Оценить:
 Рейтинг: 0

Труды IV Республиканской научно-практической online-конференции «Образование XXI века: проблемы, тенденции и перспективы»

<< 1 ... 4 5 6 7 8 9 10 >>
На страницу:
8 из 10
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Актуальность темы: Первичная медико-санитарная помощь (далее – ПМСП) является важной частью общей системы здравоохранения. Эффективная первичная медико-санитарная помощь обеспечивает улучшение здоровья населения, удовлетворенность пациентов и снижение общих расходов на здравоохранение. Амбулаторно-поликлинические медицинские организации – это «входные ворота» для получения какой-либо информации или медицинской помощи, где первыми пациентов встречают врачи ПМСП, то есть участковые врачи (педиатры, терапевты, семейные врачи).

Степень важности ПМСП в национальной системе здравоохранения и влияние финансирования «первички» на другие уровни системы здравоохранения, показатели здоровья граждан и считают, что «справедливое финансовое обеспечение и эффективное управление ресурсами является ключевым фактором в ожидаемой результативности в ПМСП».

Актуальность исследования продиктована необходимостью постоянного совершенствования услуг амбулаторной помощи, в частности центров ПМСП или поликлиник, преобразованием систем предоставления услуг здравоохранения, которые направлены на повышение качества предоставления услуг. Важной частью такого процесса является обучение медицинского персонала знаниям и технологиям оказания услуг, основанным на принципах доказательной медицины. Конечной целью преобразований является улучшение показателей здоровья населения.

Цели исследования: На основании анализа организации оказания первичной медико-санитарной помощи обосновать и разработать мероприятия, направленные на повышение доступности и совершенствование системы организации оказания первичной медико-санитарной помощи.

Задачи исследования: Провести изучение мнения медицинского персонала на выявление факторов, определяющих основные направления мероприятий по совершенствованию медицинских услуг для прикреплённого населения.

Методы исследования.

Информационно-аналитический; статистический; социологический: метод интервьюирования медицинского персонала

Практическая значимость: По результатам социологического исследования планируется разработка мероприятий, направленных на повышение доступности и совершенствование системы организации оказания первичной медико-санитарной помощи.

Ожидаемые результаты:

1. Будет дана оценка современному состоянию организации оказания первичной медико-санитарной помощи; выявлены факторы, определяющие основные направления мероприятий по совершенствованию медицинских услуг для прикреплённого населения и на основании их разработаны мероприятия, направленные на повышение доступности и совершенствование системы организации оказания первичной медико-санитарной помощи.

Арыстанбеков Н., Има?анова М.

БИОТЕХНОЛОГИЯ Б?ЛІМІН О?ЫТУДА О?УШЫЛАР?А ?СІМДІКТЕРДІ МИКРОКЛОНДАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ?ЙРЕТУ

УДК 57 (063)

(С?рсен Аманжолов атында?ы Шы?ыс ?аза?стан университетi)

Аннотация: ?азiргi биологиядан мектеп ба?дарламасында о?ушыларды ?атыстыра алатын практикалы? зерттеулердi? к?птеген ба?ыттарын ?зiрлейдi. ?сiмдiктердi ?сiру мен к?тудi? практикалы? технологияларымен танысу о?ушыларды? бiлiмiн ке?ейтуге, тере?детуге, жобалау-зерттеу ?ызметi ше?берiнде ?з зерттеулерiн ж?ргiзуге, ?ылымда?ы ал?аш?ы ?адамдарын жасау?а м?мкiндiк бередi.

Кiлт с?здер: фитогормондар, ?оректiк орта, in vitro, микрок?бейту

Summary: Develops many areas of practical research in modern biology that can involve students in the school curriculum. Familiarity with the practical technologies of growing and caring for plants will allow students to expand and deepen their knowledge, conduct their own research within the framework of design and research activities, and take the first steps in science.

Keywords: biotechnology, phytohormones, nutrient media, in vitro, microcobate, clone.

