Оценить:
 Рейтинг: 0

Пахта-тўқимачилик кластерлари пахта тозалаш корхоналарида меҳнатни мухофаза қилиш

<< 1 2 3 4 5 6 7 >>
На страницу:
2 из 7
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Ишлаб чи?ариш ускунасининг хавфсизлиги – меёрий ?ужжатлар билан yрнатилган, ишлаб чи?ариш ускуналарининг монтаж (демонтаж) ва фойдаланиш жараёнларида ме?нат хавсизлиги талабларига мос бyлиш хоссаси.

Ме?нат хавфсизлиги – ишловчиларга ишлаб чи?аришнинг зарарли ва хавфли омиллари таъсир кyрсатмайдиган ме?нат шароитлари.

Ишлаб чи?аришдаги бахтсиз ?одиса – ишловчи томонидан yз ме?нат мажбуриятларини ёки иш берувчининг топшири?ини бажараётганда ишлаб чи?аришнинг хавфли ёки зарарли омилининг таъсири натижасида содир бyлган ?одиса.

Ме?нат хавфсизлиги шароитлари – ме?нат шароитларининг ?олати, бунда ишловчига ишлаб чи?аришни зарарли ва хавфли омиллари таъсирлари бyлмайди, ёхуд уларни таъсир этиш даражаси yрнатилган меъёрий даражадан анча паст бyлади.

Ишловчиларни ме?нат мухофазаси бyйича мажбуриятлари ва ?у?у?лари. Ме?нат му?офазасини давлат меъёрий талаблари ме?нат фаолияти жараёнида ишловчиларни ?аёти ва со?ли?ини са?лашга йyналтирилган ?оидалар, мезонлар ва меъёрларни yрнатади. Ўзбекистон Республикаси ?онунларига кyра (ЎзР МК 211 модда) хавфсиз шароитларни таъминлаш ва ме?натни му?офаза ?илиш бyйича мажбуриятлар иш берувчининг, ани?ро?и – корхонанинг биринчи шахси (ра?бари) зиммасига юкланади. ?ар бир ишловчи ?уйидагиларга риоя ?илишга мажбур (212 м. ЎзР МК):

ме?нат му?офазаси талабларига риоя ?илиши;

жамоа ва шахсий ?имоя воситаларидан тy?ри фойдаланиши;

ишларни бажаришни хавфсиз методлари ва усулларидан y?итилиши, ме?нат му?офазаси бyйича йyл-йyри? олиши, иш жойида амалиёт yтиши ва ме?нат му?офазаси талабларидан билимлари текширилиши;

ишлаб чи?аришда содир бyладиган инсонлар ?аёти ва со?ли?ига хавф соладиган ?ар бир бахтсиз ?одиса ?а?ида, ёки yз со?ли? ?олатини ёмонлашуви, шунингдек yткир касбий касалланиш ва ов?атдан за?арланиш белгилари сезилганда зудлик билан бевосита yзининг ра?барига хабар ?илиши;

дастлабки ва даврий тиббий кyриклардан мажбурий yтиши.

Мажбуриятлардан таш?ари, ?ар бир ишловчи Ўзбекистон Республикаси ?онунчилигида белгиланган ?у?у?лар ва кафолатларга, хавфсиз ва со?лом ме?нат шароитларида ишлаш ?у?у?ига эга. Ме?нат му?офазаси талабларига жавоб берадиган шароитда ишлаган ишловчига ?у?у?ий кафолатлар ?уйидагилардан иборат:

давлат ишловчиларга ме?нат му?офазаси талабларига жавоб берадиган шароитда ме?нат ?илиш ?у?у?ини ?имоялашни кафолатлайди;

ме?нат шартномаси бyйича ме?нат шароитлари ме?нат му?офазаси талабларига жавоб бериши керак;

ишловчини айбисиз ме?нат му?офазаси талаблари бузилиши о?ибатида ишлар тyхтатиб ?yйилган ва?т учун ишловчига иш yрни ва yртача иш ?а?и са?ланади;

?аёти ва со?ли?и учун хавф ту?илиши о?ибатида ишловчи ишни бажаришдан воз кечган ?олда иш берувчи бундай хавфни бартараф этиш ва?ти мобайнида ишловчига бош?а ишни топширишга мажбур. Агар бош?а ишни топшириш мумкин бyлмаса, амалдаги ?онунларга кyра тyхтаб туриш ва?ти учун ?а? тyланади;

ишловчи меъёр бyйича ?имоя воситалари билан таъминланмаганда иш берувчи ишловчидан ме?нат мажбуриятларини бажаришни талаб этишга ?а?ли эмас ва тyхтаб туриш ва?ти учун ?а? тyлашга мажбур;

?аёти ва со?ли?и учун хавфлилиги, ёхуд ме?нат шартномасида назарда тутилмаган о?ир ишлар ва ме?нат шароити хавфли ва зарарли ишларни ишловчи бажаришдан воз кечиши, уни интизомий жавобгарликка тортишга олиб келмайди;

ме?нат мажбуриятларини бажараётганда ишловчини ?аёти ва со?ли?ига зарар етказилса кyрсатилган зарар амалдаги ?онунларга кyра ?опланади.

Ме?нат фаолияти жараёнида, ишловчиларни ?аётини ва со?ли?ини са?лашга йyналтирилган, ме?нат мухофазасини меъёрий талаблари ?оидалари, низомлари ва мезонларини тегишли давлат бажарувчи органлари yрнатади.

Ме?нат хавфсизлиги стандартлари системаси (МХСС) – ме?натни мухофаза ?илиш со?асида асосий таянч ?исобланади. МХСС – узвий бо?ланган стандартлар мажмуи бyлиб, инсонни ме?нат жараёнида хавфсизлигини таъминлашга, со?ли?ини ва ме?нат ?обилиятини са?лашга йyналтирилган талаблар, меъёрлар ва ?оидалардан тузилган. МХСС ?уйидагиларни:

ме?нат хавфсизлигини таъминлаш бyйича ишларни ташкиллаштириш ва ме?нат хавфсизлиги со?асида стандартлаштиришни ташкилий-методик асослари талабларини;

ишлаб чи?аришнинг хавфли ва зарарли омиллари турлари бyйича талаблар ва меъёрларни;

ишлаб чи?ариш ускуналари хавфсизлиги талабларини;

ишлаб чи?ариш жараёнлари хавфсизлиги талабларини;

ишловчиларни ?имоялаш воситаларига талабларни;

бинолар ва иншоотлар хавфсизлиги талабларини yрнатади.

Ме?нат мухофазасининг техник ва санитар меъёрлари ме?нат хавфсизлиги стандартлари системаси ?амда ало?ида ишлар ва ишлаб чи?ариш жараёнлари учун «Меъёрлар ва ?оидалар» ор?али хал? хyжалиги тармо?ларига тадби? ?илинади.

Ме?нат мухофазаси ?олати устидан назорат. Ме?натни мухофаза ?илишнинг ?олати ва ишлаб чи?аришда хавфсизлик меъёрлари ва ?оидаларига риоя ?илиниши устидан давлат, тармо? ва жамоа назорати yрнатилган.

Ўзбекистонда ме?нат му?офазаси талаблари риоя ?илиниши устидан давлат текшируви ва назоратини, корхона маъмурияти фаолиятига бо?ли? бyлмаган, давлат органлари: Ме?нат вазирлиги ме?нат ?онунларини, ме?нат му?офазасини барча меъёрлари ва ?оидаларини бажарилишини назоратини олиб боради. Давлат санитар-эпидемиологик назоратини Со?ли?ни са?лаш вазирлиги органлари олиб боради. Бунда корхоналар томонидан санитар-гигиена ва санитар- эпидемияга ?арши меъёрлар ва ?оидаларни бажарилишини назорати олиб борилади. Энергетика вазирлиги ?ошидаги Давлат энергия назорати ускуналарни тy?ри yрнатиш ва электр ускуналардан тy?ри фойдаланиш устидан назорат олиб боради. Ички ишлар вазирлигининг ён?индан са?лаш бош?армаси бино-иншоотларни ?уриш, технология жараёнларни бажариш, технологик ускуналардан фойдаланишда ён?ин хавфсизлиги талабларига риоя этилишини текшириб, технологик жараёнларни бажаришда, шунингдек, ускуналар, бино ва иншоотлардан фойдаланишда ён?ин хавфсизлиги талабларини бажарилиши устидан назоратни олиб боради.

Ундан таш?ари республика прокуратураси, адлия вазирлиги ?амда то?-кон ва саноат назорати, йyл ?аракати хавфсизлиги давлат инспекциялари, Табиатни мухофаза ?илиш ?yмиталари давлат назоратини олиб борадилар.

Тармо? назоратини тегишли вазирлик, уюшма, концерн, корпорация амалга оширади.

Жамоа назоратини (Ме?натни мухофаза ?илиш ?онунларининг бажарилиши устидан) касаба уюшмалари, экологик хавсизликни таъминлаш ва санитар-со?ломлаштириш тадбирларини назоратини хал?аро «ЭКОСАН» жам?армаси олиб борадилар.

Ме?натни мухофаза ?илишнинг асосий вазифаси ?озирда мавжуд ва янгидан вужудга келаётган нохуш омилларни доимий равишда yрганиш, хавфсиз ва зарарсиз ме?нат ?илишни таъминлайдиган тадбирларни ишлаб чи?иш ва бажаришдан иборат.

Ме?нат мухофазаси талаблари бажарилмаганда жавобгарлик. Ме?нат му?офазаси талабларига риоя ?илмаган айбдор шахслар, шартномалар ва келишувларда, ме?нат шартномаларида назарда тутилган Ме?нат му?офазаси бyйича мажбуриятларни бажармаганлар ёки ме?нат му?офазаси талабларини риоя ?илинишига масъул давлат назорат ва текширув органларига ?аршилик кyрсатганлар ?амда жамоа назоратини олиб борувчиларга тyс?инлик ?илганларга нисбатан интизомий, маъмурий, фу?аро-?у?у?ий ва жиноий жавобгарлик назарда тутилади.

Интизомий жавобгарликка хайфсан бериш, yртача ойлик иш ?а?ининг 20 фоизидан кyп бyлмаган ми?дорда жарима солиш, ишга маст ?олда, наркотик ёки за?арли моддалар истеъмол ?илган ?олда келганлиги учун ходимга ойлик иш ?а?ининг 40 фоизидан кyп бyлмаган ми?дорда жарима солиниши ва ишдан бyшатиш киради. ?ар бир хатти-?аракат учун фа?ат битта интизомий жазо берилади ва у амал ?илиб турган муддатда ходим ра?батлантирилмайди.

Маъмурий жавобгарлик, назорат органлари томонидан, лавозимли шахслар жаримага солиниб (тортилиб) амалга оширилади.

Ме?нат мажбуриятларини бажариш пайтида yз айби билан корхонага моддий зиён етказган ишловчиларга нисбатан моддий жавобгарлик чора-тадбирлари ?yлланилади.

Лавозимли шахсларнинг техника, ён?ин ва саноат санитарияси ?оидаларини бузганлиги учун жиноий жавобгарлигида жарима, ишдан бyшатиш ёки ахлок тузатиш ишлари ?амда бир йилдан беш йилгача озодликдан ма?рум ?илиш назарда тутилган.

Пахта тозалаш корхоналарида ме?натни мухофаза ?илиш ?онунлари, техника ва саноат санитарияси ?олати учун жавобгарлик корхона ра?бари, бош инженери ва унинг моувинлари, бош механик ва унинг моувинлари, бош технолог, бош энергетик, тайёрлов бyлимининг бошлиги, цехлар ва сменалар бошли?лари зиммаларига юклатилган.

