Сырдык курус

Туох да омуна суох кыргыттар бу ыскамыайка?а улааттылар. Бу ыскамыайка?а олорон т???л??х кистэлэ?нэрин, ??р??лэрин-хомолторун ?ллэстибиттэрэ буолуой? Кыра кылаастарга манна олорон кумаа?ы куукуланан оонньууллара. Света куукулата саамай элбэх, араас дьэрэкээн та?астаах буолааччы. Бэл, кы?ы??ы сонноох, бэргэ?элээх, этэрбэстээх буолара. Кыыс дь??гэлэрин куукулаларын эмиэ та?ыннарара. Кэлин кумаа?ы кыргыттара кумаа?ы уолаттардаммыттара. Кыргыттар ыскамыайкаларын к?р?р-харайар идэлээхтэр, сайын аайы кырааскалыыллар, сыл аайы ???н уларыта сатыыллар. Дьиктитэ баар, кинилэр кырааскалаан барбыт ыскамыайкаларыгар, т??? да?аны манаан турбаталлар, ким да?аны лах гына олорон кырааска?а би?иллибитэ суох. Дьон бары кыргыттар киэннэрэ буоларыгар ??рэнэн хаалбыт.

Улахан кылааска тахсан баран, ыскамыайкаларыгар олорон таптал ту?унан кэпсэтэр буолбуттара. Ким кими с?б?лээбитин, таптаабытын ту?унан кистэлэ? манна этиллэрэ. Б?г?н кыргыттар эмиэ от к???э ??н??х ыскамыайкаларыгар кэчигирэ?эн олороллор. К?рс? т?ст?лэр да?аны к?лс??-салсыы ыраатар буолара, оттон б?г?н то?о эрэ чуумпулар. Боччумурбут к?р??нээхтэр.

– Суох, мин куоракка олорор кыа?ым суох, онно аймахтарбыт букатын суохтар. Мэ?э Ха?аласка иистэнньэ? ??рэ?э баар, онно дьонум аах олороллор, – Света бу сырыыга Аайа тылыгар киириммэтэ. А?ыс о?олоох ыал улахан кыыстара т?ргэнник идэ ылан, ?лэлиэн наада. Ийэтэ балыы?а?а ньээ?кэлиир, а?алара бултуу сылдьан саа?а дэ?нэнэн инбэлиит буолан ?лэлээбэт. Тугу да гынара суох ки?и арыгылаан тахсар. Света к?рд???нэ, а?ата кимнээ?эр эрэ доруобай курдук, итирэ-итирэ ийэтин тобулу охсон, ыары?ах о?орон б?тэрдэ бы?ыылаах. Кыра у?уохтаах, хачаайы ийэтэ туттара-хаптара бытаарбыт, наар сэниэтэ суох курдук сылдьар. А?алара к?н???н остолобуойтан тахсыбат, киэ?э аайы холуочук кэлэн, бэйэтэ да нэ?иилэ сылдьар кэргэнигэр киэптиирэ киирэр.

Света ?сс? ахсыс кылаас кэнниттэн ??рэххэ барыан ба?арбыта, оччолорго ийэтэ буолуммата?а. «Мин эрдэ ба?айы ыал буолан, ??рэ?и ылбакка хаалан, хара ?лэ?э, а?ыйах харчы ту?угар сылдьабын дии. Эн ??рэххэр ?ч?гэйгин, ити дь??гэлэргин кытта бииргэ ?рд?к ??рэххэ туттарсаар», – диэн бы?а бааччы эппитэ. Кини билигин ?рд?к ??рэххэ киирдэ?инэ, ийэтигэр ким к?м?л????й.

– Чэ, ол эрэн Мэ?э Ха?алас куораттан чугас, син биир билсэ туруохпут буолла?а дии.

– Аайа, хайа ба?арар ба?арбыт ??рэххэр киириэ? турда?а. Суруйааччы дуу, суруналыыс дуу буолан турары? буолуо. Хайа эмит тэрилтэ?э хотун да буолуоххун с?п.

– Света, б?т эрэ, оннук сыал-сорук миэхэ олох да?аны турбат. Талбыт идэбинэн ?ч?гэй, дьо??о сирдэрбэт ?лэ?ит буоллахпына, ол мин дьолум буолуо.

– Оттон мин халба?наабаппын. Учуутал эрэ буолар ба?алаахпын. Кыра о?олору на?аа с?б?л??б?н!

– Лера, дьэ, сымна?ас учуутал буолары? буолуо. Мэник-тэник о?олору хайдах тута?ын? – Света дь??гэтин дьээбэлиэх санаата киирдэ.

– Мин санаабар, Лераттан дьи?нээх учуутал тахсыа?а. А?ыйах сылынан кыыспыт народнай учуутал буолара буолуо, – кыргыттар к?лэн са?ыгырастылар.

От ыйын ортотугар Аайа ийэтиниин долгуйар Дьокуускай куораты буллулар. Сырылас куйаас сатыылаан ахан турар! Дойдуларыгар ардах т??эн кэби?эн, нэдиэлэни бы?а хаайтардылар. «Сыл аайы бу курдук! Кыратык ардаата да, с?м?л??т к?пп?т! Хайа му?ун, ити «летнай полоса» диэннэрин сиэмэнинэн б?р?йэн кэбиспэттэрий?! Суох, ол би?иэхэ кыаллыбат!» – хаайтаран олорор дьон, кы?ыыларын та?ааран, айдааран к?р?лл?р да, онтон туох ту?а тахсыай, таах ньиэрбэлэрин барыыллар. Аайалаах к???н барар дьон, аанньа буолуо дуо, та?а?астара элбэ?э с?р. ?сс? кы?ы??ы та?астарын ылбатахтарын ?рд?нэн суумка б??? мунньулунна. Пуорт а?ылларын кэтэ?э сатаан баран, киэ?э аайы туох баар малларын соспутунан т?нн?н с?п буолан, кэлин малларын чугас билэр ыалларыгар уурдардылар. Пуорка «Камера хранения» диэн б?д?? ба?айы суруктаах хос баар да, наар тир хатаа?ыннаах турар буолар.

– Ха?ан а?ыллар ба?айытай? О?олор докумуоннарын туттаран, консультацияларга сылдьан ырааттахтара, – кыыс ийэтэ долгуйар.

Аайа да саллан бараары гынна. К?н аайы пуорду маныыр ки?и хантан соло булан учебниктарын арыйан к?р??й. Республика араас муннугуттан дэгиттэр ыччаттар кэлиэхтэрэ дии. Бары аттестаттарын баала ?рд?к буолуо. Экзаменнарбын хайдах туттарабын?

Дьи?эр, кини дэгиттэр учууталларга ??рэммит дьоллоох ки?и. А?аардас химияларын учууталын ылан к?р??. Кини курдук ураты учуутал ?сс? ханна эмэ баара дуу? «Петр Поликарпович курдук талааннаах учуутал ??рэппитэ би?иги дьолбут буолуо. Ураты суоллаах-иистээх учуутал, кини курдук айар талааннаах химик баарын билбэтим. Хо?оонноро ырыа буолан тар?аналлар, поэмалара дири? философскай суолталарынан с?хт?р?лл?р. О?олор бары да биир улаханнык би?ириир учууталлара. Бу санаатахха кини о?о майгытын ?ч?гэйдик билэр психолог эбит. Сэттис кылааска аан ма?най би?иэхэ киирэн кэлбитин умунубаппын. Аан а?ылла биэрбитэ да, хара ??н??х улахан бартыбыал остуолга биирдэ к?т?н т?сп?тэ. Суугуна?а-саа?ына?а олорбут о?олор со?уйан биирдэ чуумпура т?сп?пп?т. Бары кулгаах-харах буолан туох буолбутун ?йд??б?кк? олордохпутуна, Петр Поликарпович бу са?аран кутан-симэн, ??рэн-к?т?н киирэн кэлбитэ. Киниттэн ураты к??стээх эрчим биллэрэ. Киирдэ да кылаа?ы биирдэ толорон кэби?эрэ. Уруогун эмиэ олус интэриэ?инэйдик биэрэр, би?иги ордук уопут о?орорбутун туохтаа?ар да ордорорбут. Химия курдук уустук предмеккэ ?ч?гэй-м?лт?х ??рэхтээх ??рэнээччи диэн арахсыы суо?а. Ол курдук кини предметин ылыннарар ураты дьо?урдаах. Кини ?сс? биир дьээбэлээх. Бартыбыалын элээрдээт, кылааска киирэн и?эн, биир эмит о?ону ойутан туруорар да, ыйытан ча?ылы?натар, ыых-аах диир табыллыбат, ол кыаллыбат да?аны, т?ргэн ба?айытык: «Один, два, три… садись два!» – диир да – б?т??тэ. Ол и?ин бары тута эппиэт биэрэ охсорго бэлэм олорорбут».

Аэропортан тахсаат, «Квас» диэн суруктаах к?лтэйбит ара?ас буочука та?ыгар дьон уочараттаан турарын к?р?н, Аайа ийэтиниин олус диэн утаппыттарын ?йд??т?лэр. Кыыс, суумкаларын к?н уотуттан субу ууллуох курдук сыралыйбыт асфалька уураат, буочука диэки с??рдэ. Минньигэс да?аны! С?р??н кыбаа?ынан утахтарын дуо?уйа ханнаран баран, суумкаларын соспутунан автобус тохтобулугар тиийдилэр. Сайын буолан, ??рэххэ туттарсааччы о?о то?уоруспут ахан, бэйэлэрин курдук улахан суумкалаах дьон бу?а-хата тураллар. Кэмниэ кэнэ?эс автобус кэлэн хорус гынна. Икки ?тт?ттэн аан тэлэллээтин кытта дьон тиэтэйэ-саарайа автобуска симилиннэ.

– А ну спокойно! Заходим по одному! Что за дикари! Первый раз общественный транспорт видите что ли?! – хойуу кырааскалаах хара?ынан эрилис-туралыс к?рб?т кондуктор дьахтар буолан-хаалан турбата дуо. Автобу?у ?р к???пп?т дьон, кини ха?ыытын кумаардаан к?рб?кк?, ?т?р??эн киирэн, син оннуларын буллулар.

– Каждое лето такая картина! И что им дома не сидится?! – кондуктор уоскуйбакка, биир саас ортолообут кугас баттахтаах дьахтарга ту?аайан са?арар. Тыаттан кэлбит дьон кини оло?ор туох эмэ кутталынан суо?уулларын курдук уо?ун мырдыччы туттар.

– Ой, и не говорите! Поэтому мы всей семьей в это время обычно едем отдыхать. А в этом году у мужа нет проезда, придется все лето в городе жить и терпеть все это! – анараа??ыта т?б?т?н бы?а илгистэр.

– Так, готовим проезд! Обилечиваемся! – автобус хотуна бэйэлэрэ да нэ?иилэ кыбыллан турар дьон быы?ынан харса суох анньыала?ан киирэн барда.

– Что?! Денег нет! Тогда выметайся отсюда! Вася, останови автобус!! – диэн дьахталлара эмискэ сары-ору б??? буола т?стэ. Аайа к?рб?тэ, кыракый у?уохтаах эмээхсин киниэхэ туох диэн ту?аайан ха?ыытыылларын ?йд??б?кк?, бу куйаастан бэйэтэ да ээл-дээл буолан, хара?ын биир кэм симириктии олорор.

– Эбээ, айаны? и?ин харчы к?рд??р ити. ?с харчылааххын дуо? – Аайа эмээхси??э бы?ааран биэрдэ. Кырдьа?ас му?наах харчытын ыраах уурбут бы?ыылаах, дьон ыган ахан турда?ына, суумкатын хостуу сатаан булумахтанна.

– Эмээхси??э мин т?л????м, уоскуйдун, – Татьяна Иннокентьевна кыы?ыттан тэйиччи кыбыллан туран са?арда.

– О чем это вы тут говорите?! Не надо здесь разговаривать по-своему! – дьахтар аны Аайа?а ту?аайан ха?ыытаата.

– Не орите так! Здесь глухих нет! За бабушку мы заплатим! – Татьяна Иннокентьевна да иэскэ хаалбата.

Ийэлээх кыыс автобустан ?лт? анньы?ан, суумкаларын нэ?иилэ со?он-сы?ан, Орджоникидзе болуоссатыгар т?ст?лэр. Эдьиийдэрэ Надялаах т?рд?с ма?а?ыын ?рд?гэр олороллор. Дьонун дьиэлэрэ тохтобул та?ыгар буолан, абырал.

– Оо, дьэ, тиийэн кэлээхтээтигит дуу? Дьиэбит бу куйааска туох да?аны оргуйан олорор. Э?игини к??тэн б?г?н куоракка хааллым. Бу итииттэн о?онньорбунуун даача?а быы?анабыт. Куоракка кыыспыт Лена баар, – эдьиийдэрэ к??-дьаа буола к?р?стэ.

Аайа саала?а киирбитэ, дьыбаа??а билбэт дьахтара тиэрэ т??эн ха?ыат аа?а олорор. Балконтан икки эмдэй-сэмдэй уолаттар с??рэн киирдилэр.

– Таанньа, бу Б??т?р балтын кыы?а Дуунньа о?олорунуун Тааттаттан кэлэ сылдьаллар. ?сс? Эдьигээнтэн хоно?олоохпут. Сорох ыалдьыттарбытын даача?а та?аарбыппыт, – эдьиийдэрэ элбэх ки?иэхэ тэпсилгэн буолар курдук санаммат. Куоракка олохсуйуохтарыттан аймахтар кэлэ-бара тураллар. Татьяна Иннокентьевна да?аны ??рэнэрин тухары эдьиийигэр кэлэ турара. Дьи?эр, тетя Надя, Надежда Дмитриевна чугас аймахтара буолбатах. Бу курдук алама?ай майгылаах ки?иэхэ биир дойдулаахтара исти?эн да?аны суолларын быспаттар. Кинини дьон ?ксэ ытыктаан Эдьиий Наадьа диэн ааттыыр. Кэргэнэ Б??т?р да?аны майгылаах ?т??тэ ки?и. Т??? о?о кинилэр ааттарын ааттаан, ??рэх-билии киинин булан ??рэхтэммитэ буолла. Икки хостоох квартира?а кинилэр элбэх ки?ини хайдах батаралларын Татьяна Иннокентьевна сатаан санаабат.

– Таанньа, э?иги кыыскыныын бу утуйар хоско киири?. Ити Эдьигээн о?отун мала турар. Эдэр ки?ини куукуна?а да олохтоотоххо с?п.

Аайа ванна?а душтанан абыранна ахан. Сылайбыта тута аа?ан хаалла. Сууна сылдьан, биир т?гэни ?йд??н кэллэ. Тыа о?олоро куорат дьиэтигэр кыраантан уу кыраайа суох с??рэ турарыттан с???лл?р?. Аайа кыра сылдьан эдьиийин кытта ванна?а кыраан уутун толору а?ан баран, тарбахтарынан б??л?? оонньуулларын санаан кэллэ. Аайа санаатыгар уу кытаанах ба?айы курдуга, тохтоло суох с??рэр ууну тарба?ынан б??л?? тутта?ына, уута туора-маары ы?ыахтанар, онтон астынан эдьиийин «сэриилээн» ??р??тэ му?ура суох буолара. Биирдэ ол оонньууларыттан айдаан тахсан турардаах. Уунан «сэриилэ?эн» ыраатан эрдэхтэринэ, тетя Надя с??рэн киирэн кырааны б??л?? баттаабыта. Аллараа ыалларга уу тэстибит, дьоно улахан алдьархай буолбутун курдук ы?ыылара-ха?ыылара с?рдээх. Надя да бэриммэт, тэбис-тэ??э утары ха?ыытыыр. «Ба?айылар! Кыраттан да айдааны та?аарар дьон! Хааппыла да уу тэ?иннэ?инэ, с??рэн киирэр идэлээхтэр. Дьикти ыалы к?р?б?н, ким да кинилэргэ сылдьыбат, бэл диэтэр, подъезпыт старостатын киллэрбэттэр. Икки тарбыйах са?а ыттаах буоланнар, ааннарын ха?ан да?аны хатамматтар, ыттара эмиэ бэйэлэрин курдуктар, хара?а подъезка тутан кэбистэхтэринэ к???ллэрэ. Биирдэ эдьиийим Даарыйа му?наах аанын булкуйан ити ыалга киирэн сиэнэ сыспыттаах. «Бу кыыс к?р?д??рэ тугун хара?атай, муостатын кырааската биир да суох буолбут, ?р?м??ннээри гынна?а дуу… Наадьа, бааргыт дуо?» дии-дии киирэн истэ?инэ, хостон икки улахан ыт ырдьыгынаабытынан ойон тахсыбатахтар дуо? Даарыйа кутталыттан хайдах та?ырдьаны булбутун ?йд??б?кк? да хаалбыт».

Эдьиий Наадьа ити курдук бойобуой майгылаах, кимиэхэ да ата?астаппат, бэйэтин дьонугар алама?ай, ??р?нньэ?, ол эрээри кырдьыгын ?р? туппутунан сылдьар ки?и, санаабытын а?а?астык этэн баран тэйэр. Аайа тетя Надятын ?т?? эрэ майгытын билэр буолан, биир т?гэнтэн улаханнык со?уйа санаабыттаах. Биир сайын Тааттаттан Б??т?р аймахтара кэлбиттэрэ.

– Хайа, аймахтаахпыт диэн син булан кэлбиккит дии?!

Кыра уолгут сыбаайбатыгар баар-суох таайгытын ы?ырбатаххыт! Бары би?иэхэ сылдьан, ??рэхтэнэн баран, т?ргэнник да умнубуккут! Бары?, киэр буолу?! Аны кэлимэ?-барыма?! – Наадьа кэпсэтиитэ кылгас буолбута. Аайа онно эрэ тетя Надя улаханнык кыы?ырбытын к?рб?тэ.

??рэммитэ буоллар, хайа ба?арар тэрилтэ?э хотун буолуох дьа?аллаах ки?и дьа?айар эрчимэ ыраах-чугас аймахтарыгар барыларыгар тиийэр. Аайа ийэтин Татыйаананы кэргэнэ эрдэ ?л?н тулаайах хаалла диэн а?ынара да?аны, онон Аайалаах куоракка т??эр сирэ суох эрэйдэммэтэх дьон. Тетя Надя т??? да элбэх хоно?олоох буоллун, син биир куоратынан, даачанан миэстэ булан, сыа-сым курдук тутан т??эрэр ?гэстээх. Аайа куоракка кэллэ?инэ, Наадьатаа?ар Б??т?ргэ ордук мааны о?о буолар. Телевизор к?р? олордо?уна, к?т??тэ тыа?а-уу?а суох кэлэн, сурунаал остуолугар ваза му?унан фруктаны сууйан уурбута эрэ баар буолар. Оттон асчыта диибин диэн! Аайаттан тугу сиэххин ба?ара?ын диэн ыйыппытынан сылдьар. Аайа соро?ор дьиибэргии санааччы, дьиэ и?э толору ки?и да, Б??т?р ала-чуо киниттэн эрэ ыйытар.

Тетя Наадьаны улахан с?рэхтээх ки?и диир саамай с?п. Аайалаах сайын аайы куораттыыр буоланнар, кинилэр олохторугар буолар бары уларыйыыны билэллэр. Биир сайын Б?л?? тыатыттан ыраа?ынан аймах дьахтардара уонуттан тахсыбыт ыары?ах кыы?ыныын кэлбитэ. Хоно?олоро устар сайыны бы?а балыы?аны манаабыттара, сотору кыы?ы балыы?а?а укпуттара.

– Сарсын т?б?т?гэр салгын киллэрэллэр ???…

– Бай, ол то?о?

– Оччо?уна т?б?т?н и?игэр туох баарын ?ч?гэйдик к?р??хп?т диир бырааспыт. Куттанарым диэн, ол кэнниттэн сорохтор олох да?аны буккуллан хаалаллар ???. Мэйиигэ салгын киирэр буолла?а дии… – дьахтар, хара?ын уутун кыатана сатаан баран, маккыраччы ытаан барда.

– Лиза, эн баар-суох кыыскар уопут о?оттороору гына?ын дуо? Туга ыалдьарын бы?аарыахпыт этэ диэн хайа эмэ ньиэрбэтин таарыйан кэбистиннэр, кыы?ы? инбэлиит буолла?а ол. Т?б? диэн саамай уустук уорган буолла?а дии. Мин саныахпар, Туйаара улаатар саа?ыгар тымырдара кыараан, т?б?т? ыалдьар бы?ыылаах. Улаатта?ына итинтэ аа?ыан с?п. Бу киэ?э баран кыы?ы балыы?аттан ылыахха наада, – тетя Надя кытаанахтык бы?ааран кэбиспитэ.

Лиза ытаан сы?сыйа олорон, кырдьык да?аны диэбиттии, ойон туран хомунан барбыта. Такси сакаастаан, ол т??н кыыстарын балыы?аттан к?рэтэн та?аарбыттара. Тетя Надя эппитэ туолбута. Туйаара улаатар саа?ыгар ыарыыта у?арыйан, атын о?олортон итэ?э?э суох ??рэнэ сылдьар. Кэлин кэлэн к?рд?рб?ттэригэр «к?нн?р? вегето-сосудистай дистониялаах, хас иккис ки?и маннык диагнозтаах олорор» диэн наар к?р?р быраастара туох да буолбата?ын курдук холкутук бы?аарбыт. Арай, ол т??н тетя Надя этиитинэн кыы?ы к?рэппэтэх буоллуннар, т?б?т?гэр эпэрээссийэтэ хайдах дьайара биллибэт этэ.

Аайа эрдэ туран, докумуон туттараары университекка барда. Тохтобулга бэрт ?р турбутун кэннэ к??т??лээх «5» н??мэрдээх автобу?а ыада?наан кэлэн тохтоото. Сарсыарда эрдэ буолан бы?ыылаах, ки?и а?ыйах. Кэнники аанынан киирэн, утары турар дьаа?ыкка ?с харчыны уган, билиэтин эрийэн ылла уонна иннигэр миэстэ баарыгар олордо. Ленин болуоссатыттан автобуска ?с уол ?р? эккирээн киирдэ. Кэпсэтиилэриттэн и?иттэххэ, ??рэх туттарса кэлбиттэр.

– Как вам не стыдно? Вы же на одного деньги положили, а открутили на всех, – т?нн?к та?ыгар олорор саас ортолоох дьахтар уолаттары буойар са?ата и?илиннэ. Уолаттар онно эрэ наадыйбатылар, к?лэн са?ыгырастылар.

Аайа, университет тохтобулугар т??ээри бэлэмнэнэн, аа??а чуга?аата.

– К?р???т??й, на?аа да кэрэ кыысчаан турар! – уолаттар кыыс аттыгар баар буола т?ст?лэр. – Кыысчаан, ааты? ким диэний? Абитуриентка?ын дуо? То?о са?арбаккын, ба?ар, бииргэ ??рэниэхпит дии! – уолаттар университет са?а учебнай-лабораторнай корпу?угар тиийэ Аайаны баты?ан кэллилэр. Ордук хойуу хара батта?ын ?р? анньыммыт, чо?улуччу к?рб?т хаты?ыр уол сыста?наан с?рдээх. Аайа абатыйдар да, са?арбат, туох эмэ диэтэ?инэ, олох да?аны ара?ыахтара суо?а дии саныыр.

Университекка киирбитэ, ки?и эрэ туймаарыах: дьон ап-аалы?нас, суугуна?ыы, барыы-кэлии, кирилиэ?инэн ???э-аллара сырсыы… Кыыс ыйдаран тутар хамыы?ыйа олорор улахан аудиториятыгар киирдэ. Эргиччи остуоллар ууруллубуттар, хас остуол аайы тус-ту?унан факультеттар ыйыллыбыт табличкаларын анныгар докумуон тутар кыргыттар олороллор, таайдахха, ?рд?к? куурус устудьуоннара. Аайа кинилэри улаханнык ытыктыы санаата уонна халба?наабакка филологическай факультетын булан докумуонун туттаран кэбистэ. Онтон ма?найгы этээскэ т??эн, экзаменнар расписаниеларын к?р? сатыы турда?ына, Лератын куола?а бу ча?аара т?стэ.

– Аайа, наконец-то! Эйигин к??тэн кэтэ?им кэлтэйдэ. Туох ааттаах у?аатыгыт? Мин эйигин манна кэтэс да кэтэс. Хата, абитуриент уолаттары кытта билсэн ырааттым! Хайа, ханныкка туттарсар буоллу??

– Лера, мин докумуоммун филфакка биэрдим. Ким эрэ сиэтэн илдьибитин курдук нуучча салаатыгар туттаран кэбистим.

– Оттон эн тыл ??рэхтээ?э буолары? кыра эрдэххиттэн биллэр этэ буолбат дуо?

Аайа экзаменнарын расписаниетын суруммутун кэннэ, ахтыспыт дь??гэлиилэр «Мороженое» кафе?а бардылар. Кыргыттар атахтаах тимир ваза?а ?р???л?? мороженай ылан баран, остуолга тиийэн олордулар.

– Ааспыт нэдиэлэ?э Света кэлэ сылдьыбыта. Орто балтын илдьэ кэлбит. Ийэтин бииргэ т?р??б?т балта Т???л?гэ баар дии, киниэхэ олохсуйбут. СПТУ-га киириэхтээх. Билигин дьонун кытта оттуу сылдьар буолуохтаах.