Беларус 2023

Беларус 2023
Андрей Тихомиров

Басма с?зд?н маалыматы боюнча Беларустагы 2023-жылдагы окуялардын хроникасы. Беларусь жана Россия союздук мамлекеттин жашоосунун бардык ч?йр?л?р?нд? кызматташтыкты арттырууну улантууда.

Андрей Тихомиров

Беларус 2023

Окуялардын хроникасы

Эшелон аскерлердин аймактык тобуна арналган орусиялык аскер техникалары менен 6-январда Белоруссияга келгенин Коргоо министрлигине шилтеме бер?? менен ТАСС агенттиги билдирди. Мындан бир к?н мурда Беларус аскерий мекемеси Москва менен Минск аймактык тобун курууну улантып жатканын кабарлаган. Ведомстводон белгилешкендей, бул "союздук мамлекетти коргоону жана кайтарууну к?ч?т?? кызыкчылыгында"жасалууда.

Белоруссияда Россия менен биргелешкен эки ?лк?н?н Куралдуу К?чт?р?н?н авиациялык б?л?кт?р?н?н учуу-тактикалык машыгуулары болуп ?тт?.

Беларусиянын Президенти Александр Лукашенко февраль айында орустар менен бирге республиканын аймагынан согушууга даяр экенин, анын ?лк?с?н? кол салуу болгондо гана билдирген. Бул тууралуу БелТА агенттиги билдирди.

Прокуратура Беларус оппозициясынын лидери Светлана Тихановскаяны 19 жылга эркинен ажыратууну жана 37 ми? Беларус рублинен (болжол менен 1,1 миллион рубль) айып пул салууну талап кылды. Бул РБК билдирди. Беларус оппозициясынын Координациялык ке?ешинде турган мурдагы маданият министри Павел Латушкого айып 19 жылга эркинен ажыратууну, ошондой эле уюштуруу-теск?? жана административдик-чарбалык милдеттерин аткарууга байланыштуу кызматтарды 5 жылга ээл??г? тыюу салууну суранды. Координациялык ке?ештин башка м?ч?л?р? Ольга Ковалькова жана Сергей Дылевский ?ч?н прокурор 12 жылга эркинен ажыратууну суранган. 9-жылдын 2020-августунда Беларуста ?тк?н президенттик шайлоодо алтынчы жолу 80,1% добуш алган Александр Лукашенко же?ишке жеткен. Камактагы жолдошу Сергейдин ордуна шайлоого катышууну чечкен Тихановская экинчи орунду ээледи. Жыйынтыктар жарыяланып, арыздар четке кагылгандан кийин ?лк?д? оппозициянын массалык нааразылык акциялары ?тт?. Анын лидерлери Координациялык ке?ешти т?з?п, аны Тихановская жетектеген. Кийин митингдер токтоп, Тихановская, Латушко, Ковалькова жана Дылевский ?лк?д?н чыгып кетишкен. Бардык айыпталуучуларга бийликти конституциялык эмес жол менен басып алуу, экстремисттик т?з?л?шт? т?з?? жана аны жетект??, эл алдында санкцияларга чакыруу, социалдык кастыкты козутуу боюнча кутум уюштурулган. Ошондой эле бир катар айыпталуучуларга айрым беренелер кошумча айыпталууда, мисалы, Тихановская мамлекетке чыккынчылык кылган, Латушко коррупция боюнча айыпталган. Беларуста оппозиционер Тихановскийдин ?ст?н?н жа?ы сот башталды. Минск облусунун Жодино шаардык соту оппозиционер Сергей Тихановскийге карата жа?ы кылмыш ишин кароону баштады. Азыр ал т?з?т?? мекемесинин администрациясына баш ийбеген деп айыпталууда. Азыркы учурда оппозициячы 18-жылы Беларуста массалык башаламандыкты даярдоо иши боюнча 2020 жылдык м??н?т?н ?т?п жатат.

Александр Лукашенко менен Си Цзиньпин Пекинде с?йл?ш??л?рд? ?тк?р?шт?. Беларус президенти Украинадагы окуяларга байланыштуу Кытайдын тынчтык сунуштарын колдоду. Минск менен Бээжин коргонуу тармагында кызматташтыкты бекемдеп, терроризмге каршы к?р?ш ж?рг?з??г? ниеттен??д?. Мындай жобо Белорусиянын Президенти Александр Лукашенко менен Кытайдын т?рагасы Си Цзиньпиндин Бээжиндеги с?йл?ш??л?р?н?н жыйынтыгы боюнча Тараптар кабыл алган билдир??д? "БелТА"билдирди. "Биргелешкен билдир??н?н текстинен к?р?н?п тургандай, тараптар коргонуу, укук коргоо жана коопсуздук ч?йр?с?нд? кызматташууну бекемдейт, анын ичинде аскер кадрларын даярдоо, трансулуттук жана террористтик кылмыштуулук жана терроризм менен биргелешип к?р?ш??, т?ст?? революцияларга каршы биргелешкен алдын алуучу к?р?шт? тере?детет", – деп билдирет Белорус агенттиги. Ошону менен бирге эки мамлекет табигый кырсыктардын алдын алуу жана анын кесепеттерин азайтуу жаатында кызматташууну жана алмашууну к?ч?т??г? ниеттен??д?. Беларус менен Кытай ошондой эле жашыл, аз к?м?ртект?? жана туруктуу ?н?г?? жаатында кызматташууну активдештир??г? даяр.

7-мартта Беларус президенти Александр Лукашенко Минскинин жанындагы орусиялык а-50 аскер учагына кол салгандан кийин республикада "катуу тазалоону" буйруганын билдирген. Анын айтымында, диверсия аракетине байланыштуу ?лк?д? 20дан ашык адам кармалып, калгандары чет ?лк?г? "жашынып" жатышат. Ал Минскинин негизги милдети диверсанттын Россияга киришине жол берб?? экенин белгиледи. Лукашенко ошондой эле Украина Беларусту аскердик жа?жалга тартууга аракет кылып жатат деп эсептейт, "бирок, бул ишке ашпайт". Украинанын президенти Владимир Зеленскийдин ке?се башчысынын ке?ешчиси Михаил Подоляктын айтымында, Минскинин жанындагы Белоруссиядагы аэродромдо орусиялык алыскы радар аныктоочу а-50 учагына " жергиликт?? партизандар "кол салган. Бул тууралуу "Рамблер" билдирди. Лукашенко Беларуссияда украиналык диверсант кармалгандан кийин Шаранин "нит" деп атады.

Орусиянын президенти Путин 25-мартта "Россия 1" каналына берген маегинде ушул жылдын июль айына чейин Беларуста тактикалык ?з?кт?к курал (ТЯО) ?ч?н сактоочу жайдын курулушу аяктаганын билдирди. Президент Москва Минскиге ?з?кт?к курал бербей, АКШнын к?п жылдардан бери жасап келе жаткан иштерин – Союздаштардын аймагына ТТБ жайгаштыруу жана алардын учкучтарын аны менен ишт?? к?нд?мд?р?н? ?йр?т?? иштерин ж?рг?з?п жатканын белгиледи. Путин ошондой эле Беларустун аймагында ?з?кт?к курал алып ж?р??ч? 10 учак жана "Искандер" ракеталык комплекстери жайгаштырылганын билдирди. Орус лидеринин айтымында, Белорусиянын Президенти Александр Лукашенко к?пт?н бери Беларуста орусиялык тактикалык ядролук куралды жайгаштыруу маселесин коюп келет. АКШ к?пт?н бери Беларустун ?т?н?ч? адаттан тыш эч нерсе жок, ошондуктан, бир катар ?лк?л?рд?, аны жайгаштырган, Путин билдирди. Мамлекет башчысы Москва менен Минск бул окуялардын контекстинен тышкары стратегиялык чабуул коюучу куралдарды мындан ары кыскартуу жана чект?? чаралары ж?н?нд? келишим боюнча милдеттенмелерди бузбастан, ал жерге тактикалык ?з?кт?к курал жайгаштырылаарын макулдашканын белгиледи. Путин Батыш ?лк?л?р?н Украинадагы жа?жалдын "шыкакчылары жана шыкакчылары" деп эсептейт. Россия Кытай менен эч кандай аскердик союз т?зб?йт, ошондуктан Батыштын Москва менен Пекиндин "Огун" т?з?? ж?н?нд?г? дооматтары чындыкка дал келбейт, деди орус президенти.

Беларустун президенти Александр Лукашенко улуттук жыйынга билдир?? жасап, Украинада дароо элдеш?? форматын сунуштады. Ал согуш аракеттери аскер топторун жылдырууга жана курал-жарак менен техниканы жылдырууга укуксуз токтотулушу керек деп эсептейт. Ошондой эле Белорусиянын башчысы Владимир Путин менен тынчтык с?йл?ш??л?р?н ж?рг?з??г? тыюу салуу ж?н?нд? Жарлыкка кол койгон Украинанын президенти Владимир Зеленскийди сынга алды. Ал украин президентинин мындай чечимин "к?лк?л??" деп эсептейт.

Беларус Куралдуу К?чт?р?н? апрель айында "Искандер-М" ыкчам-тактикалык ракеталык комплекси (КТРК) берилген.ал ракеталарды кадимки жана ядролук аткарууда колдоно алат. Бул тууралуу Орусиянын Коргоо министри Сергей Шойгу билдирди.

Москвада Россия менен Белорусиянын президенттери Владимир Путин менен Александр Лукашенконун катышуусунда Биримдик мамлекетинин Жогорку Мамлекеттик ке?ешинин жыйыны ?тт?. "Лукашенко Россия президенти менен коопсуздук, аскердик-?н?р жай комплексин ?н?кт?р?? жана союздук мамлекетти коргоо маселелерин талкуулаганын жолугушуунун ачык б?л?г?нд? билдирди. Ал белгилегендей, эки тараптуу мамилелердин негизги багыты – ?нд?р?шт?к кооперация, энергетика ч?йр?с?нд?г? интеграция, импортту алмаштыруу программалары жана Батыш технологияларына к?з карандылыкты азайтуу. Батыш чек араларга жакын НАТОнун к?чт?р?н жана каражаттарын куруп, аскердик кысым к?рс?т? баштады, деди Лукашенко: "аларды азыр Калининград облусу ?зг?ч? тынчсыздандырууда". Ошол эле учурда, ал азыр Украинанын аймагынан Россияга курал агып кеткенин, андан кийин Брянск облусу аркылуу анын ?лк?с?н? барарын белгиледи. Лукашенко ошондой эле "Биримдик медиахолдингин" т?з?? керектигин айтты, анткени "медиа медиа" талаасында "жарандарыбыздын акылы жана ж?р?г? ?ч?н к?р?шт?"да уттурууга болбойт. Путин болсо азыр санкциялардын зыянын азайтуу боюнча чаралар чогуу ишке ашырылып жатканын белгиледи. Бул чаралардын натыйжалуулугу ?с?п жаткан ?з ара соода к?рс?тк?чт?р? менен тастыкталат. 2021-жылы ?лк?л?р ортосундагы товар ж?г?рт?? 35% га к?б?й?п, $40 млрд, ал эми 2022-жылы дагы 12% га ?с?п, $45 млрд.кыйыр салыктарды башкаруунун бирдикт?? интеграцияланган системасы т?з?лд?, ошондой эле 2022-жылы технологиялык операцияларды таануу ж?н?нд? макулдашуу ишке ашырылууда, бул эки ?лк?н?н ?н?р жай ишканаларынын ишмерд??л?г?н жалпы стандарттарга которууга м?мк?нд?к берди. Эки ?лк?н?н Бириккен мунай жана газ рынокторун т?з?? улантылууда жана бирдикт?? электр энергетикалык рыногун т?з?? боюнча келишимге кол коюуга даярдалып жатат, деди Путин. Орусия менен Беларус коргонуу, коопсуздук жана аскердик-техникалык кызматташтык боюнча кызматташтыкты арттырууда "отчет " Жарчысы".

Беларус президенти Александр Лукашенко Орусиянын Коргоо министри Сергей Шойгу менен жолугушууда расмий т?рд? Орусиядан тышкы кол салуудан коопсуздук кепилдиктерин ке?ейт??н? суранды. Лукашенко кепилдиктердин каалаган де?гээл "Россия агрессия учурда ?з аймагы катары Республикасын коргойт"деп аныкталган. Лукашенконун айтымында, анын орусиялык кесиптеши Владимир Путин мындай кепилдиктерди бер??г? макулдугун билдирген:"ал мени бардык жагынан таптакыр колдоду".