Қылмыстық процесте бизнесті қорғау

Е? ?ауiптi ж?не ке? тарал?ан ?ызметтi? бiрi – мемлекеттiк сатып алу шартын орындау болып табылады. Б?л жа?дайда бюджет ?аражатын жым?ыру жайлы с?з ?оз?ап отырмыз. Сонды?тан сот?а дейiнгi тергеп-тексерудi? басталуы тез ж?не к?сiпкердi? ?атысуынсыз ж?ргiзiледi.

Мемлекетпен, ?лтты? компаниямен жасал?ан келiсiмшарт бюджеттiк а?шалай ?аражатты т?леудi к?здейтiндiктен, сот?а дейiнгi тергеп-тексеру тапсырыс берушiнi? ?тiнiшi болма?ан жа?дайда да ж?ргiзiледi, мысалы, ?ылмыс белгiлерiн аны?тау туралы баянат негiзiнде орын алуы м?мкiн. Осылайша, бiр жа?ынан, бюджет ?аражатын ?ор?ау ?те ма?ызды, ?йткенi ?леуметтiк т?лемдер соларды? есебiнен ж?зеге асырылады. Бiра? екiншi жа?ынан, бюджет ?аражатына ?атысты iс бойынша аз?антай к?дiк тудыратын ай?ын айыптау жа?тылы? меншiктi? барлы? нысандарын бiрдей ?ор?ауды белгiлейтiн ?аза?стан Республикасыны? Конституциясына ?айшы келедi.

Т?жiрибемде менi? клиентiм, ??рылыс компаниясыны? директоры, бюджет ?аржысын жым?ырды деп айыптал?ан жа?дай болды. Істi? м?н-жайын т?сiнбестен тергеушi тергеу барысында ?арт адамды т?рмеге жапты ж?не жым?ыру туралы iстi сот?а жiбердi. Істi? м?нi былай бол?ан: ??рылыс компаниясы бiрнеше ??рылыс келiсiмшарттарын ал?ан. Бiреуi директорды? ?зi сал?ан аурухананы? ??рылысына, екiншiсi тазарту ?ондыр?ыларыны? ??рылысына ?атысты болды, о?ан клиенттiмнi? еш?андай ?атысы жо?, ?йткенi оны ?аржы директоры екi шетелдiк инженермен бiрге жаса?ан. Сотта онда?ан ку?герлер, компания ?ызметкерлерi клиенттi? тазарту ??рылыстарымен айналыспа?анын растады. Оны? ?стiне а?ша ?аражатын iшкi жа?дай?а б?луге жетекшiлiк еткен ?аржы директоры бол?ан, ал менi? клиентiм тек жала?ы алып отыр?ан. Сондай-а? сотта орындал?ан ж?мыс актiлерiне ?ол ?ой?ан тапсырыс берушi ?кiмдiк ?кiлдерiнен жауап алынды. Олар клиентiмдi танымайтынын, оны еш?ашан к?рмегенiн ж?не барлы? iстердi ?аржы директорымен шешкенiн хабарлады. Жалпы ал?анда, сот директорды? ?рекетiн ?аржы жым?ырудан ?ызметтiк мiндеттерiн жауапсыз орындау санатына жат?ызып, бас бостанды?ынан айырумен байланысты емес жаза та?айындады. Б?л ?дiл де за?ды ?кiм болды, ?йткенi директор шын м?нiнде орындал?ан ж?мыс актiлерiне ол жерге бармастан, орындалуын тексерместен, iс сотта ?арал?ан?а дейiн ?айтыс бол?ан, ?аржы директорына сенiп ?ол ?ой?ан. Осылайша, клиентiм компанияны? тапсырыс берушi алдында?ы мiндет- темелерiнi? д?рыс орындалуын тексеруге мiндеттi басшы ретiнде ?з мiндетiн орындама?ан.

Жалпы к?сiпкердi? мемлекеттiк сатып алу?а байланысты ?арым-?атынасы орыс рулеткасына ??сайды. ?ашан келiп тиетiнi белгiсiз. Б?л бiр жылдан кейiн немесе ?ш жылдан кейiн болуы м?мкiн.

Т?жiрибемде ?ылмысты? iс ?оз?ал?ан?а дейiн ?ш мы?нан астам адам ж?мыс iстейтiн iрi акционерлiк ?о?амны? ?аржы директорын ?ор?а?ан жа?дай болды. Компания жолды? жо?ар?ы ??рылысы деп аталатын т?сеумен айналысатын. Я?ни, б?л шпалдар, рельстер. Сонымен б?л компания жолды бiр т?улiкке ?ыс?артатын темiржол желiсiн салу?а келiсiмшарт?а отыр?ан. Менi? клиентiм ж?мыс iстеген компания айналма жол салуды? орнына тура жол салады. ??рылыс бiткеннен кейiн кейбiр жолдастар тiптi мемлекеттiк марапаттар?а ие бол?ан. Алайда бiраз уа?ыттан кейiн бюджет ?аражатын ысырап ету ж?не жым?ыру т?рiндегi жым?ыру фактiсi бойынша ?ылмысты? iс ?оз?алады.

Менi? клиентiм М?скеуге кетуге м?жб?р болады. Ол сол жа?та бол?анда, тергеу кезiнде, барлы?ы кiн?нi соны? мойнына ж?ктейдi. Осы кезде оны? адвокаты болма?ан, клиентке iздеу жариялан?ан, М?скеуде ?сталып, Алматы?а экстрадициялан?ан. Б?л процедура шамамен бiр жарым жыл?а созылды. Оны? ?атерлi iсiк ауруына шалды??анына байланысты оны? б?лтартпау шарасы ?амаудан бас?а т?рге ауыстырылды. Д?л осы уа?ытта iске мен ?осылдым. Бiздi iс материалдарымен таныстырып, оны сот?а жiбердi. ?йткенi ?ылмысты? iс тапсырыс берушi мен мердiгер, я?ни менi? клиентiмнi? фирмасы арасында?ы ?арым-?атынас ?лi ая?талма?ан кезде тергелген. Ал iс сот?а жiберiлгенше жа?дай ?згерiп, оларды? арасында татуластыру ж?мыстары ж?ргiзiлiп, ж?мыс актiлерiне ?ол ?ойылды. Я?ни, бiр-бiрiнi? ?стiнен арыз-ша?ым болма?ан. Айтпа?шы, клиентке ?рлы?тан бас?а к?птеген баптар бойынша айыптар та?ыл?ан. Б?л жал?ан к?сiпкерлiк, алая?ты?, салы? т?леуден жалтару ж?не ?йымдас?ан ?ылмысты? топ?а ?атысу.

Іс тергеуден прокуратура ар?ылы сот?а ?тiп жат?анда, ?ор?аушы тарап с?рау салу ар?ылы ?осымша 10 томды? материалдар жинап, оларды сот?а ?тiнiш берген кезде iске ?осты?. Б?л контрагенттермен келiсiмшарттар, салыстыру актiлерi, орындал?ан ж?мыстар, ж?мыс жаса?ан ?осал?ы мердiгерлердi? т?сiндiрмелерi болды. Сот шамамен 5 ай?а созылды. О?ан ?рлан?ан деп есептелген ?аражатты? шын м?нiнде ??рылыс ала?ына жiберiлгенiн д?лелдеу ?ажет болды. Н?тижесiнде бiз ?р те?ге ?шiн есеп бердiк.

Жал?ан к?сiпкерлiкке келетiн болса?, м?нда да бiз клиент ??р?ан компаниялар жал?ан к?сiпорын емес деген ??жаттарды ?сынды?. Сот?а осы компанияларды? директорлары мен ??рылтайшылары келдi, олар сот?а ??рылыс?а дейiн клиентiмдi таныма?андарын, оларды? компаниялары б?дан б?рын ??рыл?анын, компанияларында онда?ан адам ж?мыс iстейтiнiн хабарлады.

