Тәлімгерлер. Балалар үйі тәрбиеленушілерімен достық жайындағы боямасыз әңгімелер

Мейiрбанды? ма?ынада?ы атау бол?анымен де, «?ам?орлы?та?ы бала» деген ?ат?ылдау естiлетiн с?здi айтпау?а тырысамын. Мен ??рбымды атымен ата?анды жа?сы к?ремiн. Мерейдi? ?зi де ма?ан бар болмысымен ?найды. Мiнез-??л?ы, ?мiрге деген к?з?арасы, стилi. ?сiресе, оны? бiлiмге ??марлы?ын, ?мiрге ??штарлы?ын ерекше атап айтар едiм. Ол – жан-жа?ты ?ыз: саясат?а, технологиялар?а, география?а ?ызы?ады, кiтап о?ы?анды ?те жа?сы к?редi. Б?л м?селеде ол барлы?ын тал?амай о?и бередi. ?лемдегi о?и?алар, к?рнектi т?л?алар туралы ж?не классикалы? ?дебиеттi о?иды.

Таныс?ан кезiмiзде бiздi? ?арым-?атынасымыз ?алай ая?талатыны жайлы ма?сат та ?оймады?, жоспар да жасамады?. Алайда неге ?мтылатынымызды екеуiмiз де бiлдiк. Мерей ?зiн физикалы? т?р?ыдан жа?сартып, иммунитетiн к?тергiсi келдi, сонды?тан пандемия?а дейiн ол спорт секциясына ?атысып ж?рдi. ?азiр балалар ?йiнде ?зi жатты?ады. Мен м?нысын ?те ?олдаймын.

Мерей екеуiмiздi? орта? ?алауымыз бар, ол – о?ан маманды? та?дау, университеттi на?тылап, сонда о?у?а т?су. Алда ?лi бiр сынып бар, сол себептi бiз ?азiр т?рлi университеттер мен маманды?тарды ?арастырып жатырмыз. Сан алуан мамандармен кездесемiз, университеттерге барып, о?у?а т?су шарттарымен танысудамыз. Б?л зерттеулерiмiздi Мерейдi? ?зiне ?ызы?ты болатын маманды?ты о?ып ж?не де сол ЖОО-да барынша пайдалы бiлiм алуы ?шiн ж?ргiзiп жатырмыз.

Мереймен араласты? кезiнде ол менi? жас досыма ж?не ш?кiртiме айналды. Мен ?немi о?ан ба?ыт сiлтеп, ?олдап, к?мектескiм ж?не жай ?ана жанында бол?ым келедi. Тек ?азiр ?ана, кездесуiмiзге бiр жыл тол?ан со? ?ана оны? бойында?ы ?згерiстердi бай?ап жатырмын. Ол ?азiр к?пшiл, к?пшiлiк ортада ?зiне сенiмдi бол?ан екен.

Мен оны? айналасында ?рдайым жа?сы, мейiрiмдi, ?зi сене алатын, ар?а с?йей алатын адамдарды? бол?анын тiлеймiн. Жанында ?рдайым оны ?олдайтын достары, жа?ын адамдары болса екен. Сондай-а? ?зiнi? ?леуетiн ке?iнен танытып, ?мiрде к?здеген барлы? ма?сатына жетуiн тiлеймiн.

Жобаны? ар?асында ?арым-?атынаста?ы шешушi н?рсе – шынайылы? пен т?ра?ты араласу екенiн ??ындым. Жоспарлар ж?нiнде ?ана ??гiмелесу мiндеттi емес, жай ?са?-т?йек, ?арапайым н?рселер туралы с?йлесу де ма?ызды. Б??ан ?оса, бар м?селенi, ?сiресе, кикiлжi? кезiнде ашы? айту керектiгiн ??тым. Кикiлжi? жайттар – б?л ?арым-?атынастар ?дерiсi. Олар бас?а де?гейге к?терiлiп, досы?а жа?ыныра? бола т?суi?е к?мектеседi.