Ме?нат мухофазаси ?оидалари ва йyри?номалари. Ме?нат му?офазаси бyйича давлат томонидан ?yйиладиган меъёрий талабларга биноан, ме?нат му?офазасидан меъёрий ?ужжатлар, ?оидалар ва йyри?номаларни ишлаб чи?иш тартиби, келишуви, тасди?ланиши, ?исобга олиниши, чоп этилиши, тар?атилиши, ме?нат му?офазаси ?оидалари ва йyри?номаларни бекор килиниши, уларни тузилишига ?yйиладиган талаблар, мазмуни, расмийлаштирилиши ва белгиланиши, уларни текшириш тартиби, кyриб чи?илиши ва улар билан корхоналарни таъминланиши ?амда уларга риоя этилишини назорат ?илиш ва текшириб туриш тартиби yрнатилган.

Ме?натни му?офаза ?илиш ?оидалари Ме?нат хавфсизлиги стандартлари системасини ?аракатда (МХСС) бyлишини инкор этмайди, ?амда ?уйидагиларни ?урилиш ва санитар меъёрлари ва ?оидалари, шунингдек Ўзбекистон назорат органлари билан тасди?ланган ?оидалар, хавфсизлик меъёрлари ва бу ?ужжатларга зид бyлмаслиги керак.

Ме?нат му?офазаси бyйича ?оидалар – ме?нат му?офазаси бyйича талаблар yрнатадиган ва ишлаб чи?ариш жараёнларини лойи?алашда, ташкиллаштириш ва амалга оширишда, ало?ида иш турларини, ишлаб чи?ариш ускуналари, ?урилмалари, агрегатлари, машиналари, аппаратларидан фойдаланишда, шунингдек, бошлан?ич материалларни, тайёр ма?сулотларни, моддаларни, ишлаб чи?ариш чи?индиларини ва б.?. ташишда, са?лашда, ?yллашда бажарилиши мажбурий бyлган меъёрий ?ужжатдир.

Ме?нат му?офазаси бyйича ?оидалар ало?ида тармо? учун ва бир неча тармо?лар учун, яъни, тармо?лараро комплекс жараёнлар учун яратилган бyлиши мумкин. Ме?нат му?офазасининг тармо?лараро ?оидалари Ме?нат вазирлиги томонидан, ало?ида тармо? учун ?оидалар эса тегишли тармо? бош?арув органи томонидан та?дим этилиб Ме?нат вазирлиги томонидан тасди?ланилади.

Ме?нат му?офазаси ?оидалари маълум муддат давомида фойдаланиш учун ёки чекланмаган муддатга тасди?ланади.

Ме?нат му?офазаси бyйича йyри?нома – ишлаб чи?ариш участкаларида, корхонани ?удудида, ?урилиш майдончаларида ва бош?а ишларни бажаришда ва хизматлар кyрсатишда ме?нат му?офазаси талаблари yрнатиладиган меъёрий ?ужжатдир.

Ме?нат му?офазаси йyри?номалари намунавий (тармо?ники ёки тармо?лараро) ва корхоналар ишловчилари учун бyлади (ало?ида лавозимлар, касблар ва иш турлари учун).

Намунавий йyри?номалар хyжалик юритувчи органлар томонидан, тегишли касаба уюшмалари билан келишилиб, тасди?ланилади.

Тармо?да намунавий йyри?нома сифатида бош?а тармо?ни намунавий йyри?номаси ?ам ?абул ?илиниши мумкин, бунда шу йyри?номани тасди?лаган хyжалик юритиш органи билан келишиш керак бyлади.

Ме?натни му?офаза ?илиш бyйича йyри?номалар лавозимлар бyйича (Бош?арув раиси, бош мухандис, бош бухгалтер ва ?.к.), ало?ида касблар бyйича (электрпайвандчи, электромонтёр, лаборантлар, чилангарлар ва ?.к.), ало?ида ишлар учун (баландликда ишлайдиган ишчилар учун, таъмирлаш ишлари, тажриба-синов ишларини yтказиш ва ?.к.) ишлаб чи?илади. Ме?нат му?офазаси йyри?номаларини штат жадвалига биноан ишлаб чи?иш ма?садга мувофи? бyлади.

Ишловчилар учун намунавий йyри?номалар ?уйидаги бyлимлардан иборат бyлади:
<< 1 2 3 4 5 6 7 >>
На страницу:
2 из 7