LaTeX ga kirish. Darslik

Tizimda quyidagi kamchiliklar kuzatiladi:

– Matnni qayta ishlashda kundalik foydalanilayotgan matn redaktorlari singari matn ko‘rinishini bevosita kuzatish imkoniyati mavjud emas;

– Matn ko‘rinishini tubdan o‘zgartirish uchun matn strukturasini qayta ko‘rib chiqish zarur.

– Matnga jadval, grafik yoki tasvirni joylashtirish uchun maxsus buyruqlarga murojat qilish zarur bo‘ladi.

Nazorat savollari

1. LaTeX ni kim ishlab chiqqan?

2. LaTeX va Tex o‘rtasidagi farq nima?

3. Qanday Tex ilovalari ishlab chiqilgan?

4. Tex nima uchun ishlatiladi?

5. Ushbu tizimni o‘rganishdan maqsadi nima?

Topshiriqlar

1. Internet tarmogidan foydalanib xozirda mavjud bo’lgan matn redaktorlarini aniqlang va ularni imkoniyatlarini tahlil eting.

Ilmiy texnik matnlarni chop etishga yo’naltirilgan amaliy dasturlarni tahlil qiling va eng optimal imkoniyatga ega bo’lganlarini nomlarini keltiring.

1.2. Kompyuterga LaTeX ni o‘rnatish

LaTeX tizimi quyidagi dasturlar yig‘indisi ko‘rinishida faoliyat yuritadi:

– kompilyator (MikTeX);

– matn redaktori (TeXMaker);

– tayyorlangan matnni ekranga chiqarish dasturi (SumatraPDF).

Bu yerda shuni ta’kidlash lozimki, TeXMaker va SumatraPDF dasturlari o‘rniga boshqa dasturlardan ham foydalanish mumkin. Boshqa dasturlani internet orqali olish, ularni o‘rnatish va sozlash tizimlari bo‘yicha instruksiyalar bilan tanishish mumkin. Faqat biz kundalik faoliyatda keng foydalaniayotgan dasturlar tizimiga to‘xtalmoqchimiz.

Dasurlarni quyidagi internet manzillaridan bepul yuklab olish mumkin:

• a. MikTeX: http://miktex.org/download;

• b. TeXMaker:

http://www.xm1math.net/texmaker/download.html#windows;

• c. SumatraPDF: http://www.sumatrapdfreader.org/download-free-pdf-viewer-ru.html.

Bu yerda shuni aloxida e’tiborga olish lozimki, tanlangan dasturlar versiyasi o‘rnatilmoqchi bo‘lingan kompyuter razryadiga mos bo‘lishi kerak.

Kompanovkachi MikTeX ni 2.9 versiyasi 32 bit razryadli kompyuterga o‘rnasa, 20.6 versiyasi 64 bit razryadli kompyuterga mos bo‘ladi. Xuddi shuning singari TeXMaker va SumatraPDF dasturlari uchun ham kompyuter razryadiga mos versiyalari tanlanadi.

Kompyuterga dasturlar yuklab olingandan keyin, sanab o‘tilgan ketma ketlikda o‘rnatiladi. O‘rnatish jarayonida foydalanuvchi «Admin» statusida bo‘lishi kerak.

Xar bir o‘rnatilgan dasturni to‘g‘ri o‘rnaganligini sinab ko‘rish uchun uni operatsion tizim «pusk» knopkasidan o‘rnatilagan dasturni ishga tushirish faylini topib ishga tushirish kerak.

MikTeX dasturini (asosiy kompanovshik dastur) ishga tushirish uchun quyidagi dastur ishga tushiriladi:

Rasm 1.1. MikTeX dasturini «Admin» statusida ishga tushirish.

MikTeX dasturini kompyuterga to‘la o‘rnaganligini quyidagi ekranni chiqishi tasdiqlaydi:

Rasm 1.2. MikTeX dasturini yuklanganligini ko’rsatuvchi oyna.

TeXMaker dasturini ishga tushirish quyidagicha amalga oshiriladi:

Rasm 1.3. TeXMaker dasturini ishga tushirish.

Ekranda quyidagi interfeys xosil bo‘ladi:

Rasm 1.4. TeXMaker dasturini ekran interfeysi.

SumatraPDF dasturini o’rnatilganini tekshirish uchun ishga tushirish quyidagicha:

Rasm 1.5. SumatraPDF dasturini yuklash.

Ekranda quyidagi xosil bo‘ladi:

Rasm 1.6. SumatraPDF dasturini yuklanganligini ko’rsatuvchi oyna.

Nazorat savollari

1. LaTeX funksiyasini aytib bering

2. Matnni qayta ishlash tizimining tarkibiy qismlari nimalardan iborat?

3. O‘rnatish uchun qanday tayyorgarlik ko‘riladi?

4. O‘rnatish ketma-ketliklarini ta’riflang

5. Miktex versiyalarini qanday tanlanadi?

Topshiriqlar

1. MikTeX dasturini versiyalarini internet tarmogidan yuklab oling va ularni taxlil qiling.

2. Siz foydalanayotgan kompyuter texnik xarakteristikasidan kelib chiqib mos MikTeX versiyasini o’rnating.

3. MikTeX dasturini ishga tushirib to’g’ri o’rnaganligini tekshirib ko’ring.