Күзгі романс

Сюзанна. Онда менi ?зiмнi? жырты? к?ркемде ?алдырып, ж?нi?е ж?ре беруi?дi с?раймын. Бiз екеумiз бiр-бiрiмiзге ??самайтын м?лде б?тен жандармыз. Мен б?гiн осыны б?рын?ыдан ай?ыныра? сезiп т?рмын.

(Осы кезде есiктi? ?о?ырауы шар ете ?алды да, iле-шала сырттан Сайлау кiрiп келедi).

Сайлау. (?олында?ы са?атына ?арап). Ровно жиырма минут!..

Осыны айтады да, киiм iлгiшке плащын iлiп, т?рге ?арай озады.

Сюзанна. (Жарда?ы са?ат?а к?з салып). И?, жиырма минут. Мана Сайлау кеткенде са?ат 6-дан жиырма минут кеткен болатын. ?азiр алтыдан ?ыры? минут кеттi…

?лiбек. (Сюзанна?а б?рылып). Б?л ендi кетi кезегi сенiкi дегенi? ?ой? (Сюзанна ?нсiз. ?лiбек ?ипа?тап шамалы т?рады да, Сюзаннадан жауап болма?аннан кейiн, киiм iлгiштен плащын алып киiне бастайды).

?лiбек.(Киiнiп жатып, Сайлау?а б?рылып). Айтпа?шы, б?л Сiздi? нешiншi рет ба?ыты?ызды сынауы?ыз? ?детте, ?ртiстер, режиссерлар, сол секiлдi бас?а да ?иялилар кемiнде т?рт-бесрет ?йленбей тынышты? таппаушы едi?

Сайлау. ??дай са?тасын, мен ?зi?iз секiлдi екiншi рет ба?ытымды сынаумен то?таймын. У?дем – у?де.

?лiбек. Сендердi? у?делерi?е сенуге болмайды! Айтатындары? да, жазатындары? да, к?рсететiндерi? де шыл?и ?тiрiк. Сендер ?немi осылайша ?тiрiк ?лемiнде ?мiр с?ресi?дер. Ж?не жайлары?мен ж?рмей, бас?аларды да сол жал?ан ?лемдерi?е с?йрейсi?дер! С?йтiп тып-тыныш жат?ан ж?ртты д?рлiктiресi?дер! Сонды?тан да ?о?амны? тынышын алмас ?шiн сендердi мына ?мiрден ?леуметтiк тип ретiнде м?лде жою керек, бiлдi? бе?!.

Сайлау. (Басын шай?ап). Менi? б?рын?ы ?йелiм де солай дейтiн.

?лiбек. Онда ол а?ылды ?йел екен.

Сайлау. И?, сен секiлдi ?те а?ылды адам. Ол да сен секiлдi iскер.

?лiбек. Б?л не, кекету ме? Сайлау. Жо?, имандай шыным.

?лiбек. Бiле бiлсе?, д?ниенi ?стап т?р?ан – мына бiздер, iскер адамдар. Бiз сендер секiлдi арамтама?тарды киiндiремiз, iшiндiремiз. Халы??а ж?мыс тауып беремiз.

Сайлау. Ж?не сол халы? бейшараны? со??ы тиын-тебенiне дейiн алдап-сулап ?а?ып аламыз дегендi ?осуды ?мытпа.

?лiбек. ?а?ып аламыз ба, жо? па, ол – бiздi? шаруа. Ал сендер ше? Сендер на?ыз кещенi? ?здерiсi?дер. Айталы?, Совет ?кiметi сендер секiлдiлердi ?ртiс, режиссер, суретшi, та?ы немене едi… и?, жазушы, та?ы сол секiлдi п?лен-п?штуандарды ?спеттеудей-а? ?спеттедi кезiнде. Мы?дап, он мы?дап гонорарт?ледi. ?азынадан п?тер бердi. Сендердi? кещелiктерi? сол – с?йткен Совет ?кiметiне де опа бермедi?дер ?ой жан-жа?ына жабыла т?ртпектеп. А?ырында не болды, айтшы!.. А?ырында жала?ая?, жала?б?т ?алды?дар, мiне!.. То?тай т?ры?дар – сендерге б?л ?лi аз! К?ресiлерi? алдары?да!.. бiз ?лi сендердi? к?здерi?е к?к шыбын ?ймелетiп, алдымыз?а ??рдай жор?алатып ?оямыз. Бiз д?л осылай етемiз!.. Сонда к?рермiн мен сендердi? ?уселелерi?дi!..

