Күзгі романс

Ал ендi мен ?зiмнi? тiкелей мiндетiме кiрiсейiн. Сайлау, сен менi ма?тап ж?редi екенсi?: кешкi шайды алдыма алып жат?аным осы жа?а ?ана болатын.

Сайлау. Ендi сенi ма?тама?анда… шынды?ына келсем, б? д?ниеде екi балам мен сенен ?зге жа?ын кiмiм бар менi?.

Сюзанна. Ра?мет, жаным, ра?мет!.. Ой-й, ?зi басы?ы ба?ыт ?онайын десе, ая? астынан екен ?ой!.. Шынымды айтсам, кей-кейде ?зiммен-?зiм о?аша ?ал?анда: «Шiркiн, Сайлау менi? за?ды к?йеуiм болып, екеумiз бiрге т?рса? ?ой!..» деп армандайтынмын. Ж?не сол арман еш?ашан орындалмайтындай т?рiздi болып к?рiнетiн. Сонан со?, сенсе?, к?зiмнен жас ш?бырып, жал?ызды?тан жаным жабы?ып, ?нсiз жылайтынмын.

Сюзаннаны? к?зiне жас келедi.

Сайлау. ?ойшы, жыламашы Сюзанна!.. ?й, сенi? осы тым ?сершiлдiгi?-ай…

(Сайлау орнынан т?рып, Сюзаннаны? жанына барады да, оны? к?здерiн с?йедi).

Ендi болды ма? Саба?а т?стi? бе?..

Сюзанна.(К?зiн сауса?тарыны? ?шымен с?ртiп жатып). Болды-болды!.. Жарайды, кешiр менi. Орны?а барып, тама?ы?ды iш.

Сайлау. (Орнына отырып жатып). Шынымды айтсам, Сюзанна, мен сенi б?рiнен б?рын осындай риясыз адалды?ы? ?шiн жа?сы к?ретiн болуым керек. Жалпы, сен жер ж?зiндегi е? адал, е? ?айырымды, е? с?лу ?йелсi?!..

Сюзанна. (К?лiмсiреп). Ал сен мен ?шiн д?ниедегi е? талантты, е? а?ылды еркексi?!

Сайлау. Айтпа?шы. Жа?а мен жолшыбай бiр б?телке шарап ала салып едiм, на всякий случай. Осы кездесуiмiздi сонымен атап жiберсек ?айтедi.

Сюзанна. Менi? т?к ?арсылы?ым жо?. Жалпы есi?де болсын: сен не айтса?, сол – мен ?шiн б?лжымас за?.

Сайлау. Онда ?азiр…

(Сайлау кетедi. С?лден со? ол чемоданнан шарап алып, ?з орнына ?айта оралады да, б?телкенi? ты?ынын аша бастайды. Ты?ыны ашыл?ан шараптан бокалдар?а толтыра ??йылады).

Сайлау. Иссыкский рислинг… Сенi? жа?сы к?ретiн шарабы?. Сюзанна. (Бокалдарды? бiрiн ?олына алып). Онда, к?не, екеумiздi? денсаулы?ымыз, ба?ытымыз ?шiн! Кеттiк пе?!.

Сайлау. Кеттiк!

(Екеуi де бокалдарында?ы шарапты алып тастайды).

Сюзанна. (дастар?анда?ы палау салын?ан тарелканы н?с?ап). Сайлау, мынадан ысты?тай жешi, ?азiр бiраздан со? суып ?алады. Жалпы, бiлесi? бе, сенi? тама? жегенi? ма?ан ?атты ?найды. Сен тама?ты сондай бiр… ?алай айтсам екен… И?, сондай бiр керемет аппетитпен жейсi?!..

Сайлау. (Палау?а шаныш?ысын салып жатып). Одан да керемет бiр аш?ара?ты?пен десейшi. Есi?де болсын, еркектердi? б?рi аш?ара? келедi.

Сюзанна. Не-ет, это не то слово. Сен тама? жеген кезде ?те с?йкiмдi болып кетесi?.