Мерей

Айша апай ?те iлтипатты ж?не мейiрiмдi. Ол кiсiмен кез келген та?ырыпта с?йлесу о?ай. Саяба?та немесе ?зен жа?алауында серуендесек, м?ндай с?ттердегi бiздi? ??гiмемiз ?те шынайы. Мысалы, т?рлi адамдармен ?арым-?атынас м?селелерiн тал?ылаймыз. Айша апай ма?ан белгiлi бiр жа?дайда ?зi?дi ?алай ?стау керектiгiн айтады. Мен о?ан сенемiн ж?не менi жаз?ырады деп ?оры?пастан ??гiмелесе алатынымды бiлемiн.

Мен ?зiме мейлiнше сенiмдi бола бастадым. Б?рын тома?а-т?йы? адам едiм, ал ?азiр аздап ашылып келе жатырмын. ?рине, ?лi де ?ымсынамын, бiра? б?рын?ыдай емес. Ж?не б?л ?згерiстер ?зiме ?найды. Мен апайдан сабырлы, т?зiмдi ж?не мейiрiмдi болуды ?йренгiм келедi.

Айша апай – жылы ж?здi, жа?сы жан. Ол мен ?шiн ?пкем, жа?ын досымдай. О?ан ?бден бауыр басып ?алдым. ?детте мен адамдар?а жа?ындай бермеймiн, бiра? араласатын болсам, онда б?л ?арым-?атынасым берiк ж?не бiржола.

Оны? жеке ?мiрi мен мансабында ?рдайым табыс?а жетуiне, барлы? ма?ынада?ы ба?ыт?а кенелуiне, барша жоспары орындалуына, ?немi барлы?ы жа?сы болуына тiлектеспiн!

Жоба ?йлестiрушiсiнi? пiкiрi

?ш-т?рт ай т?ра?ты ?арым-?атынастан со? Мерей ?згерген. Мейлiнше к?пшiл, ашы?-жар?ын ?ыз?а айнал?ан. Айша Мерей ?шiн шынайы ала?дайды, сонды?тан оны? ?мiрiне белсендi араласуда. Екеуi бiрге к?сiби ба?дарлы? зор iс тындырды: сан т?рлi маманды?ты зерттедi, университеттерге жол шегiп, олармен танысты. Айша ?шiн Мерейдi? жа?сы жо?ары о?у орнында ж?не ?ала?ан маманды?ы бойынша о?ы?аны ?те ма?ызды.

Экологиялы? ?атынастар

«Балалардан еш д?метпей, ?теусiз махаббат сыйлау керек»

Т?лiмгер – Айжан, 39 жаста

?ам?орлы?та?ы бала – М?дина, 18 жаста

2 жылдан берi жобада

Айжан

«Жеке т?лiмгерлiк» жобасында ж?ргенiме бiр жылдан асты. Балалар ?йiнi? жал?ызiлiктi баласына берiсi – ?зiне к?тiм жасауды, ?аржыны бас?аруды, д?мдi та?ам дайындауды, денсаулы?ын к?тiнудi, арысы – адамдарды тани ж?не оларды? ?ажеттiлiктерiн т?сiне бiлуге, сенiм арта бiлу мен ?арым-?атынас орнатуына к?мектесу ?шiн келдiм.

М?селе мынада, балалар ?йiнi? балалары бiздi? отбасы, туыстар мен жа?ындарды? арасында ие н?рсемiздi? ешбiрiн сезiне алмайды. К?птеген машы?ты бiз анамыздан, ?кемiзден немесе ?жемiзден жай ?ана к?рiп, бойымыз?а сi?iремiз. Алайда мен толы? отбасында ?скенiме ?арамастан, жобаны? т?рлi кезе?iнде талай жайт?а к?зiм жеткендей болды. Т?лiмгерлiк, е? алдымен, ?зi?дi т?рбилейтiн ?лкен ж?мыс. ?азiргi мен ж?не алты жыл б?рын?ы мен – б?л т?бегейлi б?лек жандар. Т?йгенiм – балаларды т?рбиелеу ?ажет емес, бала ?рдайым к?ргенiн iстейдi, ?детi?дi, iс-?имылы?ды бойына сi?iрiп ?седi. Асыра ?ам?орлы? жасауды? орнына ?рбiр ?рекеттi? ?з н?тижесi болатынын т?сiндiрiп айт?ан жа?сы. ?р?ашан бала?а шынды?ты айтып, кез келген адамны? ?ателесуi м?мкiн екенiн мойында?ан абзал. Ж?не де б?л – ?алыпты жа?дай. Балалардан бiрде?е д?мелену дегендi ?мытып, есесiне шексiз махаббат сыйлау керек.

Менi? ?ам?орлы?ымда?ы М?дина – бойжеткен ?ыз, ?з бетiнше ?мiр с?ре алу ?абiлетi ?те зор, та??аларлы? мейiрiмдi ж?не кiшiпейiл жан. А?шаны ас?ан шыдамдылы?пен жинай ж?не ?немдей алады. Бойында е?бек?орлы?ы басым, ?андай тiрлiктi болмасын м??ият, ??ыпты ж?не жауапкершiлiкпен iстейдi. Б??ан ?оса бiз ?рдайым т?рлi та?ырыпта с?йлесiп, ?з к?з?арасымызды ашы? айта аламыз. Ж?не м?нымыз к?н ?ткен сайын жа?сара т?суде.

Алайда барлы? жа?сы ?асиеттерiне ?арамастан, М?дина ?зiн к?рсете алмайды, себебi ол – ?те ?арапайым ж?не тартынша? ?ыз. Басында мен оны асы?тырып, ал?а итермелегiм келдi, бiра? ол одан сайын т?йы?талып ?алатын. ?азiр ?р н?рсе ?з уа?ытымен екенiн т?сiндiм, уа?ыты келгенде бойына сенiмдiлiк жияды, сол кезде ?зi ?йренген жайлылы? ше?берiнен мiндеттi т?рде шы?ады. Мен о?ан ал?а ?арай батыл ?адам жасауды, еште?еден тайсалмауды тiлеймiн, армандарды? орындалатын ерекше ?асиетi бар!

Жа?ын адамым, менi? отбасымны? м?шесi, оны? менi? ?мiрiмде бар екенiне шексiз ба?ыттымын. Мен оны ?атты жа?сы к?ремiн.

М?дина

Айжанны? пайда болуы менi? ?мiрiме ерекше жа?сы ?сер еттi. Ол – дана, е?бек?ор, адал, ?ам?ор, а?ылды ж?не ?арапайым жан. Мен оны? саяхаттауды, жаяу ж?ргендi, д?рыс тама?тануды ?нататынын бiлемiн, ол таби?атты ж?не о?ан ?ам?орлы? жасауды жа?сы к?редi, та?ы да т?ттiнi жа?сы к?редi ж?не та?амды д?мдi ?зiрлейдi. Айтпа?шы, Айжан ма?ан т?рлi та?ам дайындауды, д?рыс тама?тануды ?йреттi, ?азiр мен де таби?ат пен ?орша?ан ортаны жа?сы к?рiп кеттiм. Мен одан к?нделiктi к?п пайдалы ж?не ма?ызды а?паратты бiлiп отырамын. Жас айырмашылы?ымыз?а ?арамастан, мен оны? жанында ?зiмдi жайлы сезiнемiн. Бiз к?птеген керемет с?ттердi кештiк. Мысалы, бассейнде шомыл?ан немесе Медеуге бар?ан кезiмiздi айту?а болады. Ол ма?ан маникюрге арнал?ан аппарат машинасы мен ?зге де к?п н?рсе сатып ?пердi. ?зi – ?те заманауи адам, сонды?тан да екеуiмiзге айтар ??гiме табылады. Айжан жай т?лiмгерiм ?ана емес, ол – менi? ?пкем.

Мен о?ан шын ж?ректен тек жа?сылы? тiлеймiн, армандары орындалсын, е? бастысы, туыстары аман болсын, себебi Айжан оларды ?те ба?алайды ж?не жа?сы к?редi. Мен ?лемге ке? ау?ымда ?арау?а м?мкiндiк бергенi ?шiн Айжан?а ал?ыс айтамын.

Жа?а д?ниелер тану

«?оры?пау керек, к?м?нданбау керек: «жолды – ж?рген игередi».

Т?лiмгер – Александра, 32 жаста

?ам?орлы?та?ы бала – Н?рзат, 14 жаста

2 жылдан берi жобада

Александра

М?ны, б?лкiм, ?иынды? деп атау?а да келмес, керiсiнше, балаларда ?аншама ?мiрлiк да?дыны? жо?ты?ын т?сiнгендiктен ту?ан м?? десе болар. Мысалы, балалар ?йiнен сыртта?ы ал?аш?ы серуенiмiзде бiз ?анша а?ша ж?мсайтынымызды алдын ала келiсiп алды?. А?ша таусылып ?ал?анда Н?рзат шынымен а?ырып ?алды – «Б?л ?алай бол?аны, банк картасы бар ?ой, онда ?рдайым а?ша болуы керек!». Немесе бiр жерi? ауырса, тиiстi д?рiнi беретiн медицина ?ызметкерi бар, сонды?тан ?ай жерi ауыр?анда ?андай д?рi iшу керегiн бiлмейтiнi де есiмде. Ол да, ?зге балалар да к?птеген м?селелерде шынайы ?мiрден сырт ?ал?ан. Бiра? Н?рзат?а к?рсетiп, т?сiндiрiп айтса, есте жа?сы са?тап, тез ?йренiп алатынына к??iлi? толады.

Бiрде Н?рзат?а жа?а отбасыны? табыл?аны жайлы бiлдiм. Б?л жерде д?л мен ?шiн аса ?обалжитын екi жа?дай бар едi. Бiрiншiсi, ?ам?оршы ?рекетiнi? себептерi ма?ан т?сiнiксiз. Екiншiсi, арамызда?ы «?шiншi» адамны? пайда болуы кенеттен болды, ?ам?оршылы?ты р?сiмдеу де ма?ан тым жылдам к?рiндi. Со?ында, мен бекер уайымда?ан екенмiн, сол ?шiн ?те ?уаныштымын. Б??ан ?оса, досыммен б?рын?ыдай араласып т?рамыз. Ал бiздi барлы? жа?ынан ?олдайтын оны? тамаша ?ам?оршысымен мен ?немi байланыстамын, барлы? м?селенi бiрге тал?ылаймыз.

Н?рзат б?л отбасымен 2019 жылды? тамыз айынан бастап бiрге т?рады. Б?л о?ан ?з м?ддесiн, ?алауын ж?не м?мкiндiктерiн бас?а балалар мен ересектердi? д?л сондай м?дде, ?алау, м?мкiндiктерiмен арасалма?ын салыстырып ?йренуге, ымыра?а келуге, сондай-а? iс-?рекетi ?шiн жауапты болу?а к?мектеседi. ?азiр ол тайм-менеджменттi ме?геруде.

Ал?аш?ы кездесуде «11 жасар баламен орта? тiл табыса аламын ба, айтар ??гiмемiз де болмайды-ау» деп ?оры??аным ?лi есiмде. Н?рзатты? ашы?-жар?ын араласатыны, кез келген адаммен о?ай тiл табысатыны ма?ан к?п к?мегiн тигiздi. Ол – зерек, тап?ыр, таби?атынан ?абiлеттi, к?п н?рсенi жылдам ?а?ып алады. Бастысы, адам?а да, жануар?а да ?те мейiрiмдi, олар?а бейжай ?арамайды. Мысалы, бiр с?би ??лап ?алса, к?мекке дереу ж?не бiрiншi болып ?мтылады. Б?л бiреудi? алдында ?зiн жа?сы к?рсеткiсi келгендiктен емес, сол с?ттегi реакциясы, шынайы болмысы – сол.

