Барби Бану
15 – бөлім
Мына сөзді естігелі Айымкүл апайдан күй кетті. Содан кешке дейін тағат таппай Бануды күтумен ғана болды. Ал Бану ғой келер бірақ Айымкүл оған не дейді, не айтады. Жалпы қалай айтады, қалай жеткізеді. Әрине бұл сырт көзбен қарағанда оп – оңай ғана оқиға. Ал шын мәнінде мұндай тағдырдың тәлкегіне түскенде кез – келгеннің еңсесін езіп жіберетін оқиға. Өйткені қарашы, арадан қаншама жыл өтті. Тіпті заманы өзгеріп алысты жақындатқан ұялы телефондар пайда болды. Әлеуметтік желілер пайда болды. Әртүрлі сайттар пайда болды. Демек бұл заманда іздегеніңді табу түкке де қиын емес. Тек тірі жүрсе болғаны ол адам табылады. Бірақ осы өткен жиырма үш жылда Айымкүл апай күйеуін бір ретте іздемепті. Қатыннан көңілі қалған еркек бас сауғалап кеткеннен хабарсыз кетіп, ол да іздемеді. Сонда да Бану үшін сұрқия тағдырдың сыйы бітпеді. Ол міне мына бүгінгі оқиға. Сезім құрғырды сезіне бастаған адамың өз бауырың боп шықса не болмақ. Мұнан өткен масқара бар ма?! Ал Айымкүл апайдың құдайдан тілеуі біреу ғана. Ол мына көгермегір қу жалғыздың мына баладан арының таза болуы. Айтып болама онсызда о бастан ылаңы көп қызынан қатты қауіптенгені рас. Қазіргі жастарға сенім жоқ, олар үшін о заманғыдай махаббат маңызды емес. Маңыздысы ақша ғана. Міне, осыны ойлаған ана байғұс есіктен кірген қызын құшақтап алып еңіреп берді. Ештеңе түсінбеген Бану болса сорлы ананы айналып толғанып не болғаные сұрап әлек. Осылайша екеуіне де сын сағаты туды. Ал асхананы меңзеген ана қызын сонда жетеледі. Көз жасын сүртіп үстелге отырды. Содан таңырқап тұрған қызына қарап ширек ғасырлық құпияны ақтарды.
– Қызым, мына жігіт кім айтшы деп сұрақ қойып сөзін бастады. Сорлы қыз не десін.
– Жұмысшы ғой, жәй құрылысшы, не болды мам деп шәңк ете қалды.
– Жәй құрылысшы болса болар. Бірақ қызым менің, қызғалдағым менің. Тек төсектес болдық деп айта көрмеші маған. Тіпті арамыз жақын деп те айта көрме. Егерде солай болса онда мен тап қазір өле салайын. Өлімнен ұят күшті деген осы екен. Әй, қу тағдыр сынағыңнан сүрінбесек екен, қызым сен сүрінбесең екен деп налып айқайлап жылап берді. Ал бұған сорлы қыз не десін, оның ойы бөлек. Оның ойында бұл үйге не дәуқара келіп кетті не дипломат ағасы келіп кетті. Сол екеуінің біреуі ғана. Басқа қорқатындай дәнеңе де жоқ. Ұрының арты қуыс деген осы болар. Қауіп сол екеуінен келуі мүмкін. Өйткені оның екеуіне де кезінде бала сенікі деп ауыздарын аңқайтты емес пе. Қысқасы, қыздың іші алай дүлей боп не болғанын түсіне алар емес. Ал өксігін баса алмаған ана жарытып ештеңе айталмай отыр. Бірақ бұл қашанғы жалғассын, ана байғұс тағы да сөзге көшті.
– Қызым, мына балаға жолама бұл сенің туған інің, бауырың. Бүгін түсте келгенде бәрін сұрап білгенмін. Әйтеуір көзқарасы, оң қабағын қағуы бәрі – бәрі әкеңе ұқсап жүрген. Кешір мені, ішіме сыймай сұрап алдым. Күдігім күмән келтірмепті жарықтық. Әкеңнің жас кезі, құйып қойғандай көшірмесі өзі. Міне, мұны білгенде төбемнен жай түскендей отырған жайым бар. Ал енді араларыңда не барын білмесем де Алладан сұрағаным сенің арыңның таза болғаны. Масқара қызым, масқарамыз шықпасын. Ия, қызым, ия, таң қалмағайсың бұл сенің туған інің. Бұл сенің әкеңнің баласы, екеуіңнің бойларыңдағы қандарың бір. Міне, барлық әңгіменің төркіні осы деп барып Айымкүл ана бір ақ тоқтады. Ал Бану болса бұл кезде басқа бір ғаламға еніп кеткендей күйде еді. Себебі, бұл балаға деген сезімі әлдеқашан оянып сүйіп қалғаны бар. Тіпті көлік ішінде отырып талай рет сүйісіп талай рет аймаласқан. Дегенмен құдайдың өзі сақтаған екен, қипақтаған балаға ақ босағаңды аттамағанша ол жайлы сөз айтпа деп бірнеше рет бетін қайтарған. Мұндайда жігіттен не кінә, құлындай қыз құлай кетсе тақымға салмақ ойы болған. Дегенмен еркекті кешіруге болады. Көрікті қыз көзін сүзсе кез келген еркек белдігін үзе салмай ма. Бірақ әбиүір болғанда белден төмені аман. Міне, бұл да бір періштенің қаққаны десек, Бану қыз қазір бұрынғы Бану емес. Қазір ес жиып ақыл тоқтатқан ақылды қыз. Қайран – ай жастық па әлде мастық па ол заманы өтті ғой. Тіпті қайнары да қаймағы да жоқ кәрі шалдың көлік үшінде құмарын басқаны есінде. Құдайдың өзі кешірсін осы күнге жетем дегенше қу басынан нелер өтпеген қыз бұл. Тіпті бір күнде үш еркектің ебін тауып өз орындарына қойып қойғаны бар. Соның бәрі тап қазір көз алдынан қаз қатар боп өтіп жатыр. Ал жүйрік қиялы құрғырың жүрегін езіп барады. Енді қайтпек, әрі қарай не істемек, ес жия алар емес. Өйткені шынымен де өз бауырына өлердей ғашық болғанын қарашы. Әттеген – ай анамның мына сөзі жалған болса екен дейді. Сосын мына солтүстігіңмен шығысыңның шорқақтығы тағы бар. Себебі Бану жігіт Асқардан ру сұрамады емес, сұрады. Ол бала болса міңгірлеп шыға келді. Сонда бұл сорлы өз руында нақты білмейтін болғаны ғой. Негізі Өскеменіңнің бәрі осы. Ауыл аймағын қайдам ал қаласы нағыз қараңқалғыр қала. Өйткені бұл қалада жастар жағы ру сұраспайды, сұрасса да бір атадан әрі аспайды. Міне, бұл соның себеп салдары. Соңы осындай опасыз тағдырдың құрбанына айналады. Ал негізі қазақ деген дана халық қой, жеті атаға дейін қыз алыспай, ұрпақ тазалығын сақтайды. Бірақ не десекте Бану үшін болары болды, бояуы сіңді. Демек өткенді ұмытып бәрін жаңадан бастамаса болмайды. Онсыз да бұл қыздың ұмытылмай жүрген құпиясы көп. Міне осыны ойлаған Бану орнынан тұрып үстелде жатқан телефонына жармасты. Содан дірілдеген саусақтарымен Асқардың номерін терді. Ал зуылдаған гудок көпке бармай арғы жақтан, жігіттің даусы шықты.
– Да жаным, айта бер. Сағынып қалдың ба не дейді. Мына сөзді естіп күрсінген қыз қалтырап кетті.
– Тез үйге келші, сенімен сөйлесетін шаруа болып тұр деп тұтқаны қоя салды. Әрине, жаным, әрине деген жігіт жауабын да күтпеді. Осылайша бір сұмдықты сезген жігіт көлігіне жүгірді. Осыдан соң қыз үйінде тыныштық орнады. Алла деп аңыраған ана өз бөлмесіне тартты. Басын ұстаған Бану мұңға батты. Алайда арадан жарты сағат өтпей есік қағылды. Сүйретіліп барып есік ашқан қыз бұрынғыдай ернін ұсынбады, құшағын да ашпады. Тек асханаға кіргізіп анасына шақырды. Бірақ бейбақ анадан хабар болмады. Өйткені ол сорлының баланың бетіне қарауға шамасы жетпеді. Сол үшін де барлық оқиғаны бастан аяқ Банудың өзі баяндап көз жасын көл қылды. Мұны естіген жігіттің тұла бойы мұздап сала берді. Жұмыр жүрегі мәңгіге тоқтап қалғандай болды. Бірақ тағдырына жазғаннан озған адам жоқ. Басқа салса бәрін көресің. Көресің де көнесің. Осылайша қызбен жігіттің жолы қақ айрылды. Екі жас бірі біріне қарайтын бет болмай бастарын төмен салды. Алайда үнсіздікті жігіт бұзды, есті де ақылды бала ғой.
– Енді бізге өкінгеннен пайда жоқ. Кешіріңіз мені, Алла сізді де кешірсін. Айтайын дегенім, әкемнің көңіл күйі болмаған күні анам маған айтушы еді. Әкеңнің ішінде мұң бар. Әкеңнің Тараз жақта әйелі болған, сонан бір қызы бар. Бүгін сол қызын сағынып отыр деп сыбырлаушы еді. Сол қыз сіз болдыңыз ғой. Сізді ғой білмеймін ал мына менде арман жоқ, өйткені мен сіздерді таптым. Шынымды айтсам қуанышым қойныма сыймай тұр. Енді бізге өткенімізді айтудың қажеті жоқ. Сізде өкінбеңіз әпке, арыңыз таза ғой. Тап қазір мен әкеме қоңырау соғайын, сөйтіп сүйіншісін алайын. Естісе анамның да қуанышында шек болмас. Әттең, анам менің сөйлей алмайды, төсек тартып жатқанына біраз болды деп сізге айтып едім ғой есіңізде ме деп сағатына үңілді. Бірақ сағат тілі кеш боп кеткенін ескеріп телефонын қайта салды. Ал мына жігіттен әпке деген сөзіне күтпеген жерден Банудың жүрегі елжіреп сала берді. Қысқасы әп – сәтте сезімдері сөніп, өзара бауырластық басталды. Ал ақылды жігітттің сөзін естіп Айымкүлдің де төбесі көкке жетті. Көз жасын көл ғып жатқан, енді оның жүзіне күлкі үйірілді. Осылайша болашаққа деген үміті қайта оянды. Бәрінен де бұрын жасында сүйіктісі болған Мұхтарды көргісі келді. Әу дегенше болмады арманмен қиял қосақтасып алысқа жетелей жөнелді. Соңында ширек ғасыр деп күбірлеп барып бір ақ тоқтады. Әрине Айымкүл апай Мұхтар жайлы ешқашан ағынан жарылған емес. Тап қазір соның сәті туды. Оның үстіне мама, мам келсеңізші. Енді сіз мағанда мама боласыз деген бала даусына атып шықты. Міне осыдан кейін екі баласына ақ жүрек ана ағынан жарылды…
16 – бөлім
Ұнжырғасы түскен үшеуі сол түні үш түрлі ойға батты. Бірақ бұған бәрінен бұрын Айымкүл апай қатты қуанды. Қуанбай қайтсін баланың айтуына қарағанда Мұхтары мұны әлі де іздейді, сағынады. Тіпті кейде қызым бар деп амандығын тілеп, сөз қылады дейді. Демек жиырма үш жыл өтсе де Мұхтар мұны ұмыта алмаған. Бұл соның қуанышы. Ал сен балам кетпейсің, осында қаласың, сен енді менің баламсың дегенді Айымкүлден естіген Асқардың қуанышында шек жоқ. Өйткені, ана аузынан мұндай жылы сөзді естімегелі қай заман. Құдайдың қалауымен өз анасы тілден қалып оң аяқ оң қолы істемейтін тірі өлікке айналған. Оған қарап бабын жасап отырған әкесі ғана. Әкесі демекші, әкесі қандай еді нағыз еркектің сұлтаны еді. Тек соңғы бес жылда қою қара шашын ақ қырау шала бастады. Оның себебі баршаға белгілі, ауру анамен арпалысқан өмірі. Сонда бұл баланың әпкесі алдында ұятқа қалып өкінгені болмаса мұныңда төрт құбыласы осымен түгенделді. Енді ол жайлы сөз қылу түгі ойлаудың өзі ұят. Ал өз бөлмесіне кіріп өксігін баса алмаған тек Бану ғана. Өкініштен өзегі өртеніп тұр. Өйткені ұнатып қалған жігіт өз бауыры екенін естігенде төбесінен жай түскендей күй кешкен. Әлі де сол күйден айыға алмай жатыр. Сай санасы жан жақта басы мең – зең. Дегенмен ақылды бала ертесіне ақ бәрін өз орнына қойып үлгірді. Еркек емес пе таңғы шәйға тұрғанда анасы Айымкүлмен алдағы жоспар жайлы ақылдаса бастады. Тіпті бұл бала өз әкесіне түнде ақ қоңырау шалғысы келген алайда мұндағылар естерін жисын деп кейінге қалдырған. Ақылды десе ақылды ғой өзі, бүгіннен бастап сіз де менің мамамсыз деп алып әңгімеге көшті.
