Лам нарт тохиолдсон 43 гайхалтай түүхүүд

Лам нарт тохиолдсон 43 гайхалтай т??х??д
Алексей Тенчой

Энэх?? номыг уншсанаар та б?хэн ?нг?рс?н болон ?н?? цагийн агуу лам багш нарын т??хтэй танилцах болно. Энд ?г??лэх т??х нь Дорнын г?н ухааныг сонирхогчдод болон олон т?мэнд таалар болгоогдох буй за. Энэх?? ?г??лэг ?лгэр домогийг эрхэм уншигч та мэргэн оюундаа таашаан болгооно уу.

Лам нарт тохиолдсон 43 гайхалтай т??х??д

Алексей Тенчой

© Алексей Тенчой, 2017

ISBN 978-5-4490-1872-4

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Балбар лам нохой хоёр

Х?н ??рийн х?сэл шуналаас татгалзаж,

??рийн БИ —г номхотгож байвал

Тэр ??р?? ??рийнх?? эзэн нь болж

??рийн БИ-г олно.

    Будда Шагжамун.

Бурядын ард т?мэнд т?вдийн анагаах ухаанаар анагаагч Балбар лам гэж х?н байдаг – Ямар маарамба гэж санана! Тэр б?х л амьдралаа эмчлэх шинжлэх ухаанд суралцаж байгаа нэгэн. М?н тэрээр 253 тэр дундаа гэрлэхг?й, ганц бие явах сахил саваар х?ртсэн Буддын шашны лам, – гэлэн х?н юм.

Улааны комиссарууд Сибирьт хэлмэгд??лэн орж ирж тэдэнтэй санал з?рс?н х?м??с ба шашны х?м??сийг баривлах буюу буудан алж эхлэхэд Балбар лам х?рш Хятад орон руу явахаас ??р аргаг?йд х?рэв. Тэнд тэрээр х?м??сийг ?ргэлжл??лэн эмчлэх буюу ??рийн тангарагыг хатуу дагаж байв. Хятадад ч коммунистууд эрх мэдлийг гартаа авсан цаг ?е ирэхэд зугтах газар ?г?й болов. Шинэ засаг б?х шашин ш?тлэгийг худал хуурмаг з?йл харин шашны х?м??сийг «х?д?лм?рч ард т?мний дайсан» гэж зарлав. Энэ б?хнийг энгийн ард олон урьд нь шашин ш?тлэгт ямар х?ч, хайр, итгэлээр хандаж байсан шиг коммунист удирдагч нарт тийм байдлаар итг??лэхийн тулд хийжээ. Балбар лам ??рт?? тустай байшин барин амьдарч, тэндээ залбирал уншин цаг хугацааг ?нг?р??д?г болов. ??рт?? анхаарал татуулахг?й нь тулд тэр тахилаа нуужээ, харин залбиралаа тэр тэгэхдээ тэрг?й цээжээр мэддэг байлаа.

Нэгэн ?д?р хятадын коммунистууд т??н дээр ирж т??нийг «дайсны шашин ш?тлэгийг» ш?тдэгг?й гэдгээ батлахыг шаарджээ.

– Чи яагаад энд ганцаараа амьдарч байгаа юм? Чи гэрлэхг?й, ганц бие явах тангарагаа дагсан хэвээр л байна уу? Гэж хятадын коммунист ёжлон асуухад

– ?г?й ээ. Гэрлэе гэж х?ссэн ч царай муутай юм байлг?й нутгийн нэг ч бусг?й надтай хамт амьдрахыг х?сэхг?й байна. Гэж Балбар лам хариулав.

– Гэр б?лтэй болоход чинь чамд нэг сарын хугацаа ?гье, тэгэхг?й бол буудуулах болно ш?? гэж т??нд ууртай санууллаа.

Балбар лам бодолд дарагдлаа. Ламын сан санваар х?ртэж байхдаа тэр гэр б?лтэй болохг?й, гэр б?лийн эцэг х?нд зайлшг?й тохиолддог з?вх?н ??рийн гэр б?лийн ашиг сонирхлын т?л?? биш харин х?н б?хний т?л?? адил з?тгэнэ гэж тангарагласан билээ. Бодолд дарагдсан чигтээ тэр ??рийн олон х??хэдтэй хамаатан руугаа явлаа.