Айта кетерi, ?азiр жал?ан к?сiпкерлiк бойынша 215-бап ?ылмыссыздандырыл?ан, я?ни ол ?ылмысты? кодексте жо?. Менi? ойымша, б?л мемлекеттi? д?рыс прогрессивтi ?адамы, ?йткенi бiр кездерi к?птеген кiн?сiз к?сiпкерлер мен биз- несмендер негiзсiз ?ылмысты? процестi? ше?берiне кiрдi, б?л дегенiмiз к?йзелiс пен шы?ындар. Алайда контрагенттер ?шiн ?зiнi? жеке белгiлерi мен салдарлары бойынша ??сас бас?а бап ?алды – ?Р ?К 216-бабында к?зделген ж?мыстарды iс ж?зiнде орындамай, ?ызметтер к?рсетпей, тауарларды тиеп-ж?нелтпей шот-фактураларды жазып беру бойынша iс-?рекеттер жасау.

Сонымен атал?ан iске ?айта орала отырып, бiз алая?ты?ты клиенттi? тапсырыс берушiмен шарт?а ?ол ?ою?а ?атысы жо?, жалдамалы ?ызметкер болуымен же?генiмiздi атап ?ткен ж?н. Шартты? ?зi де, ол бойынша мiндеттемелер де орындал- ?ан. Сот?а ?ор?ау ?тiнiшi бойынша тапсырыс берушi клиентке еш?андай ша?ымдары жо? ж?не осы?ан дейiн болма?ан да деп м?лiмдеме бердi, тараптар ?ол ?ой?ан орындал?ан ж?мыс актiсi бар. ?рине, еш?андай ?йымдас?ан ?ылмысты? топ туралы с?з болуы м?мкiн емес едi, ?йткенi о?ан бас?а ешкiм тартылма?ан, iс бойынша бас?а ?атысушылар бол?ан жо?.

Бiра? ол салы? т?леуден жалтар?аны ?шiн сотталды. Бiр жарым жыл ?амауда болды, ?йткенi, б?л ?шiн бiреу жауап беруi керек едi. Сонды?тан прокурорды мас?ара етпеу ?шiн оны салы? т?леуден жалтар?ан деп тапты. Д?л сол кезде амнистия болды. Со?ан байланысты о?ан ?амауда отыруды? ?ажетi болмады. Сонымен ?атар бастап?ыда iс ?оз?айтындай еш бiр себеп бол?ан жо?. Сонды?тан к?сiпкерге мемлекетпен байланысу ?ауiптi.

Б?л жа?дайда клиентiм ж?мыс iстеген компанияда шеге- лер, болттар, шпалдар, рельстер ж?не т.б. жеткiзетiн ж?здеген ?осал?ы мердiгерлер болды. Б?л компанияларды? кейбiрiнде бiр ?ана адам ж?мыс iстедi. Сонды?тан б?л ???ы? ?ор?ау органдарыны? ?ызметкерлерi арасында орынды к?дiк тудырды. Б?л микрокомпаниялар тауарды жеткiзгендерiн айтты, бiра? оны ?айдан ал?анын ??жаттай алмады. Одан кейiн материалдар на?ты ?абылдан?ан ?оймалардан ай?а?тарды к?рсетуге тура келдi. Б??ан ?ор?аныс тарапыны? к?п уа?ыты кеттi. Б?л фирмаларды? жал?ан к?сiпорындар ретiнде немесе оларды тiркеу сот актiлерiмен жарамсыз деп танылма?аны с?ттiлiк болды.