– Өз анамның ауырғанына бес алты жыл болды. Әкем соған қарайлап үйден шыға алмайды. Мен бұл жайлы әпкеме айтқам. Сосын міне мына фотоларға қараңызшы. Бұл менің жан дегенде жалғыз ғана қарындасым, аты Айымгүл. Қазір студент, Өскеменде жоғарғы оқу орнында оқып жатыр деп барып бір ақ тоқтады. Қыздың атын естігенде өгей ана селк етіп ойға батты. Өйткені қыз аты өзімен аттас. Тек Айымкүл емес Айымгүл дейді, сонда адасқаны бір әріп қана. Демек мұнысы жәй ғана кездейсоқтық емес, мұның атын Мұхтардың өзі қойған болып тұр. Шіркін, мен ғана ұмытпадым ба десем олда ұмытпаған екен ғой. Қайран махаббат. Қайран босқа кеткен 23 жыл. Құрдымға кеткен жастығым деп өкінген ана телефонға үңіле түсті. Астапыралла, көргенімнен көрмегенім көп екен ау. Бануымнан аумайды ғой, аумайды. Құдды бір құйып қаптап қойғандай. Мұншама да ұқсастық болар ма. Е жаратқан Ием, құдіретің күшті құдайым. Тап қазір-ақ ұшып барғысы келіп тұр. Міне, ана жүрегі деген осы, бала дегенде бәрін ұмыта салып Бануды шақыра бастады.
– Әй қызым, қызымка. Мына сіңліңді қарашы. Аумайды ғой сенен аумайды, ешқандай айырмашылық жоқ. Тіпті бар ғой қызым, аты да менімен аттас екен, қарашы деп телефонды алып қызына жүгірді. Бұл біріншіден мына фотоны қызына көрсету болса екіншіден көңілін аулап сөзге тарту еді. Осылайша ақылды ана мен ақылды бала Бану қызды сөзге қосты. Бірақ мына кісінің аты Айымкүл екенін естігенде балада таң қалды. Осы үш айда бұл үйге қанша рет келсе де атын сұрамапты, бұл ешқандайда сәйкестік емес. Қарындасымның атын әкем қойған. Демек сізді әлі де сүйеді екен деп айтып салды. Міне осыдан соң үшеуінің де жыртығы жамалып, төбедегі келді. Бірін – бірі бұрынғыдай жатырқамай өзара ақылдаса бастады. Ең бастысы ұл мен қыз қосылып анаға қолқа салды.
– Әкемізге тап қазір қоңырау соғамыз , екеуіңіз сөйлесесіздер деп тұрып алды.
– Қазір емес кейін деп бейбақ ана қашқақтаған болды. Бірақ онысынан түк шықпады. Апалы, інілі екі бауыр дегендерінен қайтпады. Сөйтіп тұрғанда бәрі күткен тәңірден сыйы келді. Айымкүлдің қолындағы телефон безілдей жөнеліп, «Әке» деген жазу шықты. Мұны көргенде ана жүрегі толқып кетті. Кеудесін кернеге сағыныш жарылатын сәт туды. Әкелерінің қоңырауын көрген ұл мен қыз телефонды алмай қойды.