– Ах минь надад хэлээч! Та ийм олон х??хэдтэй х?н, энэ хэц?? ?ед тэднийг тэжээх их л хэц?? байхдаа

– Харин тиймээ! Бид нар 70 ?хэртэй байсан, коммунистууд «Ядуу х?м??с идэх юмг?й байхад чи бусдаас баян амьдарч байна» гэж хэлээд л б?гдийг нь аваад явсан. ??рсд?? миний малаар цэргээ хооллосон байж таарах вий. Бидэнд хамгийн муу ?нээг ?лдээсэн, тэр нь с?? ч ?г?хг?й ш??. Би одоо х??хд??дээ яаж тэжээх болж байна? Яаж турсныг нь хар л даа, н?д л ?лдсэн байгаа биз – гэж ах нь зовлонгоо хуваалцав.

– Би танаас нэг юм гуйх гэсэн юм. Надад нэг х??гээ ?г??ч. Би ??р?? х??хэдг?й х?н, харин нэг х??г би хооллож бас сургаж чадна ш??.

– Нэг гэр б?л юм чинь чи ав ав – гэж ах нь з?вш??р?в.

Балбар лам б?х х??хд??дийг цуглуулаад ??рийн ?рг?м?л шавь-х??гээ сонгож эхлэв. Тэр хамгийн х?чтэйг нь биш харин н?д нь хамгийн гал цогтойг нь сонгож авав.. Т??нийг Жимба – ?гл?г гэдэг утгатай нэртэй х?? байв. Хэр сэргэлэн х?? вэ гэдгийг баттай мэдэхийн тулд тэр т??нийг шалгахаар шийдэв.

– Х??хд??дээ миний таалгасан тааврыг таагаарай: «Нэг гэр б?лийн гурван охины нэгийг гэргийгээ болгохоор х?ргэн болох залуу ирэв. Тэгээд тэднийг яг адил данханд, адил таглаатай бас адил хэмжээний усаар цай чанахыг санал болгов. Хэний цай т?р??лж буцалсаныг нь гэргийгээ болгоно гэв. Хэн т?р??лж цайг чанасан бэ: том, дунд эсвэл бага охин уу? Яагаад?» гэв.

Х??хд??д таамаглаж эхлэхэд ганцхан Жимба шууд л: Бага нь гэж хариулав.

– Яагаад?

– Яагаад гэвэл том охин нь байнга л таглааг нь авч данх руу хараад байсан, дунд охин нэг л удаа харсан, харин бага охин эгч нарынхаа замд саад болохг?й гээд тайван суусаар байсан. Таглаа авснаар уур нь замхарч ус удаан буцалсан гэв.

Ингээд Жимба Балбар ламынд амьдрах болов.

Сарын дараа шалгах х?м??с х?рч ирэв.

– Чи соёлч хувьсгалтай яаж х?л зэрэгцэн явна? Манай агуу их Маог хэн ч хуурч байгааг?й ш?? гэж ирсэн х?м??с с?рд??лж байв.

– Тиймээ тийм. Би та нарын з?вл?г??г даган гэр б?лтэй болохоор шийдсэн. Эхнэр олоог?й ч х??тэй болсон ш?? гээд бяцхан Жимба руу заав.

Тэд т??н р?? хараад итгэсэн болоод гараад явав. Эсвэл з?гээр л т??нийг анхаарах с??хээ байгааг?й байх. Залуу улс орны эрх ашгийн т?л?? ??р бас их баялгийг ард т?мнээс хураах ёстой, тэгээд ч «дахин х?м??ж??лэх» дараалалд баян байсан х?м??с, багш болон шашны х?м??с б?гдээр зогсож байв.

Ингээд Балбар лам ?вс, танаар зовж шаналж байгаа х?м??сийг эмчилж ??рийн б?х л амьдралаа хатуу чанга ёс жаягтай ?нг?р??с?н юм.

Харин т?рс?н Буряд оронд хийд дацанг сэргээж эхлэхэд, эх оронд нь т??ний амь насанд аюул тулгарахг?йг Балбар лам ойлгоод туслахаар эргэн ирэв. Нэгэн ?д?р т??нийг болон нэр х?ндтэй хэдэн т?вд лам нарыг нэгэн х?р?нг? чинээлэг гэр б?лд ном уншуулахаар урив. Лам нар ??рсд?? товолсон газраа х?рэлцэн ирэхээр тохиролцов. Тэд ирэхэд хашаан дотор нэг дайрдаг нохой хуцаж, ш?лсээ гойжуулж бас ш?дээ хавирч гарлаа. Нэр х?ндтэй лам нарын хэн нь ч хашаа руу орж з?рхлэхг?й зогсоцгоолоо. Балбар лам ирээд лам нар луу харчихаад хаалга онгойлгоод байшин руу явав. Нохой т??нийг харангуутаа дуугаа намсгаж чимээг?й болов. “ Зам ч?л??т?й боллоо» гэж х?м??с бодсон ч андуурчээ. Х?м??с хашаанд оронгуут нохой гэрийн эзэгтэй т??нийг хорьтол тэдэн л?? дайрч гарлаа.

Зочид Балбар ламыг гайхлаа, дараа нь б?х л насаа ариун дагшин байдалд ?нг?р??с?н х?н ямар их х?чийг олж авдгыг ойлгоцгоолоо. Харин ?рг?м?л Жимба х?? энэ явдлын ачаар Оросод боловсрол олж аваад дараа нь Балбар ламаас ?вс, танаар эмчлэх арга ухааныг сурч одоо х?м??сийг эмчилдэг болсон юм.

Богд гэгээн Соп лам хоёр

Майдар бурхны х?ш??г барих нь – зорилго биш.

Энэ нь зорилгодоо х?рэх арга зам юм.

Зорилго бол боломжтой б?хий л цаг хугацаа

Энэ урт цаг хугацааны ?ргэлжлэх явцад

Боломжтой хичнээн х?н байна Т?дий чинээ х?нд

Ач тус х?ргэх явдал юм.

    Сопа лам.

Нэгэн ?е Дээрхийн гэгээнтэн Богд гэгээний туслах нь би байсан юм.

Дээрхийн гэгээнтэн Богд гэгээн бол ?нд?р настай байсан ч ??рийн ?нд?р насыг харгалзахг?йгээр ??др?г буюу чадалтай нэгэн байсан юм. Т??ний хажууд ??рийг?? нялх х??хэд аятай санаж сандрал, санаа зовох болон айдас мэдрэгдэхг?й ямар нэгэн х?чтэй хамгаалалтын б?сэд байгаа юм шиг мэдрэмж т?рд?г байв.

Дээрхийн Гэгээнтэн Богд гэгээн нь б?х х?м??сийг баяр баясалтайгаар угтдаг. Тэр м?рг?лчд?д санаа тавьж тэдний т?л?вл?г?? болон аялалыг сонирхож, Дарамсалаар хийх аялалыг зохион байгуулахад туслахыг санал болгодог доо. Энэ х?н Буддын шашинд ач холбогдлоороо хоёр дахь х?н хэдий ч т??нтэй харьцахад энгийн бас хялбар байдаг. Тэр их сайхан сэтгэлтэйгээс гадна т??ний байгаа байдалд ??рийг?? онцгой гэж цухуйлгах нэг ч з?йл байдагг?й.

Багш шавь нарын уулзалт яаж явагддагыг би дандаа сонирхдог байсан. Х?н б?хэн – нэг дор багш бас шавь байдаг. Хэрвээ Багш нь з?вийг ухаарах хэмжээнд х?рсэн бол тэр т??нийгээ хажуугаас мэдрэгдэхг?й маш ?в?рм?ц, гэхдээ шавь нь тэрийг маш х?чтэй мэдэрдэг ?йлчилгээтэй аргаар дамжуулдаг. Би Богд гэгээнийг харж байхдаа энгийн ?д?р тутмын амьдралд Бодхичиттын ойлголт (Б?х л амьд биетийн сайн сайхны т?л?? гэгээрэлд х?рэхэд чиглэгдсэн ухамсар) ямар их ач холбогдолтойг ойлгож эхэлж байв. Энэ нь ямар ч д?н тавихг?й, сайн муу гэсэн ялгааг?й, ??рийнх х?нийх гэхг?йгээр нээлттэй, хайр сайхан сэтгэл, халамж болон ?р?вд?х сэтгэлээр х?м??ст хандах хандлага юм. ??нд л х?м??сийн ихэнх хэсэг шаналж байдаг «хоёр хуваагдах», хоёрдмол байдлыг даван туулах х?ч илэрдэг.

Мэдээж хэрэг х?м??стэй ийм маягаар харьцаж сурсан х?ний амьдралыг ажиглах нь ??рт?? энэ чанарыг х?гж??лэхэд хангалтг?й. Гэхдээ ийм х?нтэй харьцах нь ??р?? ??р??с??: «Би хэн бэ?» гэж асуух, амьдрал ба тойрон х?рээлж буй х?м??ст хандах хандлагаа д?гнэхэд х?ргэдэг т?лхэц болж ?гд?г. Тэр нь х?м??сийг б?хий л муу дадлаасаа салж аз жаргалтай байхыг сургаж, г?н ухааны х?нд асуултуудыг ойлгоход хялбар, х?ртээлтэй хэлээр тайлбарладаг юм. ??рийн амьдрал болон х?м??ст хандах хандлага, амьдрах х?сэл эрмэлзэл, х?м??ст ??рийн амьдралын замаа олоход ба ??рт?? буддаг х?гж??лэхэд тус болдгоороо тэр бидэнд ?лгэр жишээ болдог. ??гээрээ тэр миний хувьд Багш минь болсон.