Пастэга

Аля моyчкi глядзiць мне y вочы. Яна падцягнула нагу yверх i цiсне каленкай на драyняны хрыбет мёртвай лавачкi. Злёгку закусiла нiжнюю губу (люблю, калi яна так робiць) паправiла злёгку дрыготкiмi пальчыкамi пасму валасоy.

– Тады я нiколi не вазьму на рукi сваё дзiця, – нарэшце адказвае яна, – i, хоць яго трэба прывесцi на свет у пакутлiвых родах, усё ж, я хацела б выпрабаваць гэта.

– Трэба яшчэ i зачаць, – удакладняю я.

– Я чамусьцi мяркую, што з гэтым вельмi вялiкiх праблем не будзе, – адказвае Аля, гледзячы на мяне смяшлiвымi вачыма пры гэтым какетлiва паднiмаючы бровы.

– Нарадзiць дзiця значыць выракчы для яго смерць, – Тэт апавясцiy дзяyчыну на мёртвай лавачцы. – Так, пра гэта дакладна думае не кожная мацi. Ты дорыш жыццё, але зусiм ясна тое, што жыццё твайго дзiцяцi скончыцца. Калi не адмахвацца ад статыстыкi, то можна даволi yпэyнена заявiць, што наyрад яно скончыцца ва yзросце ста двух гадоy, падчас найглыбокага сну. Вельмi верагодна, што смерць гэтая будзе звязана з пакутамi, ды i само жыццё дзiцяцi, трэба думаць, будзе звязана з пакутамi. Можна быць нават мiльярдэрам, мець поyную yпэyненасць, што ты yжо дакладна зможаш даць сваёй крывiначцы неабходны дабрабыт, але дзiця, раптоyна, можа захварэць на нешта такое, што не вылечаць нават шарлатаны лекары, за yсе назапашаныя, праклятыя мiльярды. Дзiця можа патрапiць пад машыну, застацца iнвалiдам, напрыклад. Ва yсiх такiх выпадках адказнасць будут несцi тыя, хто далi гэтае выдатнае жыццё – бацькi. А можа роды – своеасаблiвая эстафета помсты? Бацькi выцягнулi y гэты iдыёцкi свет цябе, а ты адыгрываешся на сваiх дзецях, падумваючы аб тым, што неабходзен той, хто транспартуе шклянку вадкасцi да падгалоyя ложка, калi ногi yжо не дазволяць дабрацца да кухнi. Выстрэльваеш дзiця y свет граху, быццам корак ад шампанскага. Матывацыя зразумелая, але корку ад гэтага не лягчэй. Так, вядома, дзiця чакаюць радасныя момант. Я сам быy практычна абсалютна шчаслiвы y раннiм дзяцiнстве. Толькi наступны боль наyрад цi загасне ад прыемных момантаy, цi, прынамсi, я цяпер не зусiм у гэтым упэyнены.

Мая спадарожнiца даволi доyга маyчала, яе далiкатная yсмешка таксама, як быццам, была цiхай i лагоднай.

– Ты маеш рацыю, маеш рацыю шмат у чым, – Аля глыбока yздыхнула. – Але я проста хачу гэта выпрабаваць. Логiка бяссiльная, мабыць.

– Што ж, калi камусьцi патрэбна мэта жыцця, то можна жыць хаця б дзеля таго, каб паглядзець, чым канкрэтна скончыцца гэты забег. Гэта значыць ясна, што чакае y канцы, але некаторыя дэталi спаборнiцтва невядомыя, а можа ж быць цiкава даведацца, – я казаy так, быццам мяне прасiлi не шумець у пакоi спячага дзiцяцi.

Пасля гэтых слоy мы yстаём i вяртаемся назад. Цяпер дванаццаць прасветаy справа ад нас. Я адлiчваю шэсць з боку лаyкi, на якой мы толькi што сядзелi. Нам патрэбен шосты прасвет…

Мы yстаём i вяртаемся назад. Цяпер дванаццаць прасветаy справа ад нас. Я адлiчваю шэсць з боку лаyкi, на якой мы толькi што сядзелi. Нам патрэбен шосты прасвет…

– Значыць, – цiха сказала дзяyчына, – нам трэба перабрацца праз гэты ручаёк.

– Проста пераскочым, Аля! – пазначыy я нашу задачу.

– Ты yпэyнены? – адказала мне спадарожнiца, скептычна паглядзеyшы на жвавыя патокi раyчука, якiя бягуць у бок вялiкай ракi, дзе мы нядаyна аглядалi зялёны астравок выдр.

«Скачок на пусты беражок».

– Там ёсць месца, дзе адлегласць зусiм маленькая. У зусiм крайнiм выпадку, ты проста прамочыш ногi, захварэеш на прастатыт i памрэш.

– Ты цвёрда yпэyнены, што я магу захварэць на прастатыт? – удакладнiла дзяyчына.

– Верагоднасць прыкладна такая ж, як верагоднасць таго, што ты прамочыш ногi, – важным тонам адказаy я i паправiy уяyны вус.

Аля засмяялася. Мы накiравалiся да самага вузкага месца, дзе зялёную ваду можна было пераскочыць вельмi лёгка.

– Я першая! – крыкнула дзяyчына.

Яе вясёлы голас пранёсся па далiне, халоднай маланкай стралы, якую спусцiлi са звонкага, крыштальнага, паветранага лука, прама над галовамi парачкi з дзiцём i веласiпедыста.

Аля сапраyды лёгка пераскочыла ручаёк… Я меy рацыю. Наyрад цi ёй пагражае прастатыт. Плясь! Тэт ужо побач са скакухай. Яна iранiчна пляскае y ладкi майму скачку, таму атрымлiвае ад мяне грацыёзны паклон, на якi адказвае рэверансам. Мы iдзём… Трэба яшчэ метраy дваццаць. Ён! Шосты прасвет.

– Ну, Тэт, навошта ж ты прывёy мяне сюды? – пытаецца Аля.

Я задумлiва гляджу на яе.

«Яшчэ не позна проста пайсцi…»

– Зараз ты yбачыш Пастэга, – гучна i чамусьцi злёгку спалохана кажу я.

– Што гэта яшчэ такое? – кiдае мне пытанне Аля i робiць падступны выгляд.

– Пастэга лепш убачыць, чым чуць апiсанне, – кажу я. – Мы зойдзем у шосты праём, я двойчы пстрыкну пальцамi i скажу: «Пастэга», тады, калi я гэтага годны, а я yжо ведаю, што годны, перад намi з'явiцца бронзавая львiная галава, а з ноздраy iльва павалiць густы, чорны дым. Зьявiцца цэлая дымная заслона. Крок у яе i Пастэга перанясе цябе y тваё мiнулае. Ты зноy будзеш, напрыклад, у школе, у целе вучня дзевятага класа, але захаваyшы сваю памяць, то бок увесь досвед, назапашаны за гады. Напоyнiцу кiраваць Пастэга – