Dəli Çəmənli

    (M?h?mmid F?zuli).

M?h?mm?d F?zuli

H?sr?t qoxulu g?ll?r

H?sr?t ??k?-??k? yasayiriq

Bir h?sr?t y?k? dogulur bizim?. Bu y?k? ??k?-??k? yasayiriq…

Cocuqluq dostlarimizin h?sr?tini ??kirik…

?limizd?n tutub bizi m?kt?bin d?ng?sin? q?d?r aparan, arxadan gizli-gizli boyumuza baxib f?xr ed?n atalarimizin h?sr?tini ??kirik…

Gizli-gizli sevdiyimiz tay-tuslarimuz olan qizlarin h?sr?tini ??kirik…

?st-basina c?hr?nin, nehr?nin ?tri hopmus n?n?l?rimizin h?sr?tini ??kirik…

Qus dili bil?n, g?zl?ri nagillar dolu babalarimizin h?sr?tini ??kiirik…

Biz? ?lif-bey ?yr?d?n m??lliml?rimizin h?sr?tini ??kirik…

Isti qucagindan perik d?sd?y?m?z analarimizin h?sr?tini ??kirik…

Dogulub boya-basa ?atdigimiz k?ndin-k?ss?yin, mehriban insanlarin h?sr?tini ??kirik.

Saga-sola qara pul kimi x?rcl?diyimiz cavanligimizin, saglamligimizin h?sr?tini ??kirik…

Yaslaniriq, qocaliriq, sonra bu h?sr?tl?rd?n bezib ?l?m?n h?sr?tini ??kirik…

Allah, Allah, bu ?m?r el? bir h?sr?t karvani imis ki…

Biz anadan el? h?sr?t ??km?k ???n doguluruq dey?s?n…

Atalarinizi sevin

(Atam Valehin ?ziz xatir?sin?)

H?yatimda bir atasiz, x?yallarimda bir atali d?nyam vardi, ata…

?sl?n Az?rbaycanimizin c?nn?tm?kani olan K?lb?c?rin Baslibel k?ndind?n idin.

??m?nliy? cocuq vaxtlarinda g?lmisdin. Babam Abbas (el arasinda ona Avas kisi deyirdil?r. 1961-ci ild? v?fat edib, ??m?nli q?bristanliginda d?fn olunub), n?n?m seyid Ayna (t?xmin?n 1939-cu ild? v?fat edib, ??m?nli k?ndi il? Z?ngisali k?ndinin arasindaki sarit?p?nin q?rbind?, qosa bas dasindan 10—12 metr simalda, yolun k?narinda d?fn olunub), bibim Narb?sti (1983-c? ild? Nax?ivan MR, S?rur rayonunun Xanliqlar k?ndind? d?fn olunub),

bir d? s?n…

Babamin yaxsi saz ?alib-oxumagi varmis. S?sini esitm?k m?n? qism?t olmadi. M?n onda balaca idim. S?nin haqqinda babamin danisdiqlarindan bilirdim ki, s?nin h?l? ?ox ki?ik yaslarindan saza, s?z? h?v?sin olub. Babam deyirdi ki, h?r s?h?r sazi siml?yib, k?kl?yib, qoyub is? gedirdim, axsam g?l?nd? baxirdim ki, sazda sazliq qalmayib; saz k?kd?n d?s?b, siml?r qirilib…Bir g?n babam s?ni ?agirib sorusur ki, a baia, s?n bu sazda sazliq qoymadin, g?t?r ?al g?r?m, bari bir sey ?almagi ?yr?nmis?nmi? Babamin dediyin? g?r?, s?n sazi el? m?har?tl? ?almisan ki, babam deyib, bala, ta m?n saz ?alasi olmadim, sazi da bagisladim s?n?. K?ndimizd? ne??-ne?? k?hn? kisil?r deyirdi ki, onlarin toyunu asiq Valeh edib. Ilk d?f? ?lin? saz alib meydana gir?nd? c?mi 11 yasin olub. Ne?? il Qarabagin m?xt?lif k?ndl?rind? toy m?clisi ke?irmis?n.

Tanri s?n? g?z?l s?s, g?z?l camal, g?z?l q?dd-qam?t vermisdi. Amma s?nin da saz ?alib-oxumagini g?rm?k biz? ?ox az n?sib oldu. H?rbi xidm?td? ?r?k x?st?liyi tapdin. ?lb?td?, s?rb?st h?yata ?yr?s?n bir insan ???n ?? il alti ay q?rb?td? yasamaq ??tin idi axi…

Bir d?f? s?nin «Abbas v? G?lg?z» dastanini danismaginin sahidi oldum. B?rd?nin B?y?k Q?c?r k?ndind?n S?riyy? xalamin h?yat yoldasi Idris dayi il? o k?ndin sakini Mahmud dayi biz? qonaq g?lmisdi. Sam yem?yind?n sonra Idris dayi s?nd?n «Abbasla G?lg?z» dastanini danismagi xahis el?di. O zaman m?nim c?mi 8 yasim vardi. Amma gec? yarisina q?d?r oturub s?ni dinl?dim. Haqq asigi Abbasin, butasi G?lg?z? qovusmaq ???n ke?diyi sinaqlar yaddasimda ?b?di qaldi.

Bir g?n…1970-ci ilin iyul ayinin 11 d? ?r?yin ?b?di dayandi. M?nim yaddasimda o g?n?n ?ox q?mli bir xatir?si qalib;

X?st? idin. H?r g?n s?h?r tezd?n yerimd?n duran kimi, g?lib s?n? salam verirdim. O g?n yuxudan gec oyanmisdim. Bilmir?m, nec? oldu, s?n? salam verm?k yadimdan ?ixdi. M?nd?n incimisdin. ?z?n? divara ?evirdin. M?n d? ??l? ?ixdim, fikirl?sdim, bir azdan g?lib k?nl?n? alaram. Qism?t olmadi.

S?n evimizi t?rk edib ?b?di q?lbim? k??d?n. O g?nd?n q?lbimd? yeni bir h?yatin basladi, ata. H?r addimimda, h?r s?z?md?, h?r aldigim-verdiyim n?f?simd? s?n vardin. Adin dilimin ?zb?ri idi. ?n b?y?k andim «atamin cani ???n» idi. Atali usaqlari g?r?nd? dodagim h?sr?td?n paralanirdi. Amma ?z?m? tox tuturdum. Q?rib?di, usaq olanda m?n? el? g?lirdi ki, bizim ayriligimiz m?v?qq?tidi. ??nki, s?n he? zaman bizi t?rk edib harasa getm?misdin. Ona g?r? d?, bu ayriligin bit?c?yin?, bir g?n evimiz? d?n?c?yin? i?imd? nisgilli bir inam vardi. N?s?, m?n? el? g?lirdi ki, bir g?n bu ayriliq bit?c?k.

S?ni g?zl?y?-g?zl?y? s?nsiz yasamagi ?yr?ndim.

S?ni g?zl?y?-g?zl?y? s?nin kimi ?d?b-?rkanla oturub-durmagi, danismagi ?yr?ndim.

S?ni g?zl?y?-g?zl?y? s?nin kimi sevm?yi ?yr?ndim.

S?ni g?zl?y?-g?zl?y? d?nyani, insanlari s?nin kimi duymagi, onlara s?nin kimi d?y?r verm?yi ?yr?ndim.

S?ni g?zl?y?-g?zl?y? anladim ki, s?n bir daha geri d?nm?y?c?ks?n, anladim ki, bu h?sr?t he? zaman bitm?y?c?k. Yazdigim ser d? atasiz cocugun g?limli-gedimli d?nyaya suallari idi. Bu suallar uzun zaman cavabsiz qaldi. Sonralar, ?ox-?ox sonralar h?r seyi anladim… Bir seyi d? anladim. Bizi ayiran ill?r, zaman ke?dikc? bizi bir-birimiz? yaxinlasdirir.

Indi m?niml? ?nsiyy?td? olan g?ncl?r? h?mis? deyir?m:

Atalarinizi sevin, onlarin q?drini sagliginda bilin.

S?n yadima d?s?rs?n

Yen? q?lbimd? f?r?h,

S?n yadima d?s?rs?n.

Sa?imi oxsayir meh,

S?n yadima d?s?rs?n.

??m?n, mes? g?y?rir,

S?n yadima d?s?rs?n.

Qis gedir, bahar g?lir,

S?n yadima d?s?rs?n.

Sarmasiq g?l sarilib

S?h?rl?rin boynuna.

Yoxsa ulduzlar qopub,

S?p?l?nib eyvana.

Vaxt ke?ir, g?r?nm?rs?n,