Бақытты болудың жедел және қарапайым жолы

Ба?ытты болуды? жедел ж?не ?арапайым жолы
Нарша Булгакбаев

Ба?ытты болуды ?йренi?iз! #4
Адамны? ?з м?мкiндiктерiн iске асыру?а деген ??штарлы?ы бар. Проблема мынада, б?л ?суге ж?не даму?а деген ?мтылыс – ба?ытты болу?а ж?не ?ана?аттану?а кедергi келтiредi. Бiзде ?мiр туралы ?ш ?ате сенiм бар:

Бiрiншiсi: менде жо? н?рсе, менде бар н?рседен арты?. Бiздi ?орша?ан ?мiр, ?р?ашан бiздi? барымыздан арты?ыра? болып к?рiнедi.

Б?л сенiмдердi? екiншiсi – менде бар болса да, к?бiрек бол?аны жа?сы болар едi.

Ж?не ?шiншiсi: мен ?ала?анымды алсам не ?ала?аныма жетсем, мен ба?ытты боламын!

Нарша Булгакбаев

Ба?ытты болуды? жедел ж?не ?арапайым жолы

Сiздi? ?мiрi?iз, проблемаларды шешумен ?ана байланысты ма?

Батыста «ба?ыт этикасы» деп аталатын н?рсе бар. ?арапайым тiлмен айт?анда, ба?ыт этикасы былай дейдi: «?ала?аны?ды алса?, ?алауы?а жетсе? ба?ытты боласы?». Егер бiз к?п ж?мыс жасап, ?мiрiмiздегi барлы? проблемаларды шешсек, бiр к?нi (бiр к?нi болмаса ?йтеуiр бiр к?нi) бiз ба?ытты боламыз деген теория?а негiзделген. Бiздi? ?мiрiмiздегi ойлар мен ?рекеттердi? к?пшiлiгi проблемаларды шешуге ба?ыттал?ан. Бiз б?рiмiз бiлгенiмiздей, бiз ойла?ан н?рсе бiздi? шынды??а (?мiр шынды?ына) айналады.

Сонымен, сiз к?п жа?дайда не туралы ойлайсыз? ?детте проблемалар туралы ойлайсыз. Шынында да, к?пшiлiгiмiз та?ерте? т?сектен т?р?анда ойлайтын бiрiншi н?рсе – бiз сол к?нi шешуiмiз керек барлы? проблемалар ж?не бiздi? сол ?шiн ?анша уа?ыт ж?мсап, не iстеуiмiз керектiгi.

Бiз «ЖО?» н?рсенi ойлау?а да?дылан?анбыз, «БОЛУЫ КЕРЕК» туралы н?рселердi ойлау?а да?дылан?анбыз, ж?не содан кейiн жа?дайды ?алай «Т?ЗЕТУГЕ», «ШЕШУГЕ» немесе «ЖА?САРТУ?А» болатынды?ы туралы ойлау?а да?дылан?анбыз. Ж?не осылайша, ендi ?ана оянып жатып, сiз барлы? проблемалары?ыз?а автоматты т?рде назар аудара бастайсыз, сiз сол к?нi ?арсы т?ру керек болатын проблемалар?а. Алайда, егер сiз ?з ?мiрi?iзге шынайы к?з?араспен ?араса?ыз, сiз сезетiн боласыз – проблемаларды шешу, е?бек ету ж?не ?ала?ан н?рсеге ие болу, сiздi? ?мiр с?ру сапа?ызды? т?бегейлi фундаментiн жа?сартпайды. Шынды?ында, м?ны? б?рi, б?лкiм, сiздi? ?мiрi?iздi? сапасын нашарлататын шы?ар, сiздi? ?мiрi?iздi ?ызы?сыз, м?нсiз, ма?ынасыз ж?не ?зi?iздi бас?аларды? алдында тартымсыз ететiн шы?ар…

?мiр – б?л шы?армашылы? процесс

Шы?армашылы? процесс туралы с?йлесейiк. Сiз бен бiз ?з ?мiрiмiздi е? жа?сы т?рде ??р?ымыз келедi. Ол ?шiн, бiз ?мiрмен бiрге ж?зуiмiз керек, ?мiрге ?арсы ж?зудi? орнына. ?мiрмен бiрге ж?зу ?шiн бiзге ?мiр за?дылы?ы бойынша жасау керек:

1) БОЛ 2) ІСТЕ 3) АЛ

Бiз БОЛ – ды ?мытып кетiп, бiрден ІСТЕ – ге кiрiсiп, АЛ – у?а жанталасамыз.

Жаратылыс за?дылы?ы бойынша адам ?мiрi болмыстан н?тежиеге (я?ни бiр н?рсе iстеу, сосын бiр н?рсеге ?ол жеткiзу) дейiн жал?асады. Болмыс деген с?здi? не екенiн т?сiндiрiп ?тейiн, оны бас?аша адамны? ?азiргi шынайы жа?дайы деп атайды. Адамны? болмысы (iшкi жа?дай) болады ж?не оны? т?рмыс-тiршiлiгi (сырт?ы жа?дай) болады, бiра? бiз ?кiнiшке орай сырт?ы жа?дайымызды? жа?сы болу керектiгiн бiлемiз, алайда iшкi болмысымызды? мiнсiз БОЛУ керек екенiн бiлмеймiз. Бiз ?шiн ?мiрдегi ба?ыт тек т?рмыс-тiршiлiкпен ?лшенген. Бiз жаратыл?ан с?ттен бастап м??гiлiк ба?ытты БОЛУ ?шiн жаратыл?анбыз (ерте ме кеш пе, ол ма?ызды емес). Ал бiз ба?ытсызды? деп санайтын н?рселердi? барлы?ы иллюзия. Ол б?рiбiр т?бiнде ?мытылады, сiз же?iп шы?асыз, екi ?мiрде де, жалпы бiр-а? ?ана ба?ытсызды? бар – ол сыналу (сына?), бiра? б?ны? ?зi ба?ыт?а апаратын жол, себебi бiз б?л Жаратушыны? методикасы ар?ылы шы?даламыз.

Ал н?тежие дегенiмiз белгiлi бiр амал-?рекеттi? н?ктесi. Бiра? егер бiз ?з болмысымызды? мiнсiз екенiн т?сiнсек, н?тиже бiз ?шiн ?детте с?йлемнi? со?ында ?ойылатын н?кте емес, к?п н?кте болады. Сол себептi адамны? болмысы да, с?рген ?мiрiнi? н?тижесi де – м??гiлiк, жойылмайтындай етiп жаратыл?ан. Тiптi оны Жаратушыны? ?зi, жаратылып ?ой?ан энергияны (жаратылыстарын) жоя алмайды, себебi ??дай бiр ?абылдан?ан шешiмдi еш?ашан ?згертпейдi, ?йткенi ол оны? толы? салдарын бiледi.

Болу – б?л iшкi т?жiрибе, ол сiздi? iшi?iзден келедi. Сiз сырт?ы жа?дайлар?а сiздi? болмысы?ызды аны?тау?а м?мкiндiк бере аласыз – сiздi? ба?ыт немесе ?ана?аттану де?гейi?iз – бiра? сiз на?ты ?ауiпке тап боласыз, себебi сiздi ?орша?ан сырт?ы жа?дайлар, сiздi? ?мiрi?iздi бас?арады ж?не сiздi? ?зi?iздi ?алай сезiнетiнi?iз де осы?ан байланысты. Егер сiз: «Мен ба?ытты боламын егер де…» деп айтса?ыз, сiз еш?ашан ба?ытты болмайсыз.

Сiз – жа?а ж?мыс сiздi? ?мiрi?iздi ?згертедi деп ойлайсыз делiк. Сонымен, сiз жа?а ж?мыс табасыз ж?не жа?ын арада белгiлi болады – б?л бая?ы ескi, ешн?рсе ?згермеген ж?мыс екен, сол бая?ы адамдармен с?йлесу керек, жауапкершiлiктi ?ол?а алу керек, ?ата? мерзiмдi са?тау керек ж?не сiз сия?ты д?ниеге байлан?ан адамдармен ж?мыс жасау керек. Б?л шынды?. Сол кезде сiз т?сiнесiз, б?л ж?мыс сiз ?шiн сапалы ?згерiстер ?келмейдi, сонды?тан сiзге та?ы бас?а ба?ыт к?зiн iздеу керек болады, сонды?тан сiз ?зi?iздi ба?ытты сезiну ?шiн та?ы бас?а н?рселер iздей бастайсыз. М?мкiн сiз ойлайтын шы?арсыз – жа?а ж?мыс, жа?а ?й, жа?а к?лiк, бала табу немесе табысты? артуы сiздi? ?мiрi?iздi ?згертедi немесе сiздi ба?ытты ?ылады деп. Алайда со?ында, а?ырында сiз осыны? б?рiн ІСТЕ – йсiз, ?ала?аны?ызды АЛ – асыз, бiра? сiз ?лi де ба?ытсызсыз. Себебi ?арапайым. Бiзден тыс еште?е, бiзден тыс орта – бiздi ба?ытты етпейдi, ?йткенi ба?ыт – б?л iштен сырт?а ба?ыттал?ан т?жiрибе. Б?л а?и?ат. Ал к?п адамны? бойында?ы жал?ан сенiм – ба?ыт, сырттан iшке жиналуы керек уа?ытша т?жiрибе. Шын ба?ыт е? ?уелi шынайы болмыс де?гейiнен, БОЛ – удан басталады, себебi адам?а ба?ытты болу ?шiн ?мiрде БОЛ – уны? ?зi жеткiлiктi, бiра? бiз ба?ытты ІСТЕ мен АЛ ар?ылы ?лшеймiз.

Нелiктен «ба?ыт этикасы» ж?мыс iстемейдi?

Бiз б?л туралы айт?ан болатынынбыз, а?и?атында ?мiрдi? ?алай ?арай а?ып жат?анын – болмыстан <?рекет етуге, ?рекет етуден <иелiк етуге. Бiра?, ?кiнiшке орай, ?з ?мiрiн ??ру ?шiн, адамдарды? к?пшiлiгi ?олданатын ба?ыт этикасы, ?рекет етуден <иелiк етуге, иелiк етуден <болмыс?а ?арай а?ады. Ба?ыт этикасы мына?ан сендiредi (оны? теориясы мынадай): егер сiз, ба?ытты адамдар сия?ты ?рекет етсе?iз, сiз ба?ытты адамдарда?ы бар н?рселерге ие боласыз, содан кейiн ?ана сiз ба?ытты бола аласыз. Бiра? б?л рас па?

Б?л планетаны? бас?а ?рпа?тарына ?ара?анда, сiз ж?не мен олардан да арты? м?мкiншiлiктерге иемiз. Бiз ?ала?ан н?рсемiздi жасай алатын к?бiрек уа?ыт бар, ?ала?анымыз?а ж?мсай алатын к?бiрек а?шамыз бар ж?не бiз технологиялы? жа?ынан жетiлгенбiз. Б?л планетаны? тарихында?ы кез келген ?ркениетке ?ара?анда бiзде арман болмауы керек едi, бiра? неге олай болып жат?ан жо?? Айнала?а ?арап, бiр бай?ап ?ойы?ыз, бiз рухани шын ба?ыт пен ?ана?аттанудан алыспыз. А?и?ат мынада, ?мiрдi? а?ысы осылай а?ады: болу <?рекет ету <иелiк ету.

Егер сiз ба?ытты болса?ыз, я?ни ойы?ызбен ?зi?iздi ба?ытты сезiнсе?iз ж?не сол ба?ытты iштен сырт?а ?арай ба?ыттай алса?ыз – сiз ба?ытты адамдар сия?ты ?рекет етесiз, содан кейiн ?ана сiз ба?ытты адамдарда?ы бар н?рселерге ие боласыз. Сонымен, е? бiрiншi, ба?ытты сiз ?з миы?ызда ?алыптастырасыз, я?ни БОЛ -асыз, содан кейiн iс-?рекеттi? н?тежиесiнi? ар?асында шынайы ?мiрде ба?ыт?а ие боласыз. Б?л ?те ?арапайым ?ш тiзбектен т?ратын «Ба?ыт Формуласы», бiра? «?андай» ж?не «кiм» боласыз ол сiздi? жеке проблема?ыз, ол проблема?а сiз менi аралыстырмайсыз, алайда адамны? болмыс де?гейiн ?згерту, жа?сарту, т?зету ?шiн мен «Ба?ытты болуды ?йренi?iз» кiтаптар сериясын жаздым ж?не осы кiтаппен барлы? кiтаптарды? ?ыс?аша ж?не ?арапайым ?орытындысын шы?ар?ым келедi.

Будданы? философиялы? ?ылым ретiндегi е? ?лкен ?лестерiнi? бiрi – шамадан тыс ?алау, iшкi к?йзелiс ?келедi деген iлiмi болды. Б?л дегенiмiз, егер сiз, шамадан тыс, сiзде ЖО? н?рсенi ал?ы?ыз келсе немесе ЖО? н?рсеге ?ол жеткi?iз келсе ж?не сiздегi БАР н?рселердi ?абылда?ы?ыз келмесе, сiз зардап шегесiз. Б?л сiздi? ?мiрi?iзде т?к iстемеу керек дегендi бiлдiрмейдi. Керiсiнше, бiз ма?сат ?оя бiлетiн, шы?армашылы??а ?мтыл?ан жаратылыспыз, себебi ?мiр с?ру – б?л шы?армашылы? процесс. Бiра? бiздi? ?мiрiмiзде ?аншама ба?ытсыз адамдар бар, ?анша ?рекет етсе де, ?анша д?ние-м?лiкке иелiк етсе де. Себебi бiз ?р?ашан бiзде «ЖО?» н?рсенi ?алайтын сия?тымыз, сосын бiз ?ала?ан «ЖО?» н?рсеге ?ол жеткiзгенде б?рi «Ендi ?рi ?арай не iстеймiн?» ?нiндегiдей болады. Бiз зымырандарды ?шырды?, аспанды толы? ба?ындырамыз деп ойлады?, интернет пен роботтарды ойлап тапты?, ?мiр ж?ма??а айналады деп ойлады?, бiра? содан кейiн б?рiбiр ?лi бiр н?рсе жетiспейтiндей адамдарды? бойында «к??iл толмаушылы?» пайда болды. Ол артынан «к??iл тоймаушылы?» – ?а айналды.

Метафизикалы? за?дылы?: адам?а ?лi де бiр н?рсе жетiспесе ол к??iлсiз болады.

Будданы? философиялы? iлiмi «?алауды» тастау ж?не осылайша же?iлдеу ж?не iшкi со?ысты жою болды, осылайша олар адам?а жедел ?рi ба?ытты болуды? ?арапайым жолын ?сынып отыр. Бiра? б?ны сiз ?азiргi заманны? адамдарына айтып к?рi?iз, олар б?л идеологиядан бiрден бас тартып, ?арсы болады.

Б?л идеология ма?ызды бол?анымен, б?л толы? салынып бiткен жол емес. Сiз ?абылдау керек ма?ызды фактiлердi? бiрi – ?азiр БАР екенi?iздi ?абылдау ж?не сiзде БАР н?рсенi? ба?асын бiлу. Сонда сiзде жан тынышты?ы пайда болады ж?не сiз шын ба?ытты адамдар сия?ты ?уана аласыз.

Сiз ненi к?тсе?iз, ол сiздi к?тедi, сiз ?айда бар?ы?ыз келсе, ол сiзге ?арай бар?ысы келедi. Мiне осы – толы? салынып бiткен жол. Бiра? ?лi де сапасыз.

Б?л кiтапты? идеологиясы ?азiргi БАР – ы?ыз?а ?ана?ат етiп, сiзде БАР н?рсенi ?ана ?абылдап, ?мiр с?рудi (шы?армашылы?ты) то?тату керек дегендi бiлдiрмейдi. Керiсiнше сiз ?ала?анны? б?рi сiздi? миы?ызда (?азiргi болмыс де?гейi?iзде) БАР дегендi бiлдiредi. Ми (болмыс) – сiздi ба?ыт?а жеткiзе алатын жал?ыз меншiгi?iз. Жаратылыс де?гейiнде сiз ?з миы?ызбен ?азiрден бастап ?зi?iздi ба?ытты сезiне бастаса?ыз болады, ?рекет ету мен иелiк ету – дi екiншi план?а ?ойып. БОЛ, ІСТЕ, АЛ темасына ?айта оралайы?.

?мiр – б?л тек АЛ – у ?ана емес

К?птеген адамдарды? ?мiрiнi? м?нi – ?мiрден бiрде?е АЛ – у. Ал а?и?атында АЛ – атын еште?е жо?. Бiзге тек БОЛ – у керек. Т?пкi н?тиженi беретiн болмыс (ми). Сiз мiндеттi т?рде т?сiнуi?iз керек, сiздi? ?мiрi?iздi? ІСТЕ мен АЛ дейтiн б?лiктерi – ?мiрi?iздi? сапасын аны?тамайды. Сiздi? ?мiрi?iздi? сапасы экзистенциалды аспектiмен аны?талады. Экзистенциализм – ?азiргi философия мен ?дебиеттегi иррационалистiк (а?ылмен ?ана шектелмейтiн) ба?ыт, адамны? болмысын зерттейтдi, а?и?атты т?сiнудi? негiзгi ?дiсi ретiнде бейсананы растайды. Сiздi? кiм екенi?iз – сiздi? ?зi?iз туралы саналы ?абылдауы?ыз – сiзбен не болып жат?анын бас?арады.

Сiз проблемаларды шешуге ж?не жа?дайды жа?сарту?а тырыс?анда, ?те бiр ?ызы? жа?дай болады, сiз – БАР н?рсенi бай?амай, ?мыта бастайсыз. Сонды?тан ба?ыт пен ?ана?ат табуды? жал?ыз жолы – д?л ?азiр БАР н?рсеге к??iл толу, к??iл тою. Сонымен сiзде не БАР? Бiздi? ойымыз ?рдайым ЖО? н?рсенi ойлау?а да?дылан?ан. Сiздi? БАР – ы?ыз ?мiр (физикалы?) ж?не ?айып (метафизикалы?) за?дылы?тар?а с?йкес келе ме? С?йкес келмесе сiздi? ?мiрi?iз жал?ан, ал бiзге ба?ытты болу ?шiн а?и?ат ?ажет. А?и?атты? не екенiн мен ал?аш?ы ?ш кiтапта (Ба?ытты болуды ?йренi?iз!) айттым.

Та?ы да ?айталайын, мен сiзге ма?сат ?ойма?ыз немесе жоспар ??рма?ыз деп айтпаймын. Мен сiзге ?азiргi с?тте к??iлдi толтыру, тойдыру керектiгiн айтамын, ?йткенi б?л сiздi? ?олы?ыздан келедi ж?не б?рi мимен жасалады. Ерте?гi к?н ?шiн ?рекет етi?iз