Сайлау. Солай де…

?лiбек. (Тiстенiп). И? солай!..

Сайлау. Жарайды, Айтатыны?ды айтып болса?, ?не, есiк ашы?. Сендердi? ?рбiр минуттары? ?ымбат ?ой, ендi бос ??гiмемен уа?ыт алмайы?.

?лiбек. ?й, шiлтиген неме, сен менi ?йретпе, бiлдi? бе!..

Сайлау. ?йретiп т?р?ан мен емес, сен шы?арсы?.

?лiбек. Мен са?ан ?йреткеннi? ?алай болатынын к?рсетем ?азiр!..

?лiбек ж?гiрiп барып, Сайлауды? жа?асынан ала кетедi. Сайлау оны? ?олын ?а?ып жiберiп, ж?дыры?пен бiр передi: екi еркектi? ал?ын-ж?л?ын алыс-ж?лысы басталады да кетедi. Ал?ашында олар?а бiрер минуттай сырттай жайбара?ат к?з салып т?р?ан Сюзанна м?селенi? тым шиеленiсiп бара жат?анын к?зi жеткеннен кейiн, ай?айлап жiбередi.

Сюзанна. То?таты?дар! Б?л не деген бассызды?!..

Бiра? б?л – еркектерге шыбын ша??ан ??рлы ?сер етпейдi. Не iстерiн бiлмей да?дарыс?а ?шыра?ан Сюзанна жан-жа?ына ала?тап с?л-п?л т?рады да, кенет оны? есiк алдында жар?а с?йеуiлi т?р?ан швабра?а к?зi т?се кетедi. Ол жалма-жан шваброны екi ?олымен ?стап, екi еркектi? арасына барып килiгедi. Сюзанна ?олында?ы «?аруын» бiр-екi рет о?ды-солды сiлтеп ?алады: шваброны? с?йретпесi Сайлауды? шекесiн с?йкеп ?тедi де, сабы ?лiбектi? ернiнi? ?шын жырып кетедi. Алайда, еркектердi? алыс-ж?лысы б?дан кейiн к?шейе т?спесе, б?се?дей ?оймайды. Салы су?а кеткен Сюзаннаны? назарына ендi телефон аппараты iлiгедi. Ол еркектерге ?ыр к?рсеткендей аспай-саспай жай басып барып, ?олына телефонны? трубкасын алады да, жайбара?ат ?алыппен оны тере бастайды.

Алло-алло! Б?л полиция ма? Алло, полиция!..

Жанжал су сепкендей сап тыйыла ?алады. Т?белестi то?татуды? е? тиiмдi ?дiсiне ие бол?ан Сюзаннаны? даусы ендi ?ктем шы?а бастайды.

Мен сендермен ойнап т?р?ам жо? – ?азiр полиция ша?ырам! Не боп кеткенсi?дер? Осы к?нгiнi? еркектерi е? болмаса д?рыстап т?белесе де алмайды екен ?ой ?зi!.. Алло!.. Алло!..

?лiбек. Жарайды, болды ендi. (Ернiндегi болмашы ?анды с?ртiп жатып). Мына шiлтиген неме? ?ой… ?уелi…

Сайлау. Жар?ыным, тiлi?дi тарта с?йле!

Сюзанна. (Телфон трубкасын ?олына ?айтадан алып). ?лiбек, ендi кетсе?шi. Сенi? сал?ан ла?ы? бiр кiсiге жетерлiктей бол?ан жо? па осы кезге дейiнгi?!

?лiбек амалсыз ?алыппен сырт?ы есiкке ?арай беттейдi.

?лiбек.(Бiр ?олымен сырт?ы есiктi? т?т?асын ?ста?ан ?алпы Сюзанна?а б?рылып). Ал, ?ош!.. Ана тырти?ан неме? сенi? ба?ыт?а ?ары? ?ылса, к?рермiн. (Ендi екеуiек кезек к?з салып). Бiра? естерi?де болсын – житья вам от меня не будет, это я вам твердо обещаю!..

Сайлау. Жарайды-жарайды! ?олы?нан келгенi?дi аяма!..

?лiбек ?йде ?алып бара жат?ан екеуге со??ы рет кектене бiр к?з салады да, есiктi тарс жауып, шы?ып кетедi. ?йде ?ал?ан екеу екi-?ш минуттай ?нсiз ?алады. Аздан со? Сюзанна асхана?а ?тiп, сонда?ы орынды?тарды? бiрiне сыл? етiп отыра кетедi де, екi иы?ы б?лкiлдеп, ?н-т?нсiз жылайды. Сайлау келiп, оны? иы?ына ?олын салады.

Сайлау.Сюзанна, жыламашы. Болды ендi… Мен т?р?анда са?ан т?к те болмайды.

Сюзанна жылауын то?татпайды. Сайлау оны? иы?ынан ?олын алып, терезенi? алдына барып т?рады.

Сюзанна, еште?еден ?оры?па дедiм ?ой. Оныкi – ??р ?о?анло?ы.

Сюзанна. (Жасын с?л-п?л тыйып, ы?ылы? атып). Мен т?ктен ?ор?ып отыр?аным жо?. М?селе бас?ада емес пе?

Сайлау. Неде?

Сюзанна. Сайлау, осы неге адамдар бiр-бiрiне ?ш. Татуласуды?, ?ауымдасуды? орнына ?ит етсе, бiр-бiрлерiне жауы?ып шы?а келедi? Мынау ?мiрдi? м?нi осында ма сонда?

Сайлау. Мынауы? ендi ?иын с?ра? екен. Дегенмен, менi?ше, ?мiрдi? м?нi м?лде бас?ада…

Сюзанна. Неде сонда?

Сайлау. Махаббатта, ба?ытта…

Сюзанна. Ал адамдарды? ба?ытты болуына, оларды? бiр-бiрiн жа?сы к?руiне жол берiлмесе ше?..

Сайлау. Жол берiлмесе, к?ресу керек.

Сюзанна. ?ашан?ы к?ресе бересi?? Адам бай??с к?ресуден шаршайды емес пе? К?ресе-к?ресе ?лi ??риды, ?ажыры ?айтып, м??алады ?ой. Сонда оны? ?ашан басы к?рге кiргенше к?ресе беруi керек пе?

Сайлау. Сюзанна, осы философияны ?ояйы?шы. Одан да екеумiздi? алда?ы ?мiрiмiздi бiр с?т к?з алдымыз?а елестетiп к?релiкшi.

(Сайлау Сюзаннаны? жанына келiп, ?олын ?айтадан оны? иы?ына салады).

Сюзанна, жаным, к?рерсi? ?лi, т?бiнде бiз ба?ытты боламыз. ?иыншылы?тарды? б?рi к?рген т?стей ?мыт болады. Сюзанна, ты?дашы менi… Жуырда бар ?ой… менi? ?ткен айда премьерасы бол?ан жа?а спектакльiм бар емес пе – соны М?дениет министрiнi? ?зi к?рiп, риза болды. Ма?ан: «??дай ?аласа, осы спекткалi?дi келесi жылы Францияда ?тетiн халы?аралы? театр фестивалiне апарып к?рсетемiз» дедi. Егер со жылы жолымыз болып, ж?лделi орындарды? бiрiне iлiксек, бiр-а? к?нде байып шы?а келемiз. Т?сiнемiсi?, бiр-а? к?нде!.. Б?лкiм, ?кiметтi? мейiрiмi т?ссе, тiптi халы? ?ртiсi ата?ын да алуым ?ажап емес. Шын айтам, бiз ба?ытты боламыз.