Gecə xəyalları

Gec? x?yallari
R?fail Tagizad?

«Gec? x?yallari» sair R?fail Tagizad?nin oxucularla ???nc? g?r?s?d?r.Bu kitabda sairin seirl?ri v? m?shur polyak b?st?kari Frederik Sopen? h?sr olunmus «Sopenin ?r?yi» poemasi yer almisdir.Kitab genis oxucu k?tl?si ???n n?z?rd? turtulmusdur.

Gec? x?yallari

R?fail Tagizad?

© R?fail Tagizad?, 2020

ISBN 978-5-4498-4368-5

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

R?faIl Tagizad?

Gec? x?yallaRi

R?fail Tagizad? ???n
poeziya n?kt?rn?

Ill?r ?nc?si R?fail Tagizad?nin seirl?ri haqqinda yazdigim essed?n b?zi fraqmentl?ri bir daha oxucularimiz v? sairin ?z? ???n xatirlatmaq ist?rdim. R?fail Tagizad? Qarabagda dogulub boya-basa ?atib, indi o tutya torpaqlarimiz d?sm?n isgalina m?ruz qalib. R?fail bir qatara bilet alib d?guldugu yer? ged? bilmir. Orda k?nd q?biristanliginda sairin ulu babalarinin m?zari basinda yasin oxuyan yoxdu…

R?fail Tagizad?nin seirl?ri realligi, y?ni Qarabag realligini fotoqrafik bir d?qiqlikl? ?ks etdirir. B?z?n rakuslar d?yisir, isiq-k?lg? effektl?ri biri-birini ?v?zl?yir, amma ag-qara fotolara b?nz?y?n seirl?rin ?z?rind? qan izi g?rd?m…

S?rh?dl?r k?sdi ?limi
bаrmаqlаrim qаn i?ind?.
B?lg?-b?lg? cаn veririk
х?rit?d? аn i?ind?.

Daha bir seird?n n?mun?;

Аyriliq yаmаn аcidi,
d?rdim? аl?m аcidi,
V?t?n tоrpаgin tаcidi,
qоymаgа bаslаrtаpilа.

V? qan r?ngli misralar;
Qаrаbаg,
gedib yen? g?l?c?yik,
yurd ugrundа sоn sаvаsdа
biz ?l?m? g?l?c?yik.

R. Tagizad?nin ilk kitabi «Qapi» -2004-c? ild? ?ap olunub. M?n R?failin iki kitabinin redaktoru olmusam v? o ?l boyda iki seir toplusuna ?n s?z yazmisam.

Indi dostumuz ???nc? kitabini ?apa hazirlayir. Atalarimiz ??d?n deyibl?r, amma k?n?l ist?rdi ki, yeddi desin. Insallah, sairin yeddinci kitabi il? ?z oxucularini sevindir?c?yi g?nl?ri d? g?r?c?yik. V? h?r d?f? sair bizim ?z?m?z? yeni bir «QAPI» a?acaq.

N?d?ns? Aydin ?f?ndini, Nizami Aydini xatirladim, h?r iki istedadli sairin ilk kitablari ?l?ml?rind?n sonra ?ap olundu. Dogrudan da ?l?m?nd?n sonra baslayir sair ?mr?. On bes yasinda ilk seirl?ri oxucularin diqq?tini c?lb ed?n ?hm?d M?hib Dranasin ilk kitabi yarim ?srd?n sonra 65 yasinda yayinlanib. «H?sr?tind?n k?l?b??l?r (qandallar) ??r?td?m» – dey? d?nyaya v? insanliga bagiran, b?lk? d? pi?ildayan ?hm?d Arifin sagliginda bir kitabi vardi. Sairin ?l?m?nd?n sonra bu kitab d?z otuz iki d?f? ?ap olundu.

* * *

M?n fatalist adamam, Taley?, metofizik olaylara v? ?lam?tl?r? s?mimi-q?lbd?n inaniram. R?fail Tagizad? il? f?ls?fi-estetik baxislarimiz, v?rdisl?rimiz, ?slublarimiz f?rqli ola bil?r, amma q?lbimiz? v? misralarimiza eyni yerd?n, eyni isiq d?s?r.

B?zi t?nqid?il?rimiz kimi poeziyaya, ?mumiyy?tl? inc?s?n?t? rasional d?s?nc?yl? yanasmiram. M?n hardasa bohem adamam v? b?t?n bohem adamlar kimi spontan, intiutiv bir h?yat yasayiram. Aydin ?f?ndinin, F?yyad Xamisin, Andrey Voznesenskinin, Nazim Hikm?tin, Atilla Ilhanin, s?kkizinci ?srd? yasamis ?in sairi Van Veyin, f?l?stinli Mahmud D?rvisin v? Vaqifin (V.B. Od?r) seirl?ri, Qoyyanin, Van Qoqun, Maqrittin, Sezannin, B?hlulzad?nin v? Mircavadin tablolari, Alfred Sinitkenin, Con Lenonun, Morissonun, Loqrenin v? iyirmi bes yasli T?rk?r Qasimzad?nin musiqisi ?n agir, ?n k?d?rli anlarimda m?nim sirdasim olub.

…R?fail Tagizad? il? ilk tanisligimiz yaxsi yadimdadir, yaxsi yadimdadir ki, ilk g?r?s?m?zd?n sonra uzun ill?rin dostlari kimi ayrilmisdiq.

2004-c? ild? R?failin ilk kitabi isiq ?z? g?rd?. ?slind? bu kitabda toplanmis seirl?rin ?z?n? ?oxdan isiq d?sm?sd?. R?fail poeziya sev?rl?rin ?z?n? bir «QAPI» a?misdi v? bu QAPIDAN s?z?l?n isiq s?asi onun seirl?rin?, misralarina, s?zl?rin? hopmusdu. Onun ilk kitabi ?m?r adli seirl? a?ilir. Dem?li, R?fail QAPI arxasinda bir sair, bir v?t?ndas ?mr? yasayir.

Аgаcin yаyligi аyаqlаr аltdа
yеriy? bilmir?m ?igirtisindаn.
?ilpаq аgаclаrin ?ll?ri g?yd?
yаrpаgin sоn duа pi?iltisindаn.

G?y?n ?z?n аlib qаrа buludlаr,
p?rd?l?r ?s?y?r bomboz оtаqdа.
S?mtini itirib, yоlunu аzib,
cigirlаr о k?vr?k yаrpаq yаtаqdа.
«Payiz l?vh?l?ri”nd?n daha bir epizod;
Sоyudur аgаci pаyiz ?z?t?k
?l еtmir yаnindаn ?t?n qаtаrа,
k?lg?d? yаzilаn хаtir?l?ri
kims?siz vаqоnlаr yigib аpаrа.

R?fail Tagizad?nin poeziyasi payiz ?st? k?kl?nib. Bir ?ox sair dostlarimizin poeziyasinda payiz ovqati ?n?mli yer tutur. Payiz r?ssamlarin v? sairl?rin f?slidir. R?failin son ill?r q?l?m? aldigi seirl?rini oxuyanda Isaak Levitanin v? S?ttar B?hlulzad?nin tablolarini xatirlayiram. R?failin payiz peyzajlarinda agaclarin yayligi ayaqlar altinda qalir, agaclarin ?ll?ri havada ?irpinir.

Yеn? g?lib ?аtdi pаyiz ахsаmi,

yеn? bu k?nl?md? k?l?kl?r ?sir,

aхsаm s?fr?sind? bоs qаlib bir yеr

k?lg?l?r dоlаsir, k?lg?l?rd? sirr.

Etiraf ed?k ki, bu misralardan payiz qoxusu g?lir. Misralar sanki akvarel boyalarla ??kilmis naxislardi. Sair naxis-naxis misralardan payiz xalisi toxuyur. V? bu naxislar bizim milli ornamentl?rimiz kimi g?z?-k?nl? oxsayir. Misralarin ovsunu sad?c? g?z?-k?nl? oxsamaqla qalmir, sanki bird?n-bir? canlanir. Canlanir v? bizim sevincimiz?, k?d?rimiz?, ?midimiz? s?rik olur. Sair payizda ?i??kl?y?n agaclar kimi g?y?z?n? boylanir-g?y?z?nd? q?rib durnalar…

?ixdim qapidan

arxamca su at

R?fail Tagizad? yeni bir kitabi il? yola ?ixir. Sairin arxasinca bir dol?a su atin…

* * *

Yuxarida qeyd etmisdim ki, S?ttar B?hlulzad? v? Isaak Levitanin r?ng ?lvanligi Tagizad?nin son ill?r yazdigi seirl?rd? daha qabariq s?kild? ?z?n? b?ruz? verir, amma bu r?ng ?lvanligi h?zin bir q?ss? il? s?stl?nib. Basqa bir ?n?mli n?sn? is? sairin s?zl?rl?, k?lm?l?rl?, misralarla ??kdiyi m?nz?r?l?rin az qala fotoqrafik bir d?qiqlikl? t?svirind?n ibar?tdir.

R?fail Q?dir R?st?movun, S?xav?tin yaniqli bir s?sl? oxuduqlari mugami v? Sopenin polifonik musiqisini sevir – bu musiqi onun payiz m?nz?r?l?rinin, «Polsa seirl?rinin» musiqisidir. Payiz h?m d? xatir?l?r f?slidir, indi sair ?mr?n?n xatir?l?r f?slini yasayir;

Agridi, acidi, sirindi, baldi,