Оценить:
 Рейтинг: 0

Электроника асослари. Ўқув қўлланма

Год написания книги
2022
<< 1 2 3 4 5
На страницу:
5 из 5
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Турли тy?рилагич схемаларида ясси юзали диодлар ишлатилади. Бунинг учун ?отишма ёки диффузион технология усули билан олинган ясси юзали кремний диодлари, тy?рилагич устунчалари кенг ишлатилади. Диодлар хаммаси катта юзали «р – n» yтишга эга бyлиб, тy?ри йyналишда катта (50А гача бyлган) токларни yтказиш хусусиятига эга. Тy?рилагич устунчалари кетма – кет уланган бир хил турли диодлардан иборат бyлиб, пластмасса корпусга жойлаштирилади. Устунчалар катта (15000B гача)тескари кучланишга мyлжалланган бyлиб, электрон асбобларнинг ю?ори кучланишли блокларида кенг ?yлланилади. 2.11-расмда кремний асосли ясси юзали тy?рилагич диодлари ва устунчаларининг (В) тузилиши, вольт – ампер тавсифномаси (ВАТ) оиласининг хароратга бо?ликлиги кyрсатилган. Бундай диодларнинг асосий параметрлари бyлиб ?уйидагилар хисобланади:

1. Максимал рухсат этилган тy?ри ток. I 

 (А);

2. Тy?ри кучланиш U 

 (В);

3. Берилган тескари кучланишдаги тескари ток. I

, (мкА);

4. Рухсат этилган максимал тескари кучланиш. U 

 (В);

5. Ишчи диапазон харорати Т, (

К).

Стабилитронлар – диодларга электр бузилишларининг ?айтар бyлиши катта амалий ахамиятга эга. Чунки бунда тескари токнинг бирор кичик ?ийматдан бошлаб диоддаги потенциал тушувчи токка бо?ли? бyлмай ?олади. Ярим yтказгичли диоднинг бу хусусиятидан кучланишни стабилизацияловчи элемент сифатида ишлатиш имконини беради. Бундай ярим yтказгичли диодлар стабилитронлар деб аталади.

2.11— расм. Тy?рилагич диодлар ва устунчалар: а – кавшарланган кам ?увватли кремнийли диод: 1 – чи?и?, 2 – шиша изолятор, 3 – корпус, 4 – кристалл тут?ич, 5 – алюминий сим, 6- кристалл, 7- кавшар; б – ?увватли тy?рилагич диоди: 1 – чи?и?лар, 5 – ковшар, 6 – кристалл тут?ич; в – тy?рилагич. устунча, г-кремний ясси тy?рилагич диодларининг иш харароти бyйича ВАТси.

Стабилитрон кучсимон ёриб yтиш ходисасига асосланиб ишлайди. Стабилитрон ?yйилган тескари йyналишдаги кучланиш орттириб борилса, диоддан yтадиган тескари ток ми?дори жуда кичик бyлганлигидан, схеманинг чи?ишида кучланиш хам ортиб боради. Кучланиш ми?дори кучсимон ёриб yтиш ми?дрорига ётганда диоддан yтаётган ток кескин ортиб кетади. Чи?иш кучланиши эса бир оз камаяди.

Кириш кучланишнинг бундан кейинги ортиши стабилитрон ор?али yтувчи токни оширишга сарфланади ва чи?иш кучланиши деярли yзгармайди. Бу орали??а тy?ри келган чи?иш кучланиши, стабилитроннинг стабилизациялаш кучланиш деб аталади.

Стабилитронлар стабилизациялаштириш ва импульсларни амплитуда ?иймати бyйича чеклаш учун мyлжалланган. Булардан таш?ари, уларни берилган кучланишнинг таянч манбалари сифатида хам ишлатиш мумкин.

Стабилитроннинг тузилиши ва унинг ВАТ лари 2.12 – расмда кyрсатилган. Стабилитрон диод учун асосий материал сифатида акцептор аралашмали алюминий эритиб киритилган «n» – турли кремний пластинкаси олинади. «р-n» – yтишли кристаллни герметик берк металл экран ичига жойлаштирилади. ВАТ-нинг тескари токлар сохасига тy?ри келган ?исми токлар y?ига параллел бyлган тик тy?ри чизи?, кyринишида бyлади. Демак, ток кенг чегараларда yзгарганда хам, стабилитрон кучланиши деярли, yзгармайди. Стабилитронлар кетма – кет уланганда, умумий кучланиш айрим стабилитронлар кучланишларининг алгебраик йи?индисига тенг.

Стабилитроннинг параметрлари ?уйидагилар:

1. Стабилизация кучланиши —

2.Кучланишнинг стабилизация коэффициенти:

3. Дифференциал ?аршилиги – R

4.Стабилитронниинг максимал (I мох) ва минимал (I мин) токлари

5. Максмисал сочилиш куввати – Р

Rю – юклама каршилиги стаблитронга параллел улангани учун стабилизация режимида стабилитрон ва юкламада кучланиш бир хилда булади.

Айрим холда стабилитрон хосил булган кучланишдан кичикрок булган стабилизицияланган кучланиш олиш керак булади. Бунинг учун юкламага кушимча кетма-кет резистор уланади. У Ом конунига асосан топилади.

Варикаплар – ярим yтказгичли диод бyлиб, си?ими тескари йyналишидаги кучланишга бо?ли? бyлади. Тескари кучланишнинг ортиши билан р-n yтиш си?имининг камайиши ?уйидагича:

Бу ерда j

—контакт потенциаллар айирмаси; Cu- кучланишга боглик булган си?им; С

 – диодга кучланиш берилмаган холдаги си?ими; n- варикапнинг турига бо?ли? бyлган коэффицент

2.12 – расм. Кремнийли стбилитроннинг конструкцияси (а) ва ВАТи (б); 1,8 – таш?и чи?и?, 2 —трубка, 3 – изолятор, 4 – корпус, 5 – ички чи?и?, 6 – кристалл, 7 – кристалл тут?ич.

Стабилитроннинн кyллашнилиш схемаси 2.13-расм келтирилган.

2.13-расм. Стабилитронни уланиш схемаси.

Бундан тескари кучланишнинг ортиши билан р-n yтишнинг кенглиги ортади ва си?им кичраяди. Бу бо?ланиш варикапнинг волpтфара тавсифномаси (ВФТ) дейилади (2.14 б-расм).


Вы ознакомились с фрагментом книги.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
<< 1 2 3 4 5
На страницу:
5 из 5