Gipnoz düşünjesi: ylmy çemeleşme

Gipnoz d?s?njesi: ylmy ?emelesme
Андрей Тихомиров

Gipnoz, ?nsi jemlemegi, periferi?a habardarlygynyn peselmegini we teklibe jogap bermek ukybynyn ?okarlanmagyny ?z i?ine al?an adam ?agda?ydyr. Gipnoz wagtynda adamyn ?nsi we konsentrasi?asy ?okarlan?ar we tekliplere jogaplary ?okarlan?ar. Gipnoz, adat?a deslapky g?rkezmeleri we teklipleri ?z i?ine al?an gipnotiki induksi?a bilen basla?ar.

Андрей Тихомиров

Gipnoz d?s?njesi: ylmy ?emelesme

Giris

Adamlar m?nler?e ?yl b?ri gipnotiki tendensi?alara gir??rler. K?p medeni?etlerde we dinlerde o?lanmagyn bir g?rn?si h?km?nde g?r?ldi. Parsyn jadyg??leri we Hindistanyn ?ogalary m?nler?e ?yllap dini maksatlar ??in gipnoz bilen mesgullandylar we barmaklarynyn her hereketi bilen ekstatiki kesbe girdiler. nazarynyzy burnunyzyn ujunda saklamak; mesmerizm hadysasyny ?nd?rmek ??in ekzoteriki t?sirin zerurlygynyn ?okdugy ?sg?rdir. Bu proseslerin hemmesinin esasy maksady, basga bir ob?ektden, maksatdan ?a-da hereketden bihabar ?a-da biperwa? bolsa-da, mowzuk bir ide?a ?a-da pikirler zynjyryna doly sindirilen abstraksi?a ?a-da ?nsi jemlemek endigini ?sd?rmekdir. Gipnotiki ?agda?yn in irki ?azgysyny 1027-nji ?ylda "trans" hakda ?azan pars lukmany Awisenanyn ?azgylaryndan tapyp bilersiniz. H?zirki zaman gipnozy XVIII asyryn ahyrynda baslandy we “h?zirki gipnozyn” atasy h?km?nde tanal?an nemes lukmany Franz Mesmer tarapyndan meshur boldy. Sol d?w?rde gipnoz Mesmerin adyny g?ter??n "mesmerizm" ady bilen tanal?ardy. Gipnozyn gipnotistden gipnozlasdyrylan adama ak?an mistiki g??j?n bir g?rn?si di?ip pikir ed??rdi, ??ne gipnozda jadyly elementin ?okdugyny ?ne s?r??n tankyt?ylar tarapyndan onun teori?asy ret edildi.

Gipnozy we baglanysykly hadysalary d?s?ndir??n d?rli teori?alar bar. ??tgedilen d?wlet teori?alary gipnozy anyn ??tg?n ?agda?y ?a-da adaty an ?agda?yndan tapawutly habarlylyk derejesi bilen h?si?etlendiril??n g?rn?s h?km?nde g?r??r. Munun tersine, d?wlete degisli bolmadyk teori?alar gipnozy d?rli-d?rli plasebo effekti, terapewt bilen ?zara t?sirin kesgitlemesi ?a-da rol o?namagyn g?rn?si h?km?nde g?r??rler.

Irritli i?ege sindromy we menopauza garsy gipnoz esasly bejergiler subutnamalar bilen tassyklan?ar. Gipnozyn be?leki problemalary bejermek ??in ulanylmagy, ?ilimi taslamak ?aly garysyk netijelere e?e boldy. Irki sikesleri dikeltmek we birlesdirmek ??in gipnozyn bejerginin bir g?rn?si h?km?nde ulanylmagy ylmy akymda jedelli. G?zlegler, adamy gipnozlamak ?alan ?atlamalaryn d?remegine k?mek edip biljekdigini we gipnozyn adamlara wakalary has takyk ?atlamaga k?mek etme??ndigini g?rkez??r.

Gipnoz, adamlarda we ?okary onurgaly ha?wanlarda, be?ninin ?okarky b?leklerinin gadagan edilmeginin hadysalaryna esaslan?an ?zbolusly ?agda?dyr. 60-njy ?yllara ?enli. XIX asyr gipnoz baradaky pikirler ??rite “suwuklyklaryn” ?a-da magnit tolkunlarynyn – gipnotist tarapyndan ?a?radylandygy a?dyl?an ??rite akymlaryn ruhy ?aklamalaryna esaslandy. Gipnoz baradaky mistiki pikirler rus (V. M. Bekterew, O. O. Mo?utkowski?, A. A. Tokarski? we s.m.) we fransuz (N. Bernheim we J. ?arkot) alymlarynyn eserleri bilen ?ok edildi. Bu alymlaryn atlary gipnotiki ?agda?laryn meselelerinin ylmy ?s?sinin baslangyjy bilen baglanysyklydyr. Gipnozyn bejeris ?hmi?etini kesgitlediler we psihologiki faktory bejeris maksatly ulanmagyn usuly h?km?nde teklibin a?ratyn ornuny d?s?ndirdiler. Se?le-de bolsa, gipnoz hadysalary barada entek d?sn?ksiz k?p zat bardy. Hususan-da, gipnoz we teklip ?alnyslyk bilen bulasdy. Psihologiki hereketi golda?anlar h?zirem Bernheimin "gipnoz ?ok, dine teklip bar we teklip ?z-?z?nden gipnoz" di?en k?ne we n?dogry pozisi?asyny dowam etdir??rler. Sol bir wagtyn ?z?nde, gipnoz we teklip hadysalary basga?arak: gipnozyn ?agda?y adamlara we ha?wanlara mahsus bolsa, dilden tekliplere kabul etmek dine adamyn ?okary nerw isjenligine degislidir. Teklipin fiziologiki tarapy, I.P.Pawlowyn be?ni ?arym sarlarynyn signalizasi?a funksi?asy, birinji we ikinji signal ulgamlarynyn adamyn ?okary nerw isjenliginde t?siri baradaky d?s?ndirislerinde tapyldy.

I.P.Pawlow we onun okuw?ylary, ha?wanlar bo?un?a ge?irilen synaglarda we klinikadaky adamlaryn synlarynda gipnozy ?ns bilen ?wrenip, sol d?w?rde gipnotiki ?agda?laryn umumy kabul edilen sub?ektiw psihologiki d?s?njesine a?gytly zarba uran gipnoz hadysalaryna ylmy esas berdi. Munun nazary esaslary I.M.Sekenowyn nerw ulgamynyn esasy b?leklerinin be?ni tarapyndan merkezi inhibisi?a ?wredilmegi bilen ta??arlandy. Gipnotiki ?agda?yn esasy, I.P.Pawlowyn taglymatlaryna g?r?, be?ninin korteksinin ?st?nde b?lekle?in we den d?l pa?lanys seb?pli b?lekle?in kortikal uky g?rn?sinde ?s??n inhibisi?a prosesi. S?hle s?hlelendirisinin we inhibisi?a prosesinin intensiwliginin gipnotiki uky bilen tebigy, adaty ukynyn arasyndaky esasy tapawut bolup hyzmat ed??r, bu gadaganlyk tutus be?ni korteksini ?z i?ine al?ar (asaky subkortikal formasi?alara gid??r). Bu b?lekle?in p?sgel?ilik bilen, gipnotizirlenen we gipnotizirlenen arasynda aragatnasyk m?mkin?iligini ?pj?n ed??n Pawlowyn atlandyrysy ?aly, adat?a tolgundyrys merkezleri saklan?ar – “garawul nokatlary”. Se?lelik bilen, gipnoz ?agda?yndaky adam, ?hli dasarky gyjyndyrmalardan goral?an ?aly, dilden teklip al?ar. Adam ??in in adaty sertli gyjyndyryjy h?km?nde s?z?n ?girt uly ?hmi?eti I.P. Pawlow. Gipnotistin s?z?nin bir tarapdan be?nide ginden ?a?ramagyna seb?p bol?andygyny, be?leki tarapdan be?ninin ?arym sary korteksinin belli bir ?erinde gahar-gazabyn jemlen??ndigini g?rkezdi. Bu, be?leki dasarky gyjyndyrmalaryn b?sdes t?sirini ?ok ed??r.

Gipnozyn ?s?si, d?rli dartgynlylyk we p?sgel?ilik ?unlugy bilen h?si?etlendiril??n birn??e fazadan ybarat dinamiki prosesdir. Esasylary sulardyr: gyjyndyryjynyn g??j?ne garamazdan refleks jogaplary intensiwlikde denlesdirilende denlesdiriji faza; paradoksiki faza – gowsak gyjyndyrmalar g???li t?sir ed??r, g???li bolsa gowsak t?sir ed??r; refleks jogaplaryn ?o?ulmagy ??ze ?yk?an ultraparadoksiki faza – onyn t?sir otrisatel inhibitor gyjyndyrmasy, inhibitor t?siri polo positiveitel stimul seb?pli ??ze ?yk?ar. Gipnozyn ?agda?y nerw ulgamyna t?sir ed??n d?rli faktorlaryn t?siri astynda ??ze ?ykyp biler. Gipnoz, asa g???li dasarky gyjyndyrmanyn du?dansyz hereketi we gaty gowsak we monoton esidis, g?r?s we taktiki stimullaryn netijesinde ??ze ?yk?ar. K?plen?, inhibitor ?agda?y se?le gowsak we monoton gyjyndyrmalaryn t?siri astynda ?s??r. Adamda gipnoz hadysalary, ukusyz ?agda?y ?ada sal?an pikirlerin dilden teklip edilmegi bilen hem bolup biler. Gipnozdaky dasky g?rn?slere g?r? ?? basgan?agy tapawutlandyryp bolar: birinjisi – ukusyzlyk (adam parahat?ylygyn zerurlygyny, bedenin adatdan dasary agyrlygyny basdan ge?ir??r, g?z?ni a?mak kyn); ikinjisi gipotaksi?a (?enil uky), onda katalepsi?a di?il??r (mumyn ?e?eligi, beden agzalaryna ha?sydyr bir wezipe berilip bilner), adam basdan ge?irmeleri ?atda saklamak ukybyny we bu ?agda?da ?nd?rilen zatlary ?itirme??r; teklip gipnotiki ?agda?dan sonky t?sirini hem g?rkez??r; ???nji etap, gipnotizirlenen adam islendik “b?sdes” t?sirlerden doly goralsa we dine gipnotist bilen aragatnasyk saklanda, somnambulizm ?a-da ?unnur gipnoz; Mundan basga-da, adam o?anandan son, adat?a gipnotiki uky wagtynda basyna gelen zady ?ada salma?ar. Gipnozyn baslangy? etaplarynda adamlarda we ha?wanlarda dine d??s ?aly ?agda? ??ze ?ykanda, t?ze sertli baglanysyklaryn d?remegi we g???lenmegi m?mkindir; gipnozyn has ?unnur d?w?rlerinde, t?ze sertli baglanysyklary d?retmek we hasam berkitmek prosesi has kyn bol?ar. Gipnotiki fazalarda has ?okary nerw isjenligi tarapyndan ??ze ?ykarylan bu hadysalaryn hemmesi, be?ninin korteksind?ki nerw ??j?klerinin josgunlylygynyn peselmegi bilen baglanysyklydyr. I.P.Pawlow gipnozda we be?ni korteksinde onyn ?henin azalandygyny ?ne s?rdi. s?hlelen??n inhibisi?a. ?un gipnoz ?agda?ynda, somnambulizm di?il??n d?w?rde, teklibi durmusa ge?irmek ??in in onat sertler d?redil??r. Bu etapda adamyn doly hereketsizligini gazanyp bilersiniz, el-a?aklara islendik ??tgesik ?agda?y berip bilersiniz, gipnotizasi?a edilen adamyn ?adawlyk alamatlary bolmazdan uzak wagtlap saklajak d?rli gen ?agda?lary (katalepsi?a we katatoni?a ?agda?y). Somnambulistik etapda, adam h?si?etinde gaty ?unnur ??tgesmeler bolup biler, bu gal?usinasi?a we du?gynyn be?leki ??tgemelerine, se?le hem has irki d?wre, hatda ?agalyk d?wr?ne gabat gel??n hereketler we amallar bilen ??ze ?yk?ar. Se?le hem, gipnozlasdyrylan adamyn bedenin k?bir ulgamlarynyn isle?sinin ??tgemegine seb?p bol?an d?rli tejribeler bilen ornasdyrylyp bilinjekdigi, mysal ??in ??rek isjenligini ?okarlandyrmagy ?a-da gowsatmagy, asgazan-i?ege ulgamynyn motor we sekretor funksi?alaryny ??tgetmegi, gandaky sekerin, lipoidlerin we hloridlerin mukdaryny k?peltmek ?a-da azaltmak. Somnambulizm hadysalary be?ninin uly ?arym sarlarynyn korteksinde inhibisi?anyn den d?l pa?lanmagy bilen ??ze ?yk?ar. Bu ?agda?da, gaharlandyryjy we inhibitasi?a proseslerinin arasyndaky funksional tapawut, be?ninin emele gelmeginin k?birleri inhibisi?a bilen ?rt?len g?rn?sde ?s??r, be?lekileri dine b?lekle?in saklan?ar we k?birleri ondan doly azat we o?anmak ?agda?ynda. Adam gipnozynyn k?plen? ha?ran galdyryjy hadysalary, be?ni ?arym sarlarynyn ukusyz we h?sg?r b?l?mlere b?l?nmeginin netijesidir. A?ratyn a?dyl?an g?rn?sd?ki gipnoz g?n?den-g?ni uky alyp biler. Ukusyz ?agda?yn gowsasmagy we ukudan o?anmaga ge?is hem gipnotiki aralyk fazalary bolan tolkunlarda ??ze ?yk?ar. Gipnotiki maslahat beris hadysalary, esasan, I.P.Pawlowyn gipnotiki ?agda?yn d?rli d?w?rlerinde hemise hasapla?an histeri?adan ejir ?ek??n adamlarda a?dyn ??ze ?yk?ar. Se?le-de bolsa, gipnozyn emeli usulda ??ze ?ykarylan histeri?a degislidigine ynan?an J. ?arkot we onun yzyna e?erijiler ?aly, histeriki n?saglaryn g?z ?n?nde tutulan art?an tekliplerine esaslanyp, histeri?a bilen gipnozy kesgitlemek n?dogry. Dermanlyk maksatlary ??in V. M. Bekterew, Yu. V. Kannyabikh we be?lekiler tarapyndan islenip d?z?len o?anma usuly hem ?st?nlikli ulanyl?ar. Gipnoz d?wr?nde be?ni korteksinin isle?is ?agda?yny ?wrenmek I.P.Pawlowyn biologiki rolun ykrar edilmegine seb?p boldy. gipnotiki inhibisi?a we gipnozyn nerw ulgamy ??in gora?jy fiziologiki ??re bolup dur?an ?z-?z?ni gora?an reflekslerin biridigini tassyklamaga m?mkin?ilik berdi.

“Stigmas, stigmata (grek dilinden – stigma, stigmatos – ta?ajyk, yz, tegmil, alamat) – Injilin miflerine g?r? k?bir dindar adamlaryn bedeninde me?letin ??ze ?yk?an derinin gyzarmagy, g?germegi ?a-da ?aralary, Ha?a ???lenen Mesihin tiken we dyrnak t?jinden ?aralary bardy. Stigmatanyn pe?da bolmagy ybadathana gudrat h?km?nde garaldy we dini fanatizmi ?j?kdirmek ??in ulanyldy. D?wrebap ylym, stigmatizasi?anyn ?z-?z?ni teklip etmek tendensi?asyna we histeri?a n?saglaryna mahsus agyry du?gurlygyna esaslan?andygyny kesgitledi. Teklipin we ?z-?z?ni gipnozyn (hy?aly ?anmak, hy?aly g?germek we s.m.) t?siri astynda derinin ??tgemegi ?agda?lary lukman?ylykda belli we bedenin her bir b?leginin onurga ?iliginin ?sti bilen nerw ge?irijileri bilen baglanysygy bilen d?s?ndiril??r. we be?ninin korteksi bilen subkorteks. K?bir sertlerde nerw ulgamynyn kadaly ??tgemegi dokumalarda metabolik proseslerin bozulmagyna seb?p bolup biler, derinin gyzarmagy ?a-da ?ismegi we be?leki n?sazlyklar ??ze ?yk?ar. Bu mehanizm stigmatanyn esasyny d?z??r "(Tihomirow A.E. S?zlerin we alamatlaryn gelip ?ykysy. Yrymlar ylmy," Ridero ", aterekaterinburg, 2017, sah. 138-139).

K?bir hadysalarda gipnoz, edil uky ?aly, nerw isjenligini dikeltm?ge we gowulasdyrmaga k?mek ed??r. Gysga m?hletli gipnotiki ?agda?yn netijesinde be?ni korteksinin isjenligi gowulas?ar, assosiatiw prosesler ?enillesdiril??r we ?ns we ?adyn funksi?alary g???lendiril??r. Gipnotiki inhibisi?a, bedenin dokumalarynda we ulgamlarynda m?h?m proseslerin dikeldilmegine k?mek ed??r we ?adaw myssalaryn isle?sini gowulandyr?ar. Gipnoz hadysalarynyn jikme-jik seljermesi ilkinji gezek gipnotiki ?agda?laryn syrly hadysalaryny ylmy ta?dan subut etm?ge m?mkin?ilik berdi. Gipnoz tapgyrlarynyn a?ylmagy, d?rli kesellerde k?plen? g?r?l??n uky bozulmalaryna d?s?nm?ge we o?lanysykly bejerg? gosant gosdy. Pawlowyn uky we gipnoz baradaky ?wredisi, nerw we akyl kesellerinde ?okary nerw isjenliginin has ?unnur bozulmalaryna dogry d?s?nmek ??in ylmy esas d?red??r we olary bejermegin t?sirli usullaryny tapmaga k?mek ed??r.

Gipnoz, esasan isle??n nerw kesellerini merkezi nerw ulgamynyn organiki sikesleri bolmazdan bejermekde amatly netijeler bilen ulanylyp bilner. Bulara obsesif ?agda?lar, histeri?a we s.m. gir??r. Gipnoz alkogolizm we nesekesligi bejermekde ?st?nlikli ulanyl?ar. Gipnoz, esasanam aldaw bilen ??ze ?yk?anlarda, se?le hem patologiki h?si?ete e?e bolan gipnozyn ?z?ne ?ekiji ?erinde ??ze ?yk?ar. Gipnotiki teklip akuser?ilik tejribesinde ?aga doguranda agyryny azaltmak, hirurgi?a we stomatologi?a ?aly ugurlarda ginden ulanyl?ar. Degisli gipnotiki teklibin k?megi bilen k?bir deri kesellerini bejermegin amatly ?agda?lary be?an edildi.

Terapewtiki maksatlar ??in gipnozyn usuly d?rli-d?rli. K?p adamlar gipnoz edilen adamyn ??z?ne ?a-da ??z?ne we bedenine ?enil urlan paslary ulan?arlar. Basga bir usul, uzak wagtlap ?alpyldawuk jisime nazary dikeltmekdir. Esasy usul, ukusyzlygy ?sd?rmek baradaky pikirlerin dilden teklip edilmegi h?km?nde garalmalydyr. Bu usul bilen, asuda, hatda birmenzes ses bilen hassany uklap galjakdygyna, ukla?andygyna we ukla?andygyna ynandyr?arlar.

Gipnoz taryhyndan

Gipnoz we gipnotizm s?zlerinin ikisi hem ne?rohipnoz (nerw ukusy) adalgasyndan gelip ?yk?ar, bularyn hemmesini 1820-nji ?yllarda Etien Feliks d'Haenin de Kuvilliers d?redipdi. Gipnoz adalgasy gadymy grek ????? gipnolaryndan, "uklamak", -oz??? -oz gosulmasy ?a-da sleep???? gipnooo, "uklamak" (teoretiki gipnozdan gelip ?yk?ar) we -is gosulmasyndan gelip ?yk?ar. Bu s?zler 1841-nji ?ylda Sotlandi?aly hirurg Je?ms Bra?d (k?mahal ?alnys hasaplan?ar) tarapyndan inlis dilinde ginden ?a?rady. Bra?d, tejribesini Franz Mesmer we onun yzyna e?erijiler tarapyndan d?redilen ("mesmerizm" ?a-da "ha?wan magnetizmi" di?lip atlandyryl?an) esaslandyrdy, ??ne proseduranyn isle?si bo?un?a teori?asynda tapawutlandy. Gadymy Rusda gipnoz “jady”, gipnozlasdyrylan adamlara “jadyly” ?a-da “jadyly” di?il??rdi.

Katolik monah Abbot Faria, gipnozy ylmy ta?dan ?wrenenlerin biri, Franz Mesmerin isini dowam etdirdi. Gipnozyn “ha?wan magnetizmi” bilen ara?ylyk edendigini ?ne s?ren Mesmerden tapawutlylykda, Faria munun dine teklip g??ji bilen isle??ndigine ynan?ardy. Tizara gipnoz h?zirki zaman lukman?ylyk d?n??sine girip baslady. Lukman?ylyk pudagynda gipnozyn ulanylmagy Elliotson we Je?ms Esdaile ?aly hirurglaryn we lukmanlaryn we gipnozyn biologiki we fiziki pe?dalaryny a?maga k?mek eden Je?ms Bra?d ?aly g?zleg?ilerin k?megi bilen meshur boldy. Writazgylaryna g?r?, Bra?d gipnoz, Ne?ripnologi?a (1843) atly ilkinji nesiri ?ap edilenden gysga wagt son g?ndogaryn d?rli meditasi?a amallary baradaky habarlary dinl?p baslady. Ilki bilen bu g?ndogar tejribelerinin k?birini taryhy we fiziologiki nukda?nazardan Jady, Mesmerizm, Gipnotizm we s.m. atly makalalaryn birinde ara alyp maslahatlasdy. ?z?nin gipnoz amallary bilen hindi ?oga meditasi?asynyn d?rli g?rn?sleri we be?leki gadymy ruhy amallar, esasanam me?letin ja?lanmak we adamyn g?ze d?rt?lip durmagy bilen menzeslikler d?retdi. Bra?dyn bu amallara bolan gyzyklanmasy, g?ndogar dini d?p-dessurlarynyn, ynan?larynyn we amallarynyn gin gerimini be?an ed??n gadymy pars teksti bolan "Dinler mekdebi" Dabistan-i Mazahibin ?wrenilmeginden gelip ?yk?ar. Bu hadysalara berlen transsendental ?a-da metafiziki d?s?ndirisi d??b?nden ret eden-de bolsa, Bra?d g?ndogar tejribesinin bu be?any, gipnozyn t?sirinin basga hi? kim bolmazdan ?eke ?zi ?nd?rilip bilinjekdigi baradaky pikirini golda?andygyny bo?un aldy (?nem subut edipdi) kanagatlandyrys synaglary, 1841-nji ?ylyn no?abr a?ynda); k?p "metafiziki" g?ndogar tejribesi bilen ?z?nin "rasional" ne?rohipnotizminin arasyndaky baglanysygy g?rdi we mesmeristlerin ?hli suwuk teori?alaryny we magnit amallaryny d??b?nden ret etdi.

Pars lukmany Awisenna (980-1037) 1027-nji ?ylda "trans" (gipnotiki trans) ?agda?ynyn a?ratynlyklaryny dokumentlesdirdi. Sol d?w?rde gipnoz lukman?ylyk bejergisi h?km?nde se?rek ulanyl?ardy; Nemes lukmany Franz Mesmer ony XVIII asyrda ga?tadan girizdi.

Franz Mesmer (1734-1815) universelemde adam bedeninin saglygyna t?sir ed??n “ha?wan magnetizmi” di?il??n magnit g??j?nin ?a-da “suwuklygyn” bardygyna ynan?ardy. Sagaldys getirmek ??in bu ugura t?sir etmek ??in magnitler bilen synag etdi. Takmynan 1774-nji ?ylda, "Mesmeric Passes" di?lip atlandyryl?an elleri predmetin bedeninin ?n?nde ge?irip, sol bir t?siri d?redip bolar di?en netij? geldi.

1784-nji ?ylda korol Lui XVI-nyn ha?ysy bo?un?a ha?wanlaryn magnitliligi bo?un?a iki sany sa komissi?asy Mesmerin n?gile s?girdi ?arlz d'Eslonyn (1750-1786) a?danlaryny dernemek ??in ??rite tabsyryldy. zerur (we Mesmerin ?ak edisi ?aly metafora d?l) "ha?wan magnetizmi", "magnit ha?wan" we suna menzes fiziki "magnit suwuklygy", "magnit suwuklygy". G?zleg?ilerin arasynda alym Antuan Lavoisier, elektrik we ?er?sti magnetizm bo?un?a h?n?rmen Ben?amin Franklin we agyryny bejermek bo?un?a h?n?rmen Jozef-Ignace Guillotin bar.

Komissi?anyn agzalary d'Eslonyn tejribesini dernedi; Mesmerin "bejergisinin" hakykatdanam "bejergidigini" ?n?nden du?man kabul etseler-de, Mesmerin bu "bejerislerin" baslangyjydygyny ?a-da ?okdugyny anyklamadylar. A?ratynam, d'Eslon proseduralaryny ?wrenmekde tejribe protokollary “Lavoisier” tarapyndan islenip d?z?len, “sam” we “hakyky” proseduralary we in esasysy ilkinji ulanylysyny ?z i?ine al?an, t?t?nle?in g?zeg?ilik edil??n synaglaryn gin toparyny ge?irdi. g?zleg?iler we olaryn mowzuklary h?km?nde "g?z ?rt?kleri".

Ge?irilen g?zleglerin netijesinde iki komissi?a d'Eslonyn ?a-da "ha?wan magnetizmi" ?a-da "magnit suwuklygy" di?il??n fiziki fiziki barlygy baradaky tassyklamasyny tassykla?an subutnamanyn ?okdugyny a?tdy. Bu isde syn eden ?hli t?sirlerinin g?n?den-g?ni fiziologiki (metafiziki d?l) herekete bagly bolup biljekdigini, ?agny synagdan ge?irilen ?hli hadysalaryn g?n?den-g?ni “aragatnasyk”, “hy?al” we / ?a-da “imitasi?a” bilen baglanysykly bolup biljekdigini kesgitlediler. . " Mesmer ahyrsony Pari Parisden ?ykyp, mesmerizm bilen mesgullanmak ??in Wena ga?dyp geldi. Fransuz komitetinin netijelerinden son, "Sotlandi?anyn umumy d?s?njeli mekdebinin" t?sirli akademik filosofy Dugald St?uart, adamzadyn filosofi?asy elementlerinde (1818) lukmanlary adatdan dasary tebigatyn ornuny tutup mesmerizm elementlerini halas etm?ge ?agyrdy. "umumy d?s?nje", fiziologi?a we psihologi?a kanunlaryna esaslan?an t?ze d?s?ndiris bilen "ha?wan magnetizmi" teori?asy. Bra?d d?wr?nde Sotlandi?anyn umumy d?s?nje mekdebi akademiki psihologi?anyn agdyklyk ed??n teori?alaryny girizdi we Bra?d ?hli ?azgylarynda bu d?p bo?un?a be?leki filosoflara ??zlen??r. Braid sonun ??in mesmerizm teori?asyna we praktikasyna t?zeden garady we gipnoz usulyny has rasional, umumy d?s?nje alternatiwasy h?km?nde ?sd?rdi.

Bra?d "rasional mesmerizm" ady bilen gysga?a o?nasa-da, ahyrynda adatdan dasary g???leri ulan?an amallary ink?r etmek we adaty adamlaryn roluny g?rkezmek ??in kar?erasynyn dowamynda resmi d?l synaglary ge?irip, ?emelesmesinin ??tgesik taraplaryny bellemek kararyna geldi. Fiziologiki we psihologiki prosesler , syn edilen effektleri ?nd?rmekde teklip we ?nsi jemlemek ?aly.