, ки пайваста дониш ва малакаи хизматчиёни давлат? такмил дода шавад, зеро унсур?ои идоракун? тан?о бо кадр?ои болаё?ат ва со?ибмалака метавонад та?ким ёбад.

2.3 Давра?ои идоракун?

Идоракунии То?икистонро ба ду давра: то исти?лолияти давлат? (ва ё дар даврони Ш?рав?) ва баъд аз исти?лолияти давлат? ?удо кардан мумкин аст

Дар даврони Ш?рав? То?икистон ма?оми давлати муста?илро со?иб набуд, сохтори идории хоси худро надошта, зери тобеияти соби? давлати Ш?рав? дар баробари 14 кишвар?ои дигар ?арор дошт. Сохти идоракунии давлати Ш?рав? – Иттифо?и ?ум?ури?ои Ш?равии сотсиалист? (И?ШС) бошад, намуди анъанавии шакли бюрократ? ва ё авторитарии идоракун? буда, кулли ?арор?ои хусусияти идоридошта аз ?ониби ?окимияти марказ? ?абул мегардид. ?ум?ури?ои аъзо асосан сало?ияти ма?дуд дошта, чун шохаи и?роияи ?окимият фармон?о ва супориш?ои ?окимияти марказиро амал? мегардониданд.

Барои возе? нишон додани масъала баъзе хусусият?ои сохтори идоракунии давлатии И?ШС-ро тафсир менамоем. Сохти умумии идор? мутла? ва ё дар шакли муттамарказ бо тарзи амуд? ба ро? монда шуда, тамоми муносибат?о аз Марказ – ша?ри Москваи Федератсияи Россия ибтидо мегирафтанд. И?ШС асосан аз сохтор?о ва тартиб?ои идоракунии зерин иборат буд:

– Идораи маъмур? – аз ?ониби Раёсати Ш?рои вазирон пеш бурда мешуд. Дар ?ум?ури?ои аъзо дар навбати худ, Ш?рои вазирон амал менамуд, аммо дар тобеияти Марказ ?арор дошт;

– Идораи сиёс? – аз ?ониби котиботи Кумитаи марказии ?изби коммунист? идора карда мешуд. И?ШС сохти якка?изб? дошта, тамоми масъала?ои сиёс? дар сат?и Марказ баррас? ва ?абул мегардиданд;
<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 16 >>
На страницу:
5 из 16