Адамдын Асыл ойлору

* * *

Ар бир элдин ой ж?г?рт??с?, философиясы, психологиясы, д?йн? таанымы, даанышмандыгы, саясаты, ж?р?ш-турум эрежелери ошол элдин эне тилинде чагылып, улуттук идеясын ?лб?с болуп жанып турат.

* * *

Кыргыз элинин улуттун идеясы, улуттун руху. эне тилинде чагылып, ар бир адамдын жан д?йн?с?нд?, ж?р?г?нд? тир?? жашап турат.

* * *

Т?б?л?кт?? улуттук идея ошол элдин байлыгын, биримдигин, чарбасын чы?ап, ошол элди жоготпой т?б?л?кк? сактай алат.

* * *

Ар бир элдин эне тили ошол элдин байлыгы жана келечеги, аны аман-эсен сактап, алдыга алып барып, урпактарга тапшыруу ошол элдин колунда.

* * *

Кыргыз тили ата-журтубуздун символу. Ар бир элде ?з эне тили ?з ?лк?с?н?н символу, Символ ыйык нерсе. Кайгысы, кубанычы, келечеги, баардык ?м?т?, ыры, чоору элибиздин символунда ?лб?й жашап калат.

* * *

Жандуу, ?лб?с, ой-элес, схема, акылмандын башында жаралып, жоголбой кагазга т?ш?п, жана ишке ашырып, б?т ?лк?н?н келечегине да?гыр жол салса, ошол дагы улуттук идеяга жатат. Же улуттук идеяны мен-менсинген акылмандар жаратып, аны ишке ашыруу жалпы элдин колунда

* * *

Улуу акылмандар, жазуучулар, акындар улуу китеп жазып б?тк?нд? айтышыптыр: « Мен ?лб?йм, мен т?б?л?к тир??м?н» -деп кубанышыптыр.

* * *

Кыргызда бир с?з бар: « Кесир урганды, кусур урат»– деп ушул с?зд?н маанисин баарыбыз ?м?р боюу унутпай ж?рг?н?б?з о?.

* * *

Биринчи качып кеткен адамыбыз аялын гений атады. Экинчиси адамыбыз баласын гений атады. Мейли алар аялын, баласын гений деп атай берсин. Анысына каршылыгыбыз жок. Бир гана арман алар ?з элин, ?з эне тилин, ?з? жашаган Ата-Журтун унутуп калган. Алар жумурай журттан т???л?п, аялын, балдарын гений эсептеп калышты. Алар ?з элинин генийлигин билбей такыр унутуп калган.

* * *

?лк?н?н башына келген адам хан Шырдакбекти, анын аялын, да?кы таш жарган Акбоз жоргону эске сала ж?рс?н. Буларды хандарыбыз такыр унутуп калбасын, унутуп калса, аларга жаман. Ал унутулбас улуу сабак!

* * *

Мугалим бала ?ч?н ким? «Адам бол жана дагы адам бол!» деген улуу насаатчы, акылман болуш керек.

* * *

Адамда о? жана сол к?зд?р бар. Адамдар о?, сол к?з дебей эки к?з менен айлананы бирдей карайт. Бирок саясатта тере? жа?ылыштык болот. Айрым жетекчи адамдар ?? к?з? менен ?з?н, туугандарын, жакындарын карап, сол к?з? менен элди карайт. Алар ?т? катуу жа?ылган адамдар. Эл андай сокур сол к?зд?? адамдарды бат эле бийликтен кууп т?ш?р?п, ?з жолуна салат.

* * *

К?зкамандар менен К?кч?к?зд?р Манастан мурун да чыккан, азыр да чыгып жатат. Керек болсо мындан кийин да чыга берет. Жана жерди саатып азыр да чыгып жатат. Адамдар сак болгула! Алар биздин жерибизди сатып, элди талоонго учурата тентитип, байлгыбызды алып, чет жакка качып кетпесин. Кайталап айтам адамдар сак болгула! Баары?ар сак болгула!

* * *

Жашоодо арамза адамдын жети акылы болот. Алар бир акылын салат. Экинчи акылын да сала баштайт. Ошентип 3…4…5…6… анан 7 акылын салып б?тк?нч?. Чыныгы акылмандын бир эле акылы иш ж?з?н? ашып кетиптир.

* * *

Биз малчынын балдары элек. Жайлоодо к?н желеси Асан-?с?н пайда болчу. Топ балдар ошол Асан,– ?с?нг? к?н желесине жетели деп, суу болгон шалбааны аралай жы?айлак чуркаган балдар болчубуз. Бирок биз ага такыр жетч? эмеспиз. Чуркаган сайын алыстап кетеер эле …

Биз бала болуп, ошол жеткирбес балалык Асан-?с?нд? кууп бараткан балдар элек.

* * *

« Ата –Журт» деген ыйык с?з бар. Бул с?з биз т?р?лг?нд? ?з?б?з менен кошо жаралган. Жана биз менен кошо жашап, ?лг?нд?н кийин да биздин денебизден, ж?р?г?б?зд?н кетпей кала берет. Демек Ата-Журт биз менен кошо жаралган.

* * *

«Манас» чыгармасы ата журтту, адамдарды элесин, турмушту, баатырдыкты, с?й??н?, коркоктукту, чыккынчылыкты, деги койчу… баарын, баарын … чагылдырган улуу эпос, улуу китеп. Генийлердин эсинен жаралган улуу арман, аягы б?тп?с улуу ыр. Бул улуу китепти окубаган адам с?зс?з армандуу пенде. Окуп туруп анын идеясын кан-жанына си?ирип алса, жан д?йн?с? тазарат.

* * *

?з?нг? -Кууш жерибиз башка жакка кетип жатканда, ошонун кайгысына чыдай албай, ачкачылык жарыялап, Шерали Назаркулов деген жигитибиз 22 к?нд?н кийин каза болду. Кайран ата журтун с?йг?н жигитибиз мекенинин кайгысын к?т?р? албай калды. Ал жигит мекенге болгон с?й??с?н ?з? менен ала кетпей элине таштап кетти. Эли ?ч?н к?йг?н жигитти анын караанын баатыр катары санап, элесин ар дайыма унутпай эстей ж?р?л?ч?! Анын атын укканда биздин мекендин ыйыктыгы,?лб?ст?г? байкалат!

* * *

Атактуу жазуучубуз Т?л?г?н Касымбековдун классикалык « Сынган кылыч» деген чыгармасы бар. Кайсы адам эл башчысы болуп к?т?р?лс? ошол чыгарманы окуп койгон абзел. Баарын окубаса да, чыгармада «Чокой ж?н?нд? жазылган икаясы» бар. Ошол жерин окуп койсо, келечегине пайдасы тийип калмак. Чыгармада чокой кийген адам хан болуп шайланат. Акылман адам ошол ханды к?нд? чокойун к?р?п туруп, аны ?тк?нд?г? кезин унутпасын дегени.

* * *

Жакшы жазылган чыгармаларды, кайра-кайра окуп, с?зд?р?н кармалап эркелетким келет. Тамгаларды кармай албасам да, аларды ж?р?г?м жана к???л?м кармалап алдейлеп, эркелетип жатканын билип эле сезип эле турам.

* * *

Эл жала? саясатты с?йл?п, же баардыгы саясатчы болуп кетсе, ал жерде биз билбеген шойкомдуу мандем жашап жатат.

* * *

Жымжырттыктын элеси т?н, эмгеетин энеси к?н. Демек жашоонун элеси к?н менен т?н.

* * *

?лк?н?н каражатын жеп, элди аябай жакырчылыкка отургузуп, качып кеткендер, элди тере? азапка салгандар алардын баары адам кебетесин кийген тир?? шайтандар. Алар уурдап алган байлыгы менен башка ?лк?н?н жетекчисин багып, ошонун жардамы менен эптеп тир?? жашап жатат.

* * *

Акылмандар китепти окуп аны тере? т?ш?н?п талдап чыгып, жан д?йн?с?нд? кайра башкача сонун китеп жаратат.

* * *