Биологияны? бiлiм беру ба?дарламасында «Биотехнология» б?лiмi жаратылыстану ?ылымдарына жатады. Биология мен биотехнология ?зара ты?ыз байланысты. Дегенмен о?ушылар биотехнология саласында?ы микроклонды? к?бейту т?сiлдерiн жетiк ме?гере бермейдi. Сонды?тан биотехнология саласыны? е? ?зектi зерттеу о?ушылар?а ?сiмдiктердi микроклондау технологиясын ?йрету ж?не жа?ашыл ??ым мен бiлiм сапасын ?алыптастыру, ойларын ж?не т?рбиелеу танымды?тары мен ?абiлеттерiн ке?ейтуге, о?ушыларды? зерттеу ?ызметтерi мен iздену практикасын ж?мыстар ар?ылы ме?геруге бiлiм ?рдiсiн жетiлдiру ма?сатында олар?а т?сiндiру. М?дени ?сiмдiктердi ?ор?ау мен микроклондау технологиясын ?йрету заманауи биологиялы? ?дiстер, биотехнологияны? жа?а ?дiстерiн, жа?а организмдер ??ру немесе б?рыннан бар жасуша ?асиеттерiн ?згертуге арнал?ан т?сiлдердi практика ж?зiнде ме?геру.

Биотехнология бiлiм саласы ретiнде со??ы уа?ытта ?ар?ынды дамып келедi, ?нерк?сiп к?птеген негiзгi м?селелердi шешуге арнал?ан ж?йеде тепе-те?дiктi са?тауды ?амтамасыз ете отырып, ?азiргi заман адам мен таби?ат арасында?ы ?арым-?атынасты жетiлдiретiн технология. ?азiргi биологиядан мектеп ба?дарламасында о?ушыларды ?атыстыра алатын практикалы? зерттеулердi? к?птеген ба?ыттарын ?зiрлейдi. ?сiмдiктердi ?сiру мен к?тудi? практикалы? технологияларымен танысу о?ушыларды? бiлiмiн ке?ейтуге, тере?детуге, жобалау-зерттеу ?ызметi ше?берiнде ?з зерттеулерiн ж?ргiзуге, ?ылымда?ы ал?аш?ы ?адамдарын жасау?а м?мкiндiк бередi. Бiздi? ж?мысымызды? негiзгi ма?саты о?ушылар?а лабораториялы? жа?дайда микроклондау технологиясын ?йрете отырып, о?ушыларды? биотехнология?а деген ?ызы?ушылы?ын дамыту. Осы?ан байланысты бiрнеше мiндеттер ?ойылды: Биотехнологияны? заманауи ?дiстерi жайында т?сiнiк беру, ?сiмдiктердi? микроклоналды к?бею технологиясын ме?герту, ?сiмдiктердi? генофондын са?тау?а арнал?ан биотехнология ?дiстерiмен таныстыру.

Лабораториялы? жа?дайда бiрнеше зертханалы? ж?мыс к?рсете отырып о?ушылыр?а ?сiмдiктердi микроклональды к?бейту технологиясымен таныстырамыз. Ж?мысты? ма?саты к?бейтетiн материалды теориялы? ж?не практикалы? негiздерiн ж?не оны ?сiмдiк биотехнологиясында практикалы? ?олдануды зерттеу болады. ?оректiк ортаны дайындауды?, ?сiмдiк материалын та?дауды?, in vitro ?дiсiмен ?сiруге материалды дайындауды?, жасуша да?ылдарыны? ?суi мен дамуына жа?дай жасауды? практикалы? ережелерi мен ?дiстерiмен танысуымыз керек. ?оректiк орта?а жасуша материалын отыр?ызуды ж?зеге асырып ж?не оларды? дамуын ?амтамасыз етемiз. ?ылыми ?дебиеттердi?, бейнематериалдарды? к?мегiмен клондау технологиясы, ?оректiк ортаны дайындау, отыр?ызу материалын iрiктеу, дайындау, зарарсыздандыру ??рамы мен ережелерi зерттеледi. Барлы? ?ажеттi материалдар мен жабды?тарды? жиынты?ы дайындалады [34].

Ж?мысты? бiрiншi кезе?i Мурасиге мен Скуга ортасыны? ??рамына с?йкес ?сiмдiктерге ?ажеттi барлы? микроэлементтер, д?румендер, к?мiртегi мен энергия к?здерi, ?су стимуляторлары бар аналы? ерiтiндi дайындау болды. Химиялы? зертханада электронды таразыларды? к?мегiмен мен компоненттердi? ?р?айсысын 0,5 литр аналы? ерiтiндiге ?лшеп, тазартыл?ан суда ерiтiп, ?р композицияны бiртiндеп ерiтiндiге ?осып дайындалады.

Ж?мысты? екiншi кезе?i агар-агар негiзiндегi ?сiру ортасын дайындау ж?не о?ан аналы? ерiтiндi, ?су стимуляторлары ж?не ортаны зарарсыздандыру болды. Алын?ан ортаны мен стерильдi Петри таба?тарына, колбалар мен т?тiктерге ??йып, оларды б?рын су ваннасында ?айнату ар?ылы зарарсыздандыру. Осылайша, ?сiмдiктердi одан ?рi отыр?ызу ?шiн ?оректiк орта дайындалады. Дайындал?аннан кейiн а?ынды суда сабынмен жуыл?ан ж?не отыр?ызу?а дайындал?ан орталар сутегi ас?ын тоты?ыны? ерiтiндiсiне батырылды, 10 минут ?сталды ж?не тазартыл?ан суда ?ш рет жуылды. Зарарсыздандырудан кейiн стерильдi скальпельмен б?лiктердi б?лек б?лiктерге б?лдi. Тiндердi? б?лiктерi мен ж?зiмнi? к?здерi стерильдi ?оректiк орта?а Петри таба?тарына, колбалар?а ж?не т?тiктерге орналастырылды. Осыдан кейiн барлы? экспонаттар одан ?рi дамыту ?шiн жылы, жары?тандырыл?ан жерге ?ойылады.

?сiмдiктер материалдарын, ?оректiк орталарын, зертханалы? ыдыстар мен ??ралдады стерилизациялау ?дiстерiмен таныстыру. Саба?ты? жоспары ж?не ?ыс?аша мазм?нына то?таламыз. ?сiмдiктердi? жекеленiп алын?ан м?шелерiн, ?лпаларын, жасушалары мен протопластарын жасанды жа?дайда с?ттi ?сiру ?шiн, ортаны? стерильдiгiнi? ?амтамасыз етiлуi ?атты ?ада?алануы ?ажет. Себебi, ?сiмдiктердi? ?лпалары мен жасушаларын ?сiруге арнал?ан ?оректiк ортада, бас?ада микроорганизмдердi? ?суiне м?мкiндiк туылып, б?л ?з кезегiнде ма?сат?а жетуге кедергi келтiруi м?мкiн. Б?где микроорганизмдердi? тiршiлiгi н?тижесiнде, ?оректiк ортаны? ??рамы ?згерiп кетуi м?мкiн. Б?дан бас?а басты кедергi-?сiмдiктерден б?лiнiп алын?ан ?лпалары мен жасушалары, ?сiресе протопластары, б?где микроорганизмдермен о?ай б?лiнедi. Сонды?тан, ?сiмдiктерден жекеленiп алын?ан м?шелерi, ?лпалары, жасушалары мен протопластарымен жасалынатын барлы? т?жiрибелер ламинар-боксте ж?ргiзiледi. Осы ма?сатта бокс, ??рал-саймандар, ыдыс-ая?, ?сiмдiк материалдары, ?оректiк орталар, ма?та ты?ындары сия?ты т?жiрибеде ?олданылатын барлы? заттар тегiс стерильденуi ?ажет. Стерильдеу ж?мыстарыны? барысы мен ретi т?менде берiледi.

Стерильдеу алдында пробирка, ??тылар (колбалар) ма?та ты?ынымен ты?ындалып, арнайы ?а?азбен оралады. Дайындал?ан ыдыстарды кептiру шкафына салып, +175°С температурасында 2 са?ат ?стайды (?ажеттi температура?а жеткеннен кейiн). Осындай ?ыздыру н?тижесiнде бактериялармен бiрге, олардын споралары да ?ырылу?а м?жб?р болады. Кептiру шкафында?ы температураны +175°С -тан асыруды? кажетi жо?, себебi ол ма?тадан жасалын?ан ты?ындарды? ?арайып, ора?ыш ?а?азыны? к?лдiреп сынуына алып келедi.

Автоклавта ысты? буды жо?ары ?ысыммен ?сер ету ар?ылы, кептiру шкафында?ыдан да жо?ары стерильдеу н?тижесiне ?ол жеткiзе аламыз. ?йткенi, микроорганизмдер мен оларды? спораларына жо?ары ?ысымды ысты? бу, кептiру шкафында?ы ысты? ??р?а? ауамен салыстыр?анда ?те жо?ары ?сер етедi. Автоклавирлеуге ?а?па?ты стакандар, Петри тоста?ы, пипеткалар, дистилдi суы бар ??тылар ?ойылады. Ыдыстарды фольга?а немесе арнайы ?а?аздар?а орап, автоклавта 2 атм. кысымда 25—30 минут аралы?ында ?стайды. ?лшемдi (градурованный) пипеткаларыны? жо?ары жа?ы ма?та т?сенiшiмен (прокладка) жабылып, пипетка тобы 10 данадан ?а?аз?а оралады.

??рал-саймандар. Скальпель, пинцеть, инелер сия?ты зертханалы? к?рал-саймандарды кептiру шкафында?ы температураны +140

С-та 12 са?ат бойына ??р?а? ауамен ?ыздыру ар?ылы стерильдейдi. Іскектердi ?айнату ар?ылы стерильдеу ы??айлы. Металдан жасал?ан заттарды автоклав ар?ылы стерильдеуге болмайды, ?йткенi, бумен ?сер ету н?тижесiнде оларды тез тот басады ж?не ?ткiрлiгiн жо?алтады. М?ндай заттарды екпе ж?мыстары басталар алдында, фарфор ста?анына ??йыл?ан 96%-ды? этиль спиртiне салу ж?не спирттi бiлтелiк (спиртовка) жалынында ?стау аркылы ?осымша стерильдейдi. Жалында ?стап ?ыздыру ар?ылы ланцеттер, пинцеттер мен микробиологиялы? т?йiндердi (петля) стерильдеуге болады. Осындай жолмен тазалан?ан ?рбiр ??рал алдын-ала стерильденiп, дайындап ?ойыл?ан ты?ыз ?а?аздар арасына немесе арнайы штативке салынады. Стерильденген ??ралдар бiр рет кана манипуляцияларда ?олданылады. ?рбiр ?олданыстан сон оларды ?айталап спиртте ж?не жалында ?ыздыру ар?ылы стерильдеп отыру ?ажет. ?те ж??а ??ралдар (инелер, алмас б?лiктерi) отта ?зiнi? ?ткiрлiгiн жо?алтуы себептi, оларды спиртке салу ар?ылы стерильдейдi.

Материалдар. ?лпаларды егу ж?мыстарында ?олданыс?а ие болатын ма?та, д?ке, ма?та ты?ындары, с?згi ?а?аздары, халаттар, жiптер автоклавта 2 атм кысыммен 25—30 мин аралы?ында ?стау ар?ылы стерильденедi.