Сайлау. (К?лiп.) Ха-ха-ха!.. С?йкiмдi?!.

Сюзанна. И?-и?. Шын айтам.

Сайлау. ?ызы? екен. Онда са?ан ?нау ?шiн ма?ан тама?ты к?п жеуге тура келетiн болды ?ой.

Сюзанна. Д?л солай. Ендiгi менi? е? негiзгi ж?мысым са?ан т?ттi-т?ттi тама?тар ?зiрлеу болады.

Сайлау. Ра?мет! Айтпа?шы, ?дiл к?рiнбейдi ?ой.

Сюзанна. Ол кеше ауыл?а кеткен. Папамдардiкiне. Ерте? келедi.

Сайлау. Осы ?дiлдi? жасы нешеде?

Сюзанна. Биыл он т?ртке шы?ты ?ой. ??дай?а ш?кiр, адам болып ?алды. Айтпа?шы, ?ткенде «К?шеден Сайлау а?аны к?рдiм» деп келдi. Екеуi? бiраз ??гiмелесiпсi?дер ?ой.

Сайлау. И?, шамалы с?йлестiк. Оны-м?ны туралы. Сюзанна, ол екеумiздi? за?ды т?рде ?осылуымыз?а ?алай ?арайды деп ойлайсы??

Сюзанна. Менi? бай?ауымша, о? ?арайды. Бiлесi? бе, ол сенi жа?сы к?редi. Жуырда мынадай бiр ?ызы? болды. Мен неге екенiн бiлмеймiн, кеш??рым ?з-?зiмнен к??iл-к?йiм б?зылып, терезеден сырт?а к?з салып т?р?ам. Кенет бiреу келiп, сыртымнан жаймен ??ша?тап алды. ?арасам, ?дiлiм. «Мама, ??ла?ы?а бiрде?е сыбырлайын ба?» дейдi. Мен: «Сыбырлай ?ой, жаным» дедiм. С?йтсем: Жо?, сыбырламай-а? айта берейiн. Мама, к?йеуге шы?ып алмайсы? ба, папаны? ?йленiп кеткенiне ?ш жыл болды, ендi са?ан ол оралмайды» дейдi. Мен ?лымны? мына ?ылы?ына ая? астынан жадырап, к?лiп жiбердiм. «Балам-ау, кiмге шы?ам к?йеуге, сенi? жаман шеше? кiмге д?рiЮ» дедiм ол не дер екен деп. С?йтсем, ол екеумiздi? арамызда?ы жа?дайды жа?сы бiлетiн сия?ты, с?л-п?л ойланып барып: «Сайлау а?а?а» деп ?арап т?р. Мен де та?ы ?арап т?рмай: « Сайлау а?а?ны? ?зiнi? семьясы бар ?ой» дедiм. Ол: «Онда сол кiсi секiлдi басы бос бiр жа?сы адам тауып ал» дейдi. Ал керек болса! Мен не дерiмдi бiлмей, тосылып ?алдым. Тiптi баламны? алдында ?ял?аннан ?ызарып кетсем керек. Ничего не скажешь, ныне вот такая молодежь пошла!

Сайлау. Оны т?сiнуге болады. ХХ ?асыр, акселерация. Сонда «Сайлау а?а?а т?рмыс?а шы?ып ал» дедi деймiсi??

Сюзанна. Шын айтам.

Сайлау. Жалпы, ?дiл бар ?ой, ?те ?айырымды, а?ылды бала. Са?ан тарт?ан.

Сюзанна. Оны? рас.

Сайлау. Сюзанна, ендi менi? балам екеу емес, ?шеу. С?уле, Арман, ?дiл… Мен бай адаммын.

Сюзанна. ?рине байсы?. ?ш баласы, екi ?йелi бар адамды кедейлердi? тобына жат?ызу ?иын шы?ар.

Сайлау. Ха-ха!.. Осы жолы тауып кеттi?!

Сюзанна. Между прочим, ?ажет десе? балалары?ны? саы т?ртеу де, бесеу де, тiптi алтай да болады. Менi? жасым ?азiр 35-те. 45-ке дейiн екi-?ш ?арадомала?ты тауып беруiме болады ?зi?е ??са?ан.

Сайлау. Келiстiк. Жалпы, ата-анадан ?арындасым екеумiз ?ана бол?асын ба, мен отбасында баланы? к?п бол?анын жа?сы к?рем.

Сюзанна. Мен де. Осы ?дiлден кейiн бiр жылдан со? та?ы бiр бала к?терейiн деп едiм, ?лiбек: «Хватить разводить нищету!..» деп, ?зiлдi-кесiлдi ?арсы болды. Ол кезде басымызда баспанамыз жо?, бiр кемпiр-шалды? ?ш б?лмелi ?йiнi? бiр б?лмесiн жалдап т?ратынбыз. Жалпы, ол, ?лiбектi айтам, жаратылысынан прагматик адам. ?немi заманны? алдында ж?ргiсi келедi. Осы ?айта ??ру бастал?аннан б?рын?ы ?ызметiн тастап – ол да мен секiлдi ?ылым кандидаты болатын, биология ?ылымдарыны? – бiрден бизнеске кiрiстi. Менi де: «?ылымды ?ой, ол сенi ендi асырамайды» деп, аз?ырып к?рген, бiра? мен ?зiмнi? с?йiктi iсiмдi тастап кете алмадым. Ал ол заман ы??айын тез бай?ап, б?рын?ы ?ызметiне ?олын бiр сiлтедi де, ж?ре бердi. А?мола астана боларда да ж?рттан б?рын солай ?арай ауысып алды. Сол жа?та ж?рiп институтты жа?адан бiтiрген бiр ?ыз?а ?йлендi. ?йленгенiн ма?ан бар бол?аны телеграммамен бiлдiрдi ?ой.

Сайлау. ?азiр е? болмаса ?дiлмен хабарласып т?ра ма ендi? Сюзанна. Осыдан бiр жарты жыл б?рын бiр рет телефон шал?ан. Содан кейiн хабар жо?. ?ойшы, мейлi, не болса да аман болсын. Одан да ?зiмiздi? жайымыз?а к?шейiкшi. Сайлау, сенi? ма?ан бiржолата келгенi? рас па? ?бден ойланып-тол?анып алды? ба ?зi б?рiн?

Сайлау. Сюзанна, б?л – а?и-та?и шешiлген м?селе.

Сюзанна. Менi? к?тпеген ба?ыттан басым айналып отыр. Шарабы?нан ??йшы та?ы.

(Сайлау шараптан ??яды).

Сюзанна. Ендiгi тост кезегi – сенiкi.

Сайлау. Менiкi болса… (С?л-п?л ойланып алып). Сюзанн, мен б?л тосты тек сен ?шiн к?тергiм келедi. Неге десе?, ?арап отырсам, осы кезге дейiн сен ?з ба?ыты?ды ?згелердi? жолына ??рбанды??а ?июмен келiпсi?. Сол ?шiн ж?не ешкiмдi же жаз?ырмапсы?. Ж?ртты? ?зi?е деген ?лiмжеттiктерiн, жаманшылы?тарын ?нсiз кешiре берiпсi?. ?зi?дi тастап кеткен бiрiншi к?йеуi?нi? де, одан кейiн жолы??ан менi? де ?ателiктерiмдi де осылайша ?н-т?нсiз мойны?а ала берiпсi?. Ендiгi кезек, ендiгi ба?ыт сонды?тан сенiкi болу?а тиiс. Шын айтам, сен со?ан лайы?сы?. К?не, сол ?шiн!.. Сонымен кеттiк пе?

Сюзанна. (Ж?зi бал-б?л жанып). Кеттiк!.. Айттым ?ой ?лгiнде, сенi? айт?аны? мен ?шiн б?лжымайтын за? деп.

(Екеуi де бокалдарын жартылай алып тастайды).

Сайлау. (?ндетiп). Б?гiнгi к?н тамаша…

Сюзанна. Б?гiн н?рлы айма?…