– Сөйлес те сөйлес, әкемізге сюрприз болсын деп тастап қаша жөнелді. Ал жалғыз қалған ананың сөйлескеннен басқа амалы қалмады. Телефоны құрғыр қайта – қайта безілдей берді. Шыдам бітті, тағаты таусылды. Үшінші қоңырауды мүлт жібермей қағып алды. Балам қалайсың деген еркек дауысын жазбай таныды. Сонан соң аз ғана үнсіз тұрып амандық саулық сұрады. Ал Айымкүлдің даусын естіген еркек таңданысын жасыра алмады.
– Даусыңыз таныс сияқты, кім болдыңыз деп қайта – қайта сұрап жатты. Осылайша бірін – бірі ширек ғасыр көрмеген екі ғашық мұңдаса бастады. Алайда еркектен жеткен соңғы хабар көңілге қонымсыз болды. Үйіндегі ауру ана күн санап төмендеп жатқанын айтты. Бұл енді бәрінен де бұрын Асқарға қатты тиді. Енді не болмақ , не істемек, қалай болмақ. Өйткені Асқарға еріп Өскеменге кетуге Айымкүл қарсы болды.
– Балдарым. Тап қазір менің барғаным ыңғайсыздау болар. Сен екеуің барып қайтыңдар, мен кейінрек барармын, ел жұрттан ұятты деп бет бақтырмады. Бірақ оған ұл қойсын ба, – Сізде менің анамсыз, Алладан келген іске айтарым бар ма, бізбен жүріңіз. Көзі тірісінде менің анамды сізде көріңіз деп жалынған бала көзіне жас алды. Қысқасы ақылдаса келе сол күні үшеуі бірге Өскемен деп жолға шықты…
17 – бөлім
Өскеменге жеткенде Айымкүлдің күйі бәрінен де өзгеше болды. Өйткені ауру әйелдің орнына өзін қойып көрді. Тым ыңғайсыз, ерсі сияқты. Тіпті өлгеннің жылы толмай жатып үйленіп кеткендерді бұрында еститін. Ойбай пәленкестің күйеуі әйелінің сүйегі кеппей жатып үйленіп кетіпті, өлдің өштің деген осы екен ғой деп ел шошитын. Содан соңы ұмыт болғанша өсекке қалып келесі бір жағдайда тілге тиек болатын. Міне осыны ойлаған Айымкүлдің бармаймын деп байбалам салатын жөні бар еді. Алайда Мұхтардан қоңырау жетті.
– Өткен өтті, қайтып келмейді. Енді бәрін де ұмытайық. Мен қатты шаршадым. Саған деген бір ғана өтінішім, сен осы сапардан қалмағайсың. Өйткені бұл менің ғана емес мына Хадишаның да өтініші. Өз көзіммен көріп тілдессем дейді. Сені естігенде әупірімдеп жатып соны айтты. Ұлмен қыздан қалмай жолға шық, амандықтарыңды тілеп біз отырайық деген. Міне, Мұхтардың мына сөзі бәріненде асып түсті. Хадишаның өзі тілдеспекші дейді, сонда қалай. Ол өзі өліммен арпалысып жатқанда мені неғылсын. Қап ұят ай бәрін мына Асқар бүлдірген екен ғой. Жалпы Асқар ғана емес Мұхтар кінәлі сияқты. Әйеліне айтып несі бар. Не деді екен қалай айтты екен. Алғашқы махаббатым келе жатыр деді ме екен. Айтатыны жоқ, енді не болса да болары болды бояуы сіңді. Тағдырдың жазғанын көрермін деген Айымкүл көліктен түсіп айналаға көз жүгіртті. Кәдімгі қаланың көпқабатты үйлері бұрынғы. Әрі бері ағылып теңселген адам. Ал анадай жерден аяңдаған бір адам көрінді. Жүрісінен жазбай таныды. Жүрегі алқымына тығылды. Аяқ қолы дегеніне көнбей қатты да қалды. Құдай ай сол тұрысы ғой баяғы. Тіпті де өзгермепті. Сол баяғы Мұхтарым менің дегенше болмады. Әкемен ұл құшақтаса кетті. Онан амансың ба қызым, кешірші мені деп қызды құшағына қысты. Сонан соң ғана Айымкүлге жетті. Бауырына тартып сөйлеп жатты. Бірақ бұл сөздерді Айымкүл естімеді. Не десе де жақсы сөз айтып жатқаны анық. Сол үшін де жүзінен күлкі көрінді көзіне жас үйірілді. Біраздан соң ғана «Мама потеря боп қалды» деген Банудың сөзінен соң ес жиды. Ал арадан көп өтпей табалдырық аттады. Сонан соң барып төрде жатқан науқасқа жетті. Ол болса ерні жыбырлап сөйлеп жатты. Мұхтардың айтуынша ол бейбақ кешірім сұрап жатыр. Кешірім сұрайтындай не болды екен деп таң қалды. Сонан соң бетіне қайта үңіле түсті. Түрі таныс сияқтыма қалай өзі. Әлде шатасып тұрмын ба? Жо, жоқ есіме түсті, деп шошып кетті. Әй, мына кісі аудандағы хатшы қыз ғой деп Мұхтарға сыбырлады. Мұқаң не десін, үнсіз ғана басын төмен салды. Демек, Айымкүл апай өз ойынан қателеспеді. Содан іштей түртіп санай бастады. Банумен Асқардың арасы екі жасқа жетпейді. Ия ия бәріде түсінікті, тап өзі. Бұл мені сырттай жақсы таниды. Бұл менің кезіндегі күндесім болған қыз. Алайда, тап қазір оны ойлайтын уақыт жоқ, үшеуара қалып аманатын тыңдады. Әрине қолынан ұстап тілі күрметілген сорлы ойын жеткізді. Сондағы түсінгені мынау болды. Ең бастысы бәрі үшін кешірімін сұрады. Қолындағы ұлмен қызды аманат етіп тапсырды. Мұхтарды бұл да ессіз сүйгенін жеткізді. Болашақта бақытты болып балалардың қызығын көруге тілектес екенін айтты. Сонан соң барып жансыз қалып науқас ана бақилық болды. Ал Мұхтар жесір қалды. Асқар жетім қалды. Жазмыштан озмыш жоқ деген күн бастарына туды. Қысқасы Бануға деген тағдырдың тосын сыйы осымен бітті. Өйткені бұралаңдаған бес адамның өмірін соңында әкеп бір арнаға қосты. Өйткені жөн жоралғысын жасап жылы өткенде Мұқаңмен Айымкүл бас қосты. Ал құпияға толы Бану тағдыры бәрінен бөлек. Тап қазір қырыққа келсе де теңін таппай теңселіп жүр. Ал Асқардың өз түтіні, өз отбасы бар. Қазіргі күні Астананың тұрғыны. Ал оқуын бітірген Айымгүл қыз жұмыс бабымен Оңтүстікте кеткен. Сол жақтың жігітімен көңіл қосып, Тараз қаласының тұрғыны атанды. Ал бәрінен бұрын үш шалдың баласы болған Арсен әскерден келді, атасымен әжесінің қолында. Енді бұларға сырттай қарасақта іштей қарасақта бақытты бір әулетке көреміз. Мүмкін, міне осындай бақыт үшін Банудың былығы себепкер болған шығар. Алайда оның бағасын беретін мен емес, сіздерде емес. Адамның тағдыры бір ғана Алланың қолында!
П/сы : Банудың Дипломат ағасы осы күн үлкен бір министрлікте жұмыста. Бірақ қазірше Арсенмен немесе Банумен қатынасы жоқ. Айтуынша, Арсен білмесе де Бану біледі. Ал Дәуқара мүлдем хабар ошарсыз кеткен. Кезінде Шанхай базарының бір ұшын ұстап тұрған бұл ағамыздан ешқандай белгі жоқ. Ал шегірткенің айғыры болған шалдың ұлы Марлен бұл күні ол да бір дөкей. Бірақ, соңғы жеті – сегіз жылда Банумен араны үзген. Оған себеп бәйбішенің бәдігімен Банудың бас тартқаны екен.
Қалай болғанда да, Арсен бала тағы да бір шығарманың кейіпкері болуы әбден мүмкін!
Соңы.