Б?гiнде ол кiшкентай ?лдан бойы ?зiммен бiрдей, дауысы да ?згерген жiгiтке айналды, бiра? мен ?шiн ол ба?ытты, к?кiрегi идеялар?а толы ж?не соны ж?зеге асыру?а к?ш-жiгерi жетерлiк адам ретiнде к?ргiм келетiн е? жылы сезiмдерiме б?ленген бала болып ?ала бередi.

Н?рзат?а тек ?з к?шi мен ?абiлетiне сенудi тiлеймiн. ?згерiстерден ?оры?пай, ?немi жа?а д?ниенi ?йренiп, бойында т?рлi н?рсеге жас балаша ?уана алу сезiмiнi? са?тал?анын ?алаймын. Барлы?ы мiндеттi т?рде орындалады!

P.S.

Жоба?а ене отырып, бала ?мiрiне кемiнде екi жыл араласу ?ажеттiгiн т?сiндiм. Ж?не де орта? тiл табыса алса?, онда б?л ?арым-?атынас ?зiлмеуi тиiс деп бiрден т?йдiм.

2020 жылды? 25 маусымында бiздi? таныс?анымыз?а екi жыл толды. К?п жылдардан со? да бiз екеуiмiз б?л к?ндi ж?здесуге та?ы бiр сылтау ретiнде асы?а к?тетiнiмiзге ж?не жыл сайын?ы жа?а кездесуге орта? естелiктерiмiз бен ?уанышты с?ттерiмiздi жиып келетiнiмiзге сенгiм келедi.

Басты т?йiн – ?оры?пау керек, к?м?нданбау керек: «жолды – ж?рген игередi». М?селен, «Т?лiмгерлер мектебiн» ?тiп, психологтермен ??гiмелесуден кейiн, со??ы сатыда кенеттен «мендегi ресурс жеткiлiктi ме, мен жа?сы т?лiмгер бола аламын ба?» деген к?м?н пайда бола бастады. Алайда жоба барысында барлы? м?селенi? шешiмi бар екенiн ??тым. Балалар ?йiндегi жеткiншектердi? ?ызы?ушылы?тары мен ?ам?орлы?тары д?л отбасында ?сiп жат?ан ?лдардiкi мен ?ыздардiкiндей. Т?лiмгерлер балаларды? ой-пiкiрi мен уайымын бiреумен б?лiсуге, ?олдау к?руге, ?ам?орлы??а ж?не ??птау?а, ?здерiнi? ?ажет ж?не ма?ызды екенiн сезiнуге деген ?ажеттiлiгiн «?теуге» к?мек жасайды. Сонды?тан к?м?нданатындарды? барлы?ына ал?аш?ы ?адам жасау?а ке?ес берер едiм, ?рi ?арай жол сiздi ?зi жетелейдi.

Н?рзат

– Т?лiмгерден не ?йрендi??

– Несие алмау керектiгiн бiлдiм. Бiрде мен Александра?а ?скенде несиеге к?лiк сатып алатынымды айттым. Сонда ол ма?ан несиенi? не екенiн, оны? ?алай ж?мыс iстейтiнiн, арты? т?лем жасайтыны? жайлы т?сiндiрiп бердi. Е? абзалы, к?те т?рып, мойны?а мiндеттемелер алмай-а? к?лiкке а?ша жинау.

– Александраны? пайда болуыны? ?мiрi?е ?андай ы?палы тидi?

– Ол – ?те мейiрiмдi, жомарт ж?не с?йкiмдi жан, барша жан?а ?немi жа?сылы? тiлейдi. Мен де мейiрiмдiрек бола т?стiм. Т?лiмгерiм сия?ты ма?ан да жануарлар ?найды. Ол ж?мысында бiр ?араусыз ит бар екенiн, со?ан тама? беретiнiн айт?ан едi.

– Естен кетпес с?ттермен б?лiссе??

– Бiздi? балалар ?йiнен сырт жерге ал?аш шы?уымыз есiмде ?алды. Сол кезде мен досымды ертiп алдым да, б?рiмiз К?кт?беге бар?анбыз. Ол жерде ал?аш рет болуым едi. Бiз серуендедiк, т?бешiктен сыр?анады?, сосын horror квестке барды?. ?те к??iлдi болды.