Сондай-а? сотта компания ?ызметкерлерi, контрагенттер тергеуде бергеннен бас?а ку?лiктер бердi. Олар айыптау тарапынан олар?а ?ысым к?рсетiлгенiн м?лiмдедi.

Сонды?тан к?сiпкерлер алая?ты? ж?не бас?а да экономикалы? баптар бойынша ?ылмысты? ?удалау орбитасына т?спеуi ?шiн «тазалы?» ережелерiн са?тау ?ажет. Оларды? iшiнде контрагенттердi жан-жа?ты тексеру регламентiн жасау, лауа- зымды? н?с?аулы?тар, бухгалтерияда?ы т?ртiптi ?ада?алау, ?ызметкерлердi тергеу ?рекеттерi кезiнде ???ы? ?ор?ау органдарымен ?зара iс-?имыл кезiнде мiнез-??лы? ?а?идаларына ?йрету, а?ымда?ы шаруашылы? ?ызметтi? ?ылмысты?- ???ы?ты? т?уекелдерiне аудиттi (за? аудитi) т?ра?ты ж?ргiзу ?ажет.

Контрагенттi тексеру регламентiне мынадай м?селелердi аны?тау кiредi: болаша? контрагенттi? беделi, материалды? базасы, ж?мыс т?жiрибесi, сот даулары, ат?арушылы? iс ж?ргiзулер бар ма, ?ызметкерлерiнi? болуы ж?не т.б.

Б?л а?паратты ?ажеттi орын?а барып тексеру ?сынылады.

?рi ?арай жа?дайды осы немесе бас?а iс т?р?ысынан ?арау керек. Бiр жа?дайда жаса?ан ?рекеттер, екiншiсiнде ж?мыс iстей алмайды. Мысалы, к?сiпкер келiсiмшарт бойынша ж?мысты толы? орында?анын на?ты бiледi, барлы? растайтын ??жаттар ж?не ???ы? ?ор?ау органдарымен ?ткiр ?а?ты?ысты? алдын алу м?мкiндiгi бар. Содан со? адвокатпен ж?мыс iстегеннен кейiн, за?ды? тексеруден ?ткеннен кейiн ?зi?iздi? позиция?ызды ?айда к?рсетуге, ж?ргiзiлген ж?мысты? д?лелдерiн сипаттау?а ж?не ??жаттарды ?з еркiмен беруге болатын уа?ытты, к?ндi ж?не шын м?нiнде кiн?сiздiгi?iздi? д?лелдерiн с?рай аласыз.

Мысалы, т?жiрибемде а?ша ?аражатын ?осып жазу жолымен жым?ыр?ан ?кiмдiк ?ызметкерлерi тартыл?ан бiр iс болды. Менi? клиентiм ?кiмдiкпен келiсiмшарт бойынша т?рлi мерекелiк iс-шаралар ?ткiзген. Оны? ?олында орындал?ан ж?мыстарды? актiлерi ?ана емес, сонымен ?атар сатып алын?ан киiз ?йлер, ?н сал?ан ?ншiлер, ойна?ан музыканттар фотосы мен бейне есебi де болды.

Кейiн белгiлi бол?андай, ?кiмдiк ?ызметкерлерi бас?а деректемелер, клиентiмнi? жал?ан ?олы т?р?ан ?осымша келiсiмшарттарды ?олдан жаса?ан. Осылайша бiз тергеу ?рекеттерiне шамамен алты ай бойы барды?. Бастап?ыда менi? клиентiме деген к?з?арас ?те жа?ымсыз болды деп айта кетейiн. Бiра? онымен бiрнеше к?н б?рын дайында?ан егжей-тегжейлi жауап алу, сондай-а? бiз ?сын?ан ??жаттар клиентiме iс бойынша ку?гер болып ?алу?а к?мектестi. Ал ?кiмдiк ?ызметкерлерi т?рлi мерзiмге бас бостанды?тарынан айырылды.

Сонымен ?атар тергеушi адвокатты? ойынын ?абылдамай, байланыс?а т?спей ж?не iс бойынша а?парат б?лiсуден ?ашатын кездер болады. Мысалы, т?жiрибемде клиент халы?аралы? компанияны? ?осал?ы мердiгерi бола отырып, ?лкен тапсырысты орында?ан, ал ол компания ?з кезегiнде министрлiктердi? бiрiнен орындау?а тапсырыс ал?ан жа?дай болды. Алайда шартта к?рсетiлген мерзiмде ?з мiндеттемелерiн

орындама?ан, IT платформа ж?мыс iстемеген. Сот?а дейiнгi тергеу басталды, iс ?те шулы болды, вице-министрлердi? бiрi ?амау?а алынды.

Осылайша, менi? клиентiм ?шiн iс ?ауiптi ба?ыт?а айналды, ?йткенi олар оны да ?оса ?амау?а алуы м?мкiн едi. Шетелдiк компанияны? директорларын, ?рине, Еуропа елдерiнi? бiрiн- де орналас?анды?тан толы??анды тарта алмайтын едi. Тергеу тарабын к?зге к?рiнгендей б?рi о?ай емес екенiне ж?не менi? ?ор?ауымда?ы адам ?з мiндеттемелерiн адал орында?анына сендiру ?шiн тез ?рекет ету керек болды.

?Р ?ПК 122-бабы 3-б?лiгiнi? 4-тарма?ына с?йкес, ?ПК-де белгiленген т?ртiппен сот?а дейiнгi тергеп-тексеруге немесе сот тал?ылауына ?атысу?а жiберiлген ?ор?аушы, ж?бiрленушiнi? ?кiлi ?аза?стан Республикасыны? за?намалы? актiлерiнде белгiленген коммерциялы? ж?не за?мен ?ор?алатын ?зге де ??пияны ??райтын м?лiметтердi жария етпеу туралы т?ртiптi са?тай отырып, шартты? негiзде маман тарту ар?ылы ж?бiрленушiнi ?ор?ауды, оны? м?дделерiн бiлдiрудi ж?зеге асыру ?шiн ?ажеттi м?лiметтердi алу?а ???ылы. Осы ???ы?ты пайдалана отырып, адвокатты? с?раумен маман?а ж?гiндiм ж?не одан клиентiм ?андай соманы ал?аны ж?не оларды ?айда ж?мса?аны туралы ?орытынды жасауды ?тiндiм. Бiрнеше к?ннен кейiн аудитор ма?ан толы? ж?не ай?ын м?лiмет бердi. Келiп т?скен а?шаны? барлы?ы жоба?а кеткенi, тапсырыс берушi 80 адамды ж?мыспен ?амтып, б?где ?йымдармен бiр?атар келiсiмшарттар жасал?аны, б?л да мiндеттемелердi? орындалуына ы?пал еткенi белгiлi болды. Б?дан шы?атыны, ?з тарапынан клиент мiндеттемелерiн толы?ымен орындады, ал тапсырыс берушiнi? ?зi министрлiк атынан ?осымша деректер ?сынба?анды?тан, оларды беруден бас тарт?анды?тан платформа ж?мыс iстемеген. Маманны? ?орытындысын ал?аннан кейiн мен жедел-тергеу тобыны? жетекшiсiне осы актiнi ?осып ?ана ?оймай, клиент пен оны? ?ызметкерлерiнен жобаны орындау ?шiн жауап алу туралы ?тiнiш бiлдiрдiм. Аудиторлы? ?орытындыны? ба?ыты уа?тылы болды, ?йткенi тергеушiлердi? ?здерi жобаны с?л бас?аша т?сiндi ж?не бiз кейiнгi жауап алу кезiнде б?рiн т?сiндiре алды?.

?ор?ау стратегиясын д?рыс ??ру ?шiн клиенттi? ?ор?аушы?а барлы?ын сол ?алпында айтып бергенi тиiмдiрек. Менде б?рын?ы салы? ?ызметкерiн алая?ты? ?шiн тарт?ан бiр iс болды. Ол б?рын?ы ?рiптесiне беру ?шiн к?сiпкерден а?ша ал?ан. Менiмен ??гiмелесу кезiнде ол б?л фактiнi жо??а шы?арды. Сонды?тан ?ор?аныс стратегиясы оны? кiн?сiздiгiн барлы? жолмен д?лелдеу болды. Тек тергеудi? со?ына ?арай ма?ан оны? ж?бiрленушiмен с?йлескен аудиожазбасын ты?дау?а р??сат етiлдi, одан клиентiм салы? ?ызметкерiне аудару ?шiн а?шаны шынымен де алып кеткенi аны?талды. Жарты жолда ?ор?ау шебiн ?згертуге, ж?бiрленушiге ?тема?ы т?леуге, прокурордан процестiк келiсiм т?рiнде процессуалды? келiсiм жасауды с?рау?а тура келдi. Бiра? тым кеш болды, прокурор ?ы?ырлы? танытып, бiзбен б?л процессуалды? келiсiмдi жасасудан бас тартты. Алайда, менi? ойымша, кiн?нi мойындау туралы м?мiле жасау ?шiн ?Р ?ПК 612 ж?не 613-баптарында к?зделген барлы? критерийлер бол?анымен, прокурорды? м?мiледен бас тартуы негiзсiз болды. Бiра? м?нда, олар айт?андай, тергеу барысында белсендi ?арсылы??а байланыс- ты прокурорды? д?шпанды?ын к?рсететiн психологиялы? аспект к?п. М?ны? б?рiнi? алдын алу?а болатын едi, ?йткенi тергеудi? басында прокуратурамен келiсуге ж?не ?ылмысты? ?удалауды то?тату ?шiн салы? ?ызметкерiне ?арсы ку?лiк беруге м?мкiндiк болды. Жалпы, сот клиентiме е? т?менгi жазаны бердi, 6 жыл?а бас бостанды?ынан айыруды? орнына клиентке 2 жыл та?айындады. К?рiп отыр?аны?ыздай ма?ан клиент алдымен шынды?ты айт?анда о?и?аларды? даму сце- нарийi бас?аша болуы м?мкiн едi.

Экономикалы? iстердi?, жалпы ?ылмысты? iстерден айырмашылы?ы, к?п уа?ытты ?ажет ететiнiн есте ?ста?ан ж?н. К?бiнесе iстер бiрнеше жыл?а созылады, онда?ан, тiптi ж?здеген томдар жиналады. Мысалы, салы? т?леуден жалтару тура- лы iстер бойынша айыпталушылар тергеу кезе?iнде т?рмеде отырмайды. ?рине, егер iс ?йымдас?ан ?ылмысты? топ?а ?атысумен байланысты болмаса. Д?л ?азiр мен бiр iске ?атысудамын, онда менi? ?ор?ауымда?ы адам ?йымдас?ан ?ылмысты? топ ??рамында салы? т?леуден жалтар?ан деп айыпталуда.

Бiра? егер iс клиент ?шiн оны? к?дiктi ретiндегi м?ртебесi туралы жариялаумен ж?не сот?а дейiнгi тергеудi? ая?тал?аны туралы хабарлаумен ая?талса, онда тергеушiден iстi электронды т?рде ?сынуды, сондай-а? клиенттен оны суретке т?сiрудi с?рау керек. К?бiнесе тергеушi бiр iстi ?ор?ау тарапына электронды т?рде ?сынады, ал сотта жа?а д?лелдер, бас?а тiзiмдеме, ?ор?аныс ?тiнiштерiнi? болмауы немесе тiптi ?ылмысты? iстi? ?рт?рлi к?лемдерi аны?талады.

Іспен м??ият танысып, б?зушылы?тарды екi санат?а топтастыр?ан ж?н. Бiрiншiсi – процессуалды? б?зушылы?тар. Мысалы, жауап алынатын адамдарды? ?олыны? болмауы, егер iс ?аза? тiлiнде болса, ?аза? тiлiне аудармасы, к?дiктiнi? ?аулысымен танысу, оны ал?аннан кейiн сараптама та?айындау, жедел-тергеу тобыны? ??рамына енгiзiлмеген адамнан жауап алу ж?не т.б. Екiншiсi – д?лелдемелер жо?ын к?рсететiн материалды? ???ы? б?зушылы?тар, атап айт?анда, аудит, сараптамаларда?ы а?аулар ?ажет бол?ан жа?дайда тауарлы?- материалды? ??ндылы?тарды? болмауы.

?детте iстi ал?аннан кейiн мамандар?а ж?гiнемiн ж?не олардан iс бойынша ж?ргiзiлген мамандар мен сарапшыларды? ?орытындыларына шолу жасауды с?раймын. Содан кейiн тергеу органына ?айта комиссиялы? сараптамаларды тiркеу ж?не та?айындау туралы ?тiнiшхат жолдаймын. Тергеу судьясы ар?ылы ?айталама комиссиялы? сараптама та?айындау?а ?ол жеткiзген бiр iсiм болды. Сотта ж?ргiзiлген осы сараптаманы? ар?асында клиент аса iрi залал келтiрген салы? т?леуден жалтар?аны ?шiн ?шiншi б?лiм бойынша 7 жыл?а бас бостанды?ынан айыруды? орнына екiншi б?лiм бойынша айыпты деп танылып, ра?ымшылы? бойынша iс ?ыс?артылды.

Егер прокурор?а берiлген ша?ым ?ана?аттандырылмаса ж?не со?ан ?арамастан iс сот?а жiберiлсе, онда iстi? ?ай сот?а т?скенiн, судья кiм екенiн ?ада?алап, алдын ала ты?дау туралы ?тiнiшхат беру ?ажет. ?ылмысты? iс ж?ргiзу за?намасыны? нормаларын елеулi т?рде б?зу?а байланысты iстi осы кезе?де ?ана прокурор?а ?айтару?а болады. М?селен, ?Р ?ПК 323-бабына с?йкес басты сот тал?ылауын та?айындау?а кедергi келтiретiн ?ылмысты? iс ж?ргiзу за?намасыны? елеулi б?зушылы?- тары аны?тал?ан кезде сот iстi оларды жою ?шiн прокурор?а ?айтарады. «Соттарды? келiп т?скен ?ылмысты? iс бойынша ?ылмысты? iс ж?ргiзу за?намасыны? нормаларын ?олдануыны? кейбiр м?селелерi туралы» 08.12.2017 ж. ?Р Жо?ар?ы Сотыны? нормативтiк ?аулысы осы м?селенi бiршама тере?iрек ашып к?рсетедi ж?не 22-тарма?та ?ылмысты? терiс ?ылы?тар туралы iстердi ?оспа?анда, iстi алдын-ала ты?даудан прокурор?а ?айтару?а ?ылмысты? iс ж?ргiзу за?намасыны? елеулi б?зушылы?тары аны?тал?ан кезде ?ана жол берiледi, оларды сот дербес жоя алмайды ж?не сотты басты сот тал?ылауын та?айындауды ?йымдастыру ж?не дайындау м?мкiндiгiнен айырады, сондай-а? ?ПК 340-бабына с?йкес оны? шегiн ай?ындайды. Атал?ан нормативтiк ?аулыны? 23-тарма?ында негiзгi сот тал?ылауын та?айындау?а кедергi келтiретiн ?ылмысты? iс ж?ргiзу за?намасын елеулi б?зушылы?тар ретiнде келесi жа?дайларды тану?а болатынын т?сiндiру ма?ызды: