– Й?ри шунда ?ыен ?тр?к-?л?м… – дип ч?йн?нг?не колагын р?н?етеп узып китте.
Бу йортны? кемн?р ?чен т?зелг?не шундук к?зг? ташланып тора иде. Коридор стеналары затлы кафель бел?н биз?лг?н, т?р?з? т?пл?ренд? г?лл?р ?сеп утыра. Кайдандыр хуш ис б?ркелеп борынны ирк?ли. Илнурларны? йорты т?гел бу. Канализация, м?че сидеге тагын ?лл? н?рс?л?р а?кытмый. Стеналарындагы ф?л?н ел элек буялган арзанлы буяу кубып т?шм?г?н. Лифт та шалтыр-былтыр килеп ачылмый. Затлы электроника кебек шым гына х?р?к?тл?н?: "Р?хим итегез, мин сезне? х?кемд?!"
Ишекне Денис ?зе ачты. Ул яланаягына тапочки киг?н, ?стен? озын халат ябынган иде. Илнурны к?р?г? к?зл?ре ма?гаена менде, каш т?пл?ре кызарып чыккандай тоелды. Илнур аны читк? эт?рде д? эчк? узды. Ниндидер х?р?к?т барлыгын тоеп, туп туры йокы б?лм?сен? китте. Ки? диваннан шуып т?шк?н ялангач г??д? тиз ген? алсу т?ст?ге халат эчен? кереп югалды, бер мизгелг? ген? аны? тулышкан к?кр?кл?ре ялтлап калды.
– Илнур, син ялгыш уйлый к?рм?… – диде Л?йл? ??м ?з с?зл?рене? м?гън?сезлеген а?лап т?ртелеп калды, – Илнур…
Егет д?шм?де. Аны? х?лен а?латырлык с?зл?р юк иде. Тик Л?йл? ?зе ????мг? к?чте:
– Илнур, без сине? бел?н б?хетле булалмый идек… – диде ул ?зене? хаклыгына ?зе д? ышана барып, – Гашыйкларга шалашта да о?мах, дип яши торган д?вер т?гел х?зер. ??ркем ?з х?ст?рен ?зе к?рерг? тиеш. ?з кил?ч?ген ??ркем ?зе т?зи…
Илнур кырт борылып чыгу ягына атлады. ??м б?лм? уртасында катып торган Денисны к?реп туктап калды. Баштанаяк к?з й?гертеп алды. "Н?рс?сен? кызыккан бу моны??" – диг?н уй й?гереп ?тте. ??м шундук ?авабы да кул к?т?рде:"Байлыгына! Байлыгына!"
– Илнур, гафу ит… – диг?н тавыш ишетелде йокы б?лм?сенн?н. Бераздан Л?йл? ?зе д? к?ренде, – Илнур…
Егет н?фр?тен? т?нчыгып Денис каршысына килеп басты да ?ан ачысы бел?н ияк т?бен? кундырды. Денис аякларын к?т?реп ид?нг? барып т?ште.
– Илнур, нишлисе?! ?тер?се? бит… – диг?не ишетелде Л?йл?не?.
Илнур ишекк? атлады.
Икенче к?нне институт алдында аны Денис яллаган д?рт малай к?теп тора иде. Егет аларны буш калдырмады, ?лб?тт?. Ярыйсы гына манчып ?иб?рде. Култык таягы яхшы корал ул, ?мма аягы? ныклы булмагач, аны? бел?н д? ?лл?ни майтарып булмый, шу?а ?зен? д? ?йб?т кен? эл?кте. К?з т?бе к?г?рде, борыны канады, кабыргаларыны? да ныклыгын тикшердел?р, ярый ?ле аягын кабат сындырмадылар – ансы да бер юаныч иде.
? эчк? узуга белдер?л?р тактасында аны? укудан куылуы турында декан боерыгы эленеп тора иде. "Д?ресл?рг? й?рм?? с?б?пле… начар укуы с?б?пле…" Х?ер, кумасалар да ул бу т?ркемд? укый алмас иде инде…
Тик бер н?рс? ?з?ген? ?тте…
?г?р кешене? акчасы юк ик?н, с?йг?н кешесе бел?н б?хетле булып яш?рг? д? хакы юк… Нинди ??мгыять со? бу? Б?тен н?рс? бел?н д? акча ??м м?лк?т идар? ит?…
5
Су краннарын басып куйгач, ?нисене? тавышы тагын аермачык булып ишетел? башлады. Бу юлы ул Илнурны? ?тисен тирги иде:
– Ирме син т?гелме, шул бер баланы да тыялмыйсы?. Малай кешене ?тисе карарга тиеш аны. ?ти т?рбиясе булмаганга шулай булып ?сте ул. ?ебег?н!
?тисе н?рс?дер мыгырданып куйды, ни ?йтк?не а?лашылмады. ?ние?не ничек кен? яратса? да к?зг? б?релеп торган н?рс?не инкарь итеп булмый. Илнурны? ?нисе… ?лл? ниндиер?к инде ул… ?йб?тлеге чамасыз, ?лб?тт?… Тик кайчагында юктан да гауга куптарырга гына тора, бер?р н?рс?не телен? алды ис?, кешене? ?ен ачуын чыгармыйча туктала белми. Бу юлы да шулай иде. Илнур ?лл? к?пме вакыт ваннада ятты, тынычланып кереп ятарлар дип к?тте. ? ?нисе ?аман пыр тузынып й?ри. ?тисе д?шми… Ул суыткычтан алып бер-ике рюмка тондырып куя да башын иеп, ?ст?л башында уйланып утыра. Бары тик ?зен? турыдан-туры ????м ит? башласалар гына мыгырданып куя. Кайвакыт шул хал?тенд? йоклап та кит?.
Илнур ваннадан ?з б?лм?сен? к?л?г? сыман тавыш-тынсыз гына узып кит?рг? тел?г?н иде. Аяк очларына басып кына, тиз ген?. ?мма чыгу бел?н ?тисене? ачулы тавышы ишетелде:
– Илнур!
Егет бер м?лг? югалып калды. Кухняга керерг?ме, ?лл? ишетм?мешк? салынып, ?з б?лм?сен? элдертерг?ме? Б?тен т?не сызлый, башы тубал кебек… Фикерл?р ?керен й?ри, тиз ген? ниндидер карарга килерлек т?гел. ?й, л?… Илнур ?з б?лм?сен? атлады. Тормышны? ыгы-зыгысыннан тизр?к йокы илен? кереп качарга тел?п, урын ??я башлады. Хан заманыннан калган иске диванны ки??йтеп, ме? тапкыр юылып т?се у?ып бетк?н простыняны ??еп маташканда ишек ачылып китте д? ?тисе килеп керде. Аны? к?зл?ре акайган, котырган ?гезнеке шикелле с?зеп карыйлар, ?и?н?ре сызганулы иде. Илнур нидер уйлап ?лгерг?нче ул аны? каршына килеп басты:
– Н?рс?, х?зер ?ти с?зен санга сугучы юк мени?! – диде ул н?фр?тт?н карлыккан тавыш бел?н, – ?ти-?нине санламыйбыз мени?
– Юк… ?ти…
Илнур с?зен ?йтеп бетер?лм?де, ?тисе ша?лап ?иб?рде. Кулы каты иде аны?. К?з алдында ут шарлары биешеп алды да кайдандыр к?тм?г?нд? килеп чыккан аяусыз дулкын й?здереп алып китте. Б?лм?не? асты-?ск? килде… Икенче мизгелд? башына ниндидер каты ?йбер килеп б?релде. Ул н?рс?дер ?йтерг? тырышып карады, ?мма тавышы чыкмады. Ерактан ярсыган ир-ат тавышы ишетелде. Илнур аны? н?фр?т бел?н тулы ик?нен ген? а?лый алды, с?зл?рен аермады. Бары тик беркад?р вакыт узганнан со? гына ?зене? ид?нд? ятуын а?лады, ? башына килеп б?релг?н каты н?рс? диван аягы булган ик?н. ?тисе с?ген?енн?н туктап аны тартып торгызды да диванга утыртып куйды.
– Кайчан а?лыйсы? син ?йб?тл?п ?йтк?нне, – диде ул бераз тынычланып, – Унтугыз яше?? ?итеп бер с?ендерг?н ?ире? юк бит.
Илнурны? к??еленд? кин?т н?фр?т давылы купты… Нинди д?нья бу? Ник ??рвакыт ул гаепле булып кала. Барсы ?чен д?. ??м тормышны? камчысы ??рвакыт аны? ?илк?сен? т?ш?. Ник аны беркем д? а?ламый, х?тта а?ларга омтылыш та ясап карамый? Бу давыл бер мизгелг? уйнап алды да ?зене? файдасыз ик?нен а?лап тынып калды. Илнур билгесезлекк? тек?леп, бер с?зсез утыруын белде. Аны? уйларлык та, хисл?нерлек т?, с?з ?йтерлек т? к?че юк иде. ??м х?зер аны? ?чен барыбер иде.
Аны? бу х?лате ?тисен ярсытты гына:
– Кайда бурычка батты?? – дип ысылдады ул, – Кемн?рд?н акча алып эчеп й?рисе?? Укудан куылуы?а к?пме вакыт узды инде, ник эшк? урнашмыйсы?? Кредит алырга кем д? булдыра ул, мен? син т?л?п кара.
– Т?л?рмен, – дип пышылдады Илнур арыган, битараф тавыш бел?н.
– Тот капчыгы?ны! – дип ярсыды ?тисе, – Т?л?г?нг? безг? шалтыраталар мени?! Б?ген к?не буе ?ушны алдылар. Фатирыгызны яндырабыз дил?р.
Кин?т Илнурны? арка ?з?ген салкын ?ил ?теп узды. ?зен? шалтыратып мыскыл ит?л?ре ген? ?итм?г?н, х?зер ?ти-?нисен д? куркыта башлаганнар. Ул башын к?т?реп, ?тисен? тек?лде. Ч?чл?ре агарып сир?кл?нг?н, битен ?ыерчыклар баскан… К?зл?ренд? нур с?релг?н… Кайчандыр им?нд?й ныклы булып, баскан ?иренд? ут уйнаткан ир х?зер тыны чыккан тупка охшап калган. ?тисен кызганудан й?р?ге кысылып куйды. Тормышны б?т?йтеп булмасмы дип чаба торгач, ?н? нинди к?нг? т?шк?н бит ул. ? Илнур ?зен ж?лл?терг? маташа.
– К?пме бир?се? бар? – диде ?тисе кырыс тавыш бел?н.
– Биш ме?, – дип пышылдады Илнур, – Тамагына утырган т?ерне йотарга тырышып. – Т?лим мин аны…
– Т?л?, – дип кистерде ?тисе ??м кес?сенн?н биш ме?лек алып ?ст?лг? куйды, – Бурычларны т?л?рг? кир?к. Аста гына банкомат бар, х?зер ?к т?л?п кер.
??рвакыт ачуы?ны китереп торсалар да ?ти-?нил?р, барыбер, ?з баласыны? интег?ен тел?ми инде. Тел?мич? ген? интектер?л?р. Х?лл?ре, м?мкинлекл?ре булса, б?лки, ?лл? нил?р биреп с?ендерерл?р иде д?… ?н? бит, берьюлы нич?ш?р урында эшл?п с?лам?тлекл?рен бетерс?л?р д? артык алга кит? алмыйлар. Кайбер??л?р тормышны яхшырту ?чен кыл да кыймылдатмаган х?лд? д? балда-майда й?з?, ? болар ч?чл?ре бел?н ?ир себереп т? мантый алмыйлар. Гаделлек юк инде бу д?ньяда. Гарип ??мгыять бу…
??мгыятьне? гариплеген исбатларга тел?г?нд?й, подъез алдына чыгуга телефоны шалтырады. "Коллекторлар…" – диг?н уй й?гереп ?тте башыннан. Л?кин шалтыратучы Л?йл? иде. Илнурны? й?р?ге жу итеп куйды. Т?н уртасында нишл?п шалтыратырга уйлаган? Н?рс? булды ик?н? Б?лаг? юлыкканмы? Н?фр?те чиксез булса да Илнурны? хисл?ре ?леп бетм?г?н иде ?ле, ул Л?йл?г? ярд?м ит?рг? ??рвакыт ?зер иде. Шу?а ашыгып с?йл?ш? т?йм?сен? басты. ?мма телефонны? теге очында ир-ат тавышы иде. Денис.
– Мин сине? ярлы ик?не?не бел?м, – диде ул саулык та сорашып тормастан, – Тик ниг? ?з кредитлары?а Л?йл?не кыстырасы??
Илнурны? к?зе ма?гаена менде:
– Мин аны кыстырмадым…
– ? ни ?чен а?а б?ген к?не буе шалтыратып, т?рлеч? куркытканнар?
– Белмим…
Илнур чынлап та белми иде.
– В?т, син бел ??м безне тынычлыкта калдыр. ? мин сине? бурычлары?ны беркайчан да ?з ?стем? алмаячакмын. ??р булдыксызны? спонсоры булалмыйм.
– Яхшы…
– ?г?р ирт?г? д? шалтыраталар ик?н, без сине? бел?н башка т?рле с?йл?шербез. Син минем кемлегемне бел?се?…
– Яхшы, яхшы…
Илнур с?йл?ш?не ?зде. Х?зер ул акча салачак, ? Денисны? мактануын ты?лау кызык т?гел… Шайтан алгыры! Ул йодрыкларын т?йн?п ?аваны ертып алды… К??еленд? н?фр?т уянды. Юк, Дениска т?гел… Аны? кайгысы юк иде ?ле. Коллекторларга. Л?йл?не? телефон номерын каян тапканнар, диген… Н?рс?, болар чынлап та аны? тормышын тамугъка ?йл?ндермич? туктамаска ит?л?рме? Тагын кемн?рг? шалтыраттылар ик?н? Шайтан алгыры… Б?ген ?зен д? с?гать саен баш катырып, ??фалап бетердел?р ич. Б?ген ипт?ш егетл?ре бел?н сырахан?г? баруы да эш табып, яки бер?рсенн?н бурычка алып торып булмасмы диюд?н иде. Булмады. ?зе?? ген? янаулары бер х?л ?ле ул, ? ?ти-?ние?не?, якыннары?ны?, таныш-белешл?ре?не? телефонын табып шалтыратулары икенче н?рс?, к?пк? х?тт?рр?к.
Мен? шундый х?литкеч мизгелл?рд? ярд?м кулын сузган ?тк??-?нк??не? игелеген м??ге онытырлык т?гел д? бит… Онытыла шул… К?п очракта онытыла… ?рл??-тирг??л?ре бел?н ?аны?ны кимер? башладылармы, и? ?ш?ке кеше кебек тоелалар… ? чынында и? каб?хать кешел?р б?тенл?й б?т?н булып чыга…
Банкомат янына килеп басуга тагын телефон шалтырады. Тагын таныш т?гел номер иде. Илнур бу юлы коллекторлар булуыннан да куркып тормыйча трубканы алды: