Тәлімгерлер. Балалар үйі тәрбиеленушілерімен достық жайындағы боямасыз әңгімелер

Т?лiмгерлер. Балалар ?йi т?рбиеленушiлерiмен досты? жайында?ы боямасыз ??гiмелер
Айнур Женисбековна Аймурзина

Галия Сабыржанкызы Макулжан

Дана Жанболовна Серикова

Ляйля Умирзаковна Есназарова

Алуа Маратовна Барманкулова

?р адам бала кезiнен оны с?йетiн ?рi болаша?ына ?лес ?осатын ересектердi? ортасында болады. Олар – ата-анасы, а?алары, т?телерi, ата-?желерi. Сол жандарды? с?йiспеншiлiгi, ке?естерi мен ?олдауыны? ар?асында бала с?йеу мен ?зiне деген сенiмдiлiктi сезiнiп ?седi. Алайда жанында м?ндай ересектерi жо? жетiмдер де бар ?ой. Досты?ты? ?лшемi бар ма? ??рыл?ан ж?пта?ы ересектi? де, баланы? да ?ол жеткiзген н?тижелерiн ?алай аны?тау?а болады? Кiтапта т?лiмгерлер мен ?ам?орлы?та?ы балаларды? жеке о?и?алары ж?не жоба ?йлестiрушiлерiнi? т?сiнiктемелерi топтастырыл?ан. Жина?тан ?зi?iз ?шiн ма?ызды жауаптар табарсыз деген ?мiттемiз. Егер «Т?лiмгерлер» жобасына ?атысу жайлы ойлан?ан болса?ыз, б?лкiм, шешiмге келуi?iзге кiтапты? септiгi тиер.

Айнур Аймурзина

Т?лiмгерлер. Балалар ?йi т?рбиеленушiлерiмен досты? жайында?ы боямасыз ??гiмелер

Бiрiншi б?лiм. Алматы

?абылдау ж?не са?тау

«Ма?сат – досты?ты м??гi са?тау»

Т?лiмгер – Анар, 31 жаста

?ам?орлы?та?ы бала – 13-тегi жас?спiрiм

2 жылдан берi жобада

Анар

?ам?орлы?ымда?ы баламен арамызда?ы ?арым-?атынас к?рделi болды.

?у бастан б?л тартыс сия?ты, ол менi ?з ?мiрiне араластырмады, ашыл?ысы келмедi, керi итердi. Арамызда?ы жайтты т?сiнуге ?анша тырыс?аныммен, ол ая? астынан менiмен араласуды м?лде до?арды. Себебiн бiле алмай дал болдым. Жобаны? ?йлестiрушiлерi де ала?дай бастады. Бiра? бiр с?тте жа?дайды бар ?алпынша ?абылдап, ?ам?орлы?ымда?ы жанны? шешiмiне сенiм арттым. ?ш айдан со? ол ?зi хабарласып, бiз досты?ымызды ?айта жа??ыртты?. Сол кезден бастап байланыс ны?айып, ?арым-?атынасымыз дамуды? жа?а сатысына ?ттi.

Т?зiмiм мен жа?сылы??а деген ?мiтiм осынау к?рделi кезе?нен ?туге септiгiн тигiзгенiн т?сiндiм. Рас, б?л со??ы кезе? емес едi. Пандемия килiктi, одан со? карантин жарияланып, бiз ж?здесе алмай ?алды?. Ал балалармен, ?сiресе, жас?спiрiмдермен арада?ы ?арым-?атынасты ?за? ?зiлiстен кейiн, ?кiнiшке ?арай, ?айтадан жандандыру?а тура келедi. Бiра? б?л жiгiт екеуiмiздi? ма?сатымыз бар, ол – досты?ты м??гi ба?и са?тау. ?зiрге ?олымыздан келiп жат?ан сия?ты. Ма?ан оны? ?з бойында?ы ересектiк пен балалы?ын бiрiктiре алу ?абiлетi, ?з пiкiрiнде т?ра алатынды?ы, тал?амы, ж?ректiлiгi, батылды?ы, ?зiне деген сенiмдiлiгi ?найды. ?ам?орлы?ымда?ы адамны? ?зге де ?асиеттерiн, кейде о?ай тимейтiн, тiптi ыза ?ылатын ?ылы?тарын да ?адiрлеймiн. Дегенмен о? ?згерiстердi? барын да бай?аймын. Мысалы, ол эмоциясы мен сезiмдерiн тануды ж?не мойындауды ?йрене бастады. Сондай-а? ?зiнi? ?алауын жа?сы ??уды, е? бастысы, оны iркiлмей айту?а да?дыланды. Айта кетерлiгi, барынша ма?сат?а ?мтылуды ?йрендi: мектептi с?ттi ая?тап, жо?ар?ы о?у орнына т?сiп, IT бойынша маманды? ал?ысы келедi. Б??ан ?оса, оны? ?аржылы? сауаты да артты. Жалпы ал?анда, ол ержеттi, есейдi, ана??рлым жауапкершiлiктi бола бастады ж?не ?з бетiнше ?мiр с?рудi ?йрендi. Аралас?ан мерзiм iшiнде б?л жiгiт ?мiрiмнi? ажырамас б?лiгiне айналды, досымдай, бауырымдай болып кеттi. Ал кейбiр м?селелерде, ?аншама тосын естiлсе де, ол менi? т?лiмгерiм т?рiздi болды.

Жобаны? ?ай-?айсымыз?а болса да, пайдасы тигенi аны?. Осы уа?ыт iшiнде адамдарды? ?рт?рлi екенiн ж?не сол фактiнi ?абылдау ар?ылы салауатты ж?не ?за? мерзiмдi ?арым-?атынас орнайтынын т?сiндiм. Та?ы бiр тап?анымыз – ойда?ы к?ткенi? мен ?иялда?ы «суреттер» ?рдайым шынды?пен с?йкесе бермейтiнiн, оны тек шынды?ты мойындай отырып, ?згертуге болатынын ???анымыз.

Досыма ?зiне деген сенiмдiлiк, жанына жа?сы жандар мен жар?ын да мейiрлi болаша? тiлеймiн.

Жоба ?йлестiрушiсiнi? пiкiрi

Анар мен оны? ?ам?орлы?ында?ы бала?а талай ?иынды?тан ?туге тура келдi. Шынын айтса?, бiз «б?л ж?пты? ?арым-?атынасын м?жб?рлi т?рде то?тату керек» деп те ойла?ан кезiмiз болды. О?ан дайын да едiк.

Бiра? Анар со?ына дейiн жа?сылы??а сенiп, келешекке ?мiт артты. Ол келiсiмшартты б?зудан бас тартып, с?л к?те т?руымызды ?тiндi.

Т?зiмдiлiк пен сенiмнi? ар?асында т?лiмгер мен оны? ?ам?орлы?ында?ы бала бiте ?айнасып, араласты. ?азiр ?зара жа?сы ?арым-?атынас орна?ан. Анар оны ?йiне ?она??а жиi ша?ырады. Бала да т?лiмгердi? жайлы, тыныш ?йiнде ?она? болуды ?натады.

?азiр Анар ??жаттарды жинап, ?она? отбасыны? келiсiмiн р?сiмдеудi жоспарлауда.

Ерек Адель

«Менi? ?мiрлiк т?жiрибем мен ?олдау т?рiндегi к?мегiме м??таж жандар бар».

Т?лiмгер – Анфиса, 37 жаста

?ам?орлы?та?ы бала – Адель, 18 жаста

5 жылдан берi жобада

Анфиса

Адель – ?арапайым емес, ерек ?ыз, сонды?тан ол к??iл б?луде де мейлiнше т?зiмдiлiктi ?ажет етедi. Мен онымен таныс?ан кезде iштей о?ан бiлiм алуда д?рыс ба?ыттар беремiн ?рi емделуге к?мектесуге тырысамын деп шештiм. Ал?ашында-а? о?ан а?ылшын тiлiн ?йретiп, математикадан ?лгерiмiн жа?сарт?ым келдi. ?кiнiшке ?арай, б?л ма?сат?а ?лi жете ?оймадым.

Адельдi еште?е ?ызы?тырмайды, бiр iстi бастайды, бiра? тастауы тез. Сонды?тан мен ПМПК-?а ж?гiнгiм келедi. ПМПК – психологиялы?-медициналы?-педагогикалы? комиссия, онда мамандар баланы? диагнозын аны?тау ?шiн кешендi диагностика ж?ргiзедi. ?детте, б?л – а?ыл-ой кемiстiгi, психикалы? дамуда?ы кiдiрiс ж?не бас?а аурулар.

Та?ы бiр педагогикалы? ма?сатым бар, ол – пубертатты? кезе?дегi Адельге ?лдармен д?рыс араласуды ?йрету. ??гiмелесу, сырласу ар?ылы бозбала мен бойжеткеннi? ?арым-?атынасында?ы д?рыс ??ндылы?тарды бойына сi?iргiм келедi. Б?л ретте бiраз жетiстiкке жеттiм деуiме болады.

Сондай-а? оны? ?з сырт келбетiн д?рыс ?абылдап, ?зiне к??iлi тола бастауына ?ол жеткiздiм. Ал 13 жасында м?лде керiсiнше жа?дайды бай?айтынмын. ?зiне к??iлi толмай, б?кiрейiп ж?ретiн, ал б?гiнде б?л м?селеде ?зiне деген к?з?арасы ?згерген.

Адельдi? мiнезi жа?сы, ?з пiкiрiнде на? т?ра алады, м?мкiндiгiнше талдау жасай алады. Ол ?те таза, кiрпияз ж?не т?ртiптi. ?о?амда ?зiн еркiндеу, батылыра? ?стауы да – жа?сы динамика.

?ам?орлы?ымда?ы жанмен арамызда?ы ?арым-?атынасты ?иын деуге келе ?оймас. Тек кейде ма?ан олар бiр орнында тапжылмай т?р?анды?ы немесе дамып жат?анды?ы т?сiнiксiздеу боп ?алады. Кейде ?рi ?арай не iстеу керегiн, онымен ?алай с?йлесiп, нендей к?мек беру ?ажеттiгiн бiлмей де ?аламын.

Адельдi? араласу?а ?рдайым ??л?ы бола бермейдi, ал карантинге байланысты тiптi сирек кездесетiн болды?. Дегенмен т?рлi кедергiлерге ?арамастан, мен оны ?рi ?арай да ?олдай беремiн. Менi? ?мiрлiк т?жiрибем мен ?олдау т?рiндегi к?мегiме м??таж жандар бар екенiн бiлемiн. Тек Адель ?ана емес, ?згелер де. ?сiресе, ата-анасынан айырыл?ан жас?спiрiмдерге т?лiмгердi? мы?ты «иы?ы» ?ажет.

Мен Адельдi? ?зiне сенiмдi болуына ж?не адамдардан ?ысылуды до?аруына шын ж?ректен тiлектеспiн.

Жоба ?йлестiрушiсiнi? пiкiрi

Анфиса Адельдi? бiлiмiне жiтi м?н бередi, уайымдап, о?ан саба? беруге тырысады, ?андай да бiр ?осымша курстар iздеп ж?редi. Сондай-а? оны ?немi жа?а машы?тар?а, мысалы, ас ?зiрлеуге баулу?а тырысады.

Адельмен ?арым-?атынастан ?зге, Анфиса бас?а балалар?а да а?ылшын тiлiн ?йренуге к?мектеседi, ?андай да бiр за?ды? м?селелер бойынша ке?естер бередi (?ажет бол?ан жа?дайда). Барлы?ына да ?з м?мкiншiлiгi шегiнде ?рдайым к?мектесуге тырысып ба?ады.

Менi? жас досым

«Барша ?арым-?атынаста?ы басты н?рселер – шынайылы? ж?не т?ра?ты араласу»

Т?лiмгер – Айша, 31 жаста

?ам?орлы?та?ы бала – Мерей, 17 жаста

2 жылдан берi жобада

Айша

Т?лiмгерлердi? басым к?пшiлiгiндегiдей, байланыс орнату ?ажет бол?анда, ?арым-?атынас жасау басында ?иын?а со?ады. Мерей екеуiмiздi? арамызда?ы жа?дай да солай болды. Бастама негiзiнен менен шы?атынын сезiндiм. Менi? жа?а досымны? тiптi хабарламаларыма жауап бермеген, ?айыра ?о?ырау шалма?ан кездерi болды, сол себептi де кейбiр с?ттердi кездескен уа?ыттарда на?тылау?а немесе ?айта с?рау?а тура келетiн едi.

?азiр «?ажасу» сатысынан ?ттiк, ендi ондай ?иынды?тар жо?. Рас, Мерейдi? т?л?алы? ?алыптасуы ?тiп жат?ан жас?спiрiмдiк кезе?де екенiн ескеретiн болса?, ?лi де талай ?иынды?тар туындайды деп ойлаймын. Бiра? кез келген к?рделi жайт – ?арым-?атынасты? бiр б?лiгi деп есептеймiн.