Qəm yağışı

Amma, hiss edirdim ki, Baysal bir az ??kinir m?nd?n, b?z?n h?tta g?r?sl?ri gizl?dir. ?vv?ll?r dost t?k m?nasib?t qurdugum bir insanin bu h?r?k?tini basa d?s? bilmirdim. Yaxsi ki, Baysal ?z? bir g?n a?di m?s?l?ni. Bir iki d?qiq? m?n? diqq?tl? baxib, bu s?zl?ri dedi:

– ?ziz dostum, s?n m?nd?n he? n? gizl?tm?diyin ???n s?nin h?yatinin ?ox m?qamlari m?n? yaxsi m?lumdur. V? s?nin yaxin ke?misd? olan itgini, n?l?r ??kdiyini m?n yaxsi bilir?m. Inan ki, s?nin sevincini arxaya qaytarmaq imkanim olsaydi he? n?yimi ?sirg?m?zdim.

M?n bel? basa d?sd?m ki, m?nim ?r?yimd? n?l?r ??kdiyimi Baysal bilirdi. Indi is? onlarin birg? h?yatlarinin m?nim q?mimin ?oxalmasina s?b?b ola bil?c?yind?n ??kinir.

– S?ni t?k dostumun v? xatiri m?nim ???n olduqca ?ziz olan Inqa t?k bir g?z?l insanin sevinci h?m d? m?nim sevincimdir. Sizin t?mizliyiniz, safliginiz m?n? q?vv? verir. Sadam sizi bir yerd? g?rd?y?m?!

M?n bu s?zl?ri deyib qurtarandan sonra Baysal sakitl?sdi. Biz bir-birimizi basa d?sd?k…

…G?n-g?nd?n onlarin sevgil?rinin nec? yavas-yavas qanuni finala getdiyinin sahidi olurdum. Kim sizl?rd?n d?sm?yib sevgi k?m?ndin?! Sahlar, aliml?r yanib esq at?sind?. D?nyanin aqib?tini d?yism?y? qadirl?r sevgi qabaginda d?z ??km?sl?r!

Baysalin Inqaya g?st?rdiyi qayginin h?ddi-h?dudu yox idi.

H?rd?n h?r ikisi birlikd? qonagim olurdular. Q?rib?, anlasilmaz, bir az da q?ddar h?yatin yollari hansi istiqam?t? y?n?lm?yind?n asili olmayaraq, bir seyi d?rk etmisdim. H?r n? bas vers? d?, Inqani g?rm?k m?nim ???n ?ox xos idi. Inqa m?nim ???n ?ziz bir insan idi. Bununla yanasi, bir h?qiq?ti d? d?rk etdim: h?r bir canli m?xluqun ?z xosb?xtliyini qurmaq yolunda m?bariz? aparmaq, s?y etm?k h?ququ m?q?dd?sdir!

B?z?n, m?nim otagima yigisardiq, saatlarla s?hb?tl?s?rdik, n? q?d?r m?vzular ?ixardi ortaya!

H?rd?n ?ay qiragina g?zm?y? ?ixanda m?n d? qosulardim. M?ht?s?m Yeniseyin sahill?rind? ne?? arzularim, ne?? dil?yim s?sl?nib…

8-ci hiss?

?lk?d? bas vermis q?zadan iki aya yaxin vaxt ke?misdi. Onu da deyim ki, b?t?n ?lk?, o c?ml?d?n d? biz, bu d?hs?tli ?ernobil q?zasini laziminca basa d?sm?rd?k. San ki, hansisa bina dagilib, yenid?n qurmaq lazimdir, v?ssalam! Televizorlarda t?hl?k?nin olmadigi, h?r seyin n?zar?t altinda oldugu deyilirdi.

Bird?n qaraja s?s d?sd?. ?ernobila d?st? g?nd?rirl?r. Adlar yazilmis elanlar idar?d? asilib. M?n d? getmisdim baxmaga. V?… Baysalin adini g?rd?m siyahida.

Axsam Baysalla s?h?r? ?ixmisdiq. Inqani qarsilamaga. N? s?b?bd?ns? – unutmusam- kinoya biletimiz olsa da, getm?dik kinoya, getdik parka. Inqa esid?nd? ki, Baysal gedir bir ayligina ?ernobila, ?ox-?ox m?yus oldu. G?z yaslari i?ind?:

– Axi, nec?? – dedi, – B?lk? getm?y?s?n?

– Nec? getm?yim, m?nd?n asili deyil. ?lb?td?, x?st?l?nib getm?m?k olar, yoldaslar n? dey?rl?r? M?n ki, t?k deyil?m, Qarajdan 25 n?f?rik. N? narahat?iliq, ?zizim? S?n? g?nd? bir m?ktub yazacam.

Baysar ?lav? etdi:

– M?n oralarda xidm?t etmis?m. Hava-h?cumundan m?dafi? hiss?sind?. Y?qin ona g?r? m?ni qosublar bu siyahaya.

Inqanin g?zl?rind?n yas axirdi.

– Bir ay n?dir ki, Inqa! 4 istirah?t g?n? ke??c?k, m?n g?l?c?m.

Inqa o axsami birc? ayliq ayriligin agirligindan sikay?tl?nirdi. Kim bil?rdi ki, F?l?yin b?xt yazan q?l?mi sabahdan baslayir bu iki g?nc ???n taleyi qaralamaga…

S?h?ri g?n is yoldaslarim, o c?ml?d?n Baysal u?dular Ukraynaya.

…Bir aydan artiq ke?misdi, d?st? qayitdi. Artiq, ?ernobilin g?tirdiyi b?lalar ?lk?y? m?lum idi. S?z-s?hb?t bu d?hs?tin n?y? qadir oldugunu xalq arasinda yaymisdi. H?kum?t t?r?find?n n?v? f?lak?tinin ?lk?y? n?l?ri g?tirdiyinin a?iqlamasi az oldugundan, xalq arasinda onsuz da d?hs?t olan bu q?zanin g?tirdiyi f?lak?tl?rin sayi, d?y?ri daha da artir, m?xt?lif ?hvalatlarla b?z?dilirdi. S?z g?zirdi ki, radioaktiv dalgalar h?tta, Sibir? d? g?lib ?atib.

Q?rara g?ldik ki, Baysalin g?lisi m?nasib?ti il? y?ng?l stol a?aq. Bizim otaq b?y?k oldugu ???n m?sl?h?t oldu yigisaq bizim otaqda.

A?ari g?t?r?r?k, inqa bizim otagi silib s?p?rm?s, biz g?l?n?c?n l?zz?tli yem?kl?r bisir?r?k, g?z?l stol a?misdi. Dostlar yigildi. S?nlik az qala s?h?r?d?k davam etdi. Inqa il? Baysal q?rar q?bul etdil?r: s?bh a?ilan t?k zaqsa, evl?nm?y? ?riz? verm?y?!

Dostlardan birisi bir otaqli bos m?nzil tanidigini bildirdi. Onun qonsulugunda, bizd?n bir az arali, k???nin o biri ?z?nd? yerl?s?n bu bir otaqli ev kiray? verilir. Yasayacaqlar orada. N?vb? ?atana kimi. Toy g?n? t?yin olundu, bununla bagli m?s?l?l?r h?llini tapdi. O d?vrl?r h?r sey sad?likl? yoluna qoyulardi, buna g?r?d? bizim ???n h?r is asan idi. S?h?r getdil?r zaqsa.

Nigah ?riz?si verildi. El? h?min g?n Baysal bir otaqli m?nzilin sahibin tapdi, qabaqcadan kiray? haqqini ?d?di. Iki g?nd?n sonra aldi a?ari.

Toy g?n? yetisirdi. Inqa ist?yirdi toy olmasin, ya da ki, az adamli olsun. ?mumiyy?tl?, ist?r Baysal, ist?r Inqa b?y?k yigincaqlari sevmirdil?r. Toy g?n?n? bir g?n qalmis Inqa yasadigi yataqxanada n?yi vardi, yigdi, y?kl?dik avtobusa, sonra Baysalin ?mlakini yigib g?tirdik m?nzill?rin?.

Inqa ?z z?vq?n? uygun olaraq, m?nzild? qayda yaradirdi, bunun ???n d? biz? g?st?risl?r verir, biz is? zarafatlar altinda onun g?st?risl?rini yerin? yetirirdik. ?mlaklari sad? v? az oldugu ???n ?syalari yerb?-yer etm?y? ?ox da vaxt getm?di. M?nzil hazir idi. Inqa axsam ?st? bir siyahi hazirladi, n? almaq, n? q?d?r almaq. Sabahisi g?nortaya yaxin h?r sey hazir idi.

Adam ?ox deyildi, 10–15 n?f?r dostlar, tanislar yigildiq. Qonaqlar h?m institutdan, h?m d? h?r iki is yerl?rind?n g?lmisdil?r.

G?z?l, x?dmani bir toy alindi. Olduqca s?n v? g?z?l m?clis idi. Inqanin g?z?lliyi, inc?liyi v? Baysalin kisi kobudlugu – ?opurlugu sanki, tamamlayirdilar bir-birini. Inqa Baysalla yan-yana oturmusdu, Baysal yapismisdi onun ?ll?rind?n. San ki, itir?c?yind?n qorxurdu.

Bu g?n Baysal da basqa c?r g?r?n?rd?. Bu d?mir b?d?nli p?hl?van bu g?n ilk d?f? yerim?y? baslayan v? bunun ???n d? h?dsiz sevin?n usagi xatirladirdi.

Bir s?zl?, bu g?n k?nar m?sahid??il?rin g?z?nd? Baysalla Inqa san ki, s?ad?tin ?z? idil?r ki, oturmusdular yan-yana. H?mis? g?z?lliyi il? se?il?n Inqa bu g?n san ki, g?yl?rd?n yer? enmis m?leyk? idi! Yalniz qanadlari ?atmirdi. Geyindiyi uzun ag don ona ?ox yarasirdi. H?mis? h?r?k etdiyi g?z?l sa?larini bu g?n ?iyinl?rind?n asagi t?km?sd?. H?min o r?smix?tt d?rsind? oldugu kimi… M?n? m?nzilin havasi agir g?ldi. Binanin h?y?tin? qa?ib d?sd?m.

Bu g?n bir ne?? d?f? Inqa gizl?tm?y? ?alissa da, q?s?ng mavi g?zl?rinin yasla dolu oldugunu g?rm?sd?m. D?s?nm?k, m?sahid? etm?k qabiliyy?tini itirmis s?urum onun q?s?ng g?zl?rind? parlayan bu g?z yaslarini g?z?l g?l?c?kl? bagli arzularin, niyy?tl?rin, sevincin m?sd??isi t?k q?bul edirdi.

Amma, ?fsuslar! H?min vaxt m?n h?y?td? t?k-t?nha oturanda Inqa arxamca d?sd?. Onun m?n? k?d?rli s?sl? s?yl?diyi, iki-?? k?lm? s?z m?nim h?qiq?td?n uzaq olmagim, nec? dey?rl?r, agi —ag, qarani-qara g?r? bilm?m?yim bar?d? ?r?yim? az da olsa, qara s?bh?l?r doldurdu.

Inqanin k?d?rl? dediyi bu iki-?? k?lm?, gec d? olsa ?atmaliydi qulaqlarima. Bu s?zl?rd?n sonra, onun taleyind? ilk n?vb?d? m?nim atdigim b?zi s?hv addimlarimin n? q?d?r rol oynadigini d?s?nm?liydim. Amma, heyfl?r m?n lazim g?ldiyi q?d?r ciddi q?bul etm?dim Inqadan g?l?n bu s?si! Bu agir y?k das olub asilacaq g?nah t?k q?lbimd?n… ?r?yin q?mi g?zl?ri kor ed?rmis…

O g?nd?n bu iki xatirini ist?diyim insanlar taleyl?rini birl?sdirdil?r. Qoy ulu Tanri b?t?n sev?nl?r? k?m?k olsun!

9-cu hiss?

Ikinci n?vb? isl?yirdim, yay olsa da, ?ox soyuq, yagisli hava idi. Sibir t?bi?ti ?z siltaqligi il? h?mis? f?rql?nir. Yayda qar yagmaq hadis?si ?ox da t??c?b dogurmur. Son reysim idi. Bir d?vr?m 1 saan 8 d?qiq? ??kirdi. Dayanacaqlarin birind?, s?rnisin d?s?b-minm?yi ???n dayandim. Bu dayanacaq, Baysal yasayan ev? yaxin rayonda idi. Q?fild?n Inqani g?rd?m. Elektrik dir?yin? s?yk?nib, bir ?lind? zont, m?n? ?l edirdi, salamlasirdi. Qoltugunda boxca tutmusdu. Axsam idi, yaxsi havada evd?n ??l? ?ixmayan Inqa, bu soyuqda neynir bel? gec? Tez d?sd?m sorusum, b?lk? hadis? bas verib.

– Baysali g?zl?yir?m, kurtkasini g?tirmis?m qabagina. Bir k?yn?kl? ?ixib evd?n. Bel? soyuqda soyuq d?y?r!..

– ?oxdan g?zl?yirs?n?

– Bir saat olar.

– B?lk?, bir saat da g?lm?di?

– N? olar! G?zl?y?c?m. Bel? havada bir k?yn?kl?…

N? q?d?r m?n? xos oldu bu s?zl?ri esitm?k! Bu g?z?l qayginin, xos m?ramli narahat?iligin sahidi idim.

D?vr?ni basa vurdum. Artiq n?vb?m basa ?atmisdi. Yol v?r?qini bagladim. Yol aldim qaraja. Bird?n yadima Inqa d?sd?. D?s?nd?m ki, yolda ola bil?r h?l?. ?z?m? saldim bu k??? il?. Inqa durmusdu h?min yerd?. Dayandim bir qiraqda, qapini a?ib i??ri ?agirdim. Soyuqdan ?s?-?s? girdi i??ri.

– S?n yolundan qalma, Azad. Get, m?n g?zl?y?c?m.

– Otur, qizin bir az. Bir yerd? g?zl?y?rik.

Hansi avtobus dayanacaga yaxinlasirdi, Inqa qa?irdi baxmaga. He? 20 d?qiq? ke?m?di, Baysal d?sd? dayanacaqda.

…Adi g?nl?rd?n biri idi. Payiz t?z?c? girmisdi. D?rsl?r bir ne?? g?n olardi ki, baslamisdi.