?сiмдiк материалдары. ?сiмдiк д?ндерiн, ?шты? меристемасын, ?р жерлерiнен алын?ан ?лпа б?лiктерiн стерильдеу ?шiн, ?р т?рлi ертiндiлер ?олданылады: сулеманын сулы ерiтiндiсi немесе екiхлорлы сынап (0,1%), бром (1%), пергидрол (20—30%), хлорамин (3—6%), диацид, гипохлорит натрий (10%). Диацидтi келесi жолмен дайындайды: 330 мг этанолмеркурхлорид ж?не 660 мг цетилпиридинилхлоридтердi ысты? суда (300 мл к?лемiндегi) жекелеп ерiткен со?, алын?ан ерiтiндiлер араластырылып, дистильденген су к?ю ар?ылы оны? к?лемi 1 литрге жеткiзiлiп, о?ан бiрнеше тамшы Твин-80 детергентi ?осылады. Диацид ты?ынмен ны?ыздап жабыл?ан к?тыда, то?азыт?ышта кара??ы жерде са?талады.

?сiмдiк ?лпаларын стерильдеу алдында м??ият тазалайды. Тамырт?йiндер, т?йнектер, ?сiмдiктердi? жуан саба?тарын шетка ар?ылы сабындап таза а?ынды суда жуып, ?абы?ын (тамырлар мен т?йнектердi?) аршып ж?не беткi ?абатын тазала?ан (сабактарды?) со?, дистильденген суда шайып барып, бiрнеше секунд?а таза спиртке матырады. Б?л кезде спирттi? тiкелей ?серiнен баска, негiзгi стерильдiк ??рамны? тиiмдiлiк к?шiнi? артуы да бай?алады. Сонан сон ?сiмдiк зерзаттары дистильденген суда бiрнеше ?айтара шаю ар?ылы, стерильдiк заттарынан тазартылады.

Диацидтi ж?герi, бидай, арпа д?ндерiн, пергидрольдi ?рме б?рша?, б?рiб?рша?, пiсте (ша?ыл?ан д?ндерiн), ?ызана?, шал?ам ж?не бас?аларын стерильдеуде ?олдану ?сынылады. Диацид ар?ылы ?сiмдiк д?ндерiн стерильдеу уа?ыты 15—20 мин, ал пергидрольмен 10 мин ??райды. Кейбiр ?сiмдiктердi? д?ндерiн (ма?та, б?рша?) концентрленген к?кiр ?ыш?ылында 3 мин ?стап, автоклав ар?ылы ?ткiзiлген дистильденген таза сумен бес ?айтара жуу ар?ылы тазалайды. Меристема мен ?сiмдiктердi? ?р жерлерiнен алын?ан ?лпа б?лiктерiн стерильдеу мерзiмi б?дан екi есеге дейiн ?ыс?а келедi. Б?л ма?сатта к?бiнесе диацид ?олданыл?ан со?, 5—6 рет суды алмастыра отырып жуады.

Кейбiр кездерi ?ызана?, алма, аскаба?, б?рша? т??ымдастар ж?не темекi сия?ты ?айсiбiр ?сiмдiктердi? т??ымдары антисептиктер ар?ылы ??делмейдi. Б?ларды? д?ндерi толы?тай пiскен кездерiне ?арай ?алы? еттi, ?атты а?аш немесе с?йек т?рiздi ?абы?ты болып ?алыптасады. М?ндай ?сiмдiктердi? сырты б?зылма?ан д?н ?абы?ы сабынды суда м??ият жуыл?аннан со?, бiрнеше ?айтара спиртпен с?ртiледi. Сонана кейiн барып таза асептикалы? жа?дайда ?абы?ын жарады. Стерильдi ??рал ар?ылы iшiндегi д?ндерi алынып, стерильденген ыдыстар?а салынады.

?оректiк орталар. Ішiнде ?оректiк орталар салынып, аузы ма?та ты?ындарымен бекiтiлген ??тылар мен пробиркаларды? мойындары целлофан немесе орам ?а?аздармен орал?ан со?, автоклавка жай?астырылып, 1»0°С температура мен 1 атмосфералы? ?ысымда 20 минут стерильденедi.

?сiмдiктi? саба?тарын ?алемшелеу ар?ылы микрок?бейту ?дiсi

Картопты? вируссыз ?скiндерiн алу ма?сатында арнайы пробиркаларда ?сiрiлген ?сiмдiктердi ?алемшелеу ?дiсiмен таныстырамыз.

Апикалды меристемадан алынып, жасанды коректiк ортада ?сiрiлген вируссыз картоп ?сiмдiгi к?бейтiледi. Осындай жолмен к?бейтудi? е? к?п тара?ан ?дiстерiнi? бiрi – дайындал?ан ?оректiк орта салын?ан арнайы пробиркада ?сiрiлген картоп саба?тары? ?алемшелеу болып табылады. Б?л ?дiсте, пробиркадан алын?ан картоп саба?ы, ?рбiр б?лiгiнде жапыра?ша мен койынды? жа?а ?скiн ?алдырыла отырылып, кiшкене б?лiктерге б?лiнедi. Алын?ан ?алемшелер ?оректiк орта салын?ан пробиркалар?а отыр?ызылады

М?ндай жолмен к?бейту ?дiсi, ?шты? ?скiндегi апикалды доминанттылы?ы басып, керiсiнше ?ойынды? жа?а ?скiндi белсендiруге негiзделедi. Н?тижесiнде, койын ?скiннен т?тастай жа?а ?сiмдiк ?сiп шы?ады

Осындай жолмен ?айталап ?алемшелеу ?рбiр 16—20 к?ннен со? ?айталанып отырылады. Бiр ?сiмдiктен сегiз ?алемшеге дейiн алу?а болады. Д?рыс жол?а ?ойылса, ?алемшелеу ар?ылы екi-?ш айда ?сiмдiктен 3—6 мы??а дейiн ?сiмдiктер ала аламыз. Картоп ?алемшелерiн in vitro жа?дайында?ы ?оректiк орта ??рамында?ы сахароза концентрациясын 30 мг/л дейiн к?теру ар?ылы, т?йнекшелердi? пайда болуына дейiн жетуiзуге болады.

Пайдалан?ан ?дебиеттер:

– Китапбаева А.А, Комекова Г.К «Методические указания по биотехнологии: учебно-методическое пособие». – Усть-Каменогорск: «Берел» ВКГУ имени С. Аманжолова, 2016.

– А. А. Китапбаева «Введение в культуру in vitro и микроклональное размножение жимолости алтайской» Монголия, Баян-?лгий март, 2015ж Нынешнее положение и перспективы развития. Журнал №1.

– Мырзагалиева А. Б., Акзамбек А. М., Оразов А. Е. «Современные проблемы биотехнологии: от лабораторных исследований к производству» Особенности развития Rhaрontiсum сarthamoides (willd.) при микроклональном размножении в условиях культуры in vitro – г. Алматы, КазНУ имени аль-Фараби 2016 г. – 79 с.

Аубакирова Ю. Д.

Разрушение канонов смиренного поведения в произведениях литературы XVI – XVII веков

(НАО «Костанайский региональный университет им. А. Байтурсынова)

Первый историко-литературный курс, изучаемый студентами филологического направления – это литература Древней Руси. В основе литературы данного периода лежат высокие нравственные взгляды, вера в человека, в его возможности безграничного нравственного совершенствования.

Литература XVII века находит свое распространение у простого народа. Эта литература значительно отличается от литературы господствующего класса, отчасти продолжающей старые традиции.

Литература демократическая оппозиционна феодальному классу. Она подчеркивает несправедливость, которая господствует в мире, отражает недовольство действительностью, социальными порядками. Недовольство своей судьбой, своим положением, окружающим – это черта нового, неизвестная предшествующим периодам. С этим связано господствующее в демократической литературе стремление к сатире, к пародии. Именно эти, сатирические и пародийные, жанры становятся основными в демократической литературе XVII века.

Для демократической литературы XVII в. характерен конфликт личности со средой, жалобы этой личности на свою долю, вызов общественным порядкам, иногда же – неуверенность в себе, мольба, испуг, страх перед миром, ощущение собственной беззащитности, вера в судьбу, в рок, тема смерти, самоубийства и первые попытки противостоять своей судьбе, исправить несправедливость.
<< 1 ... 4 5 6 7 8 9 10 >>
На страницу:
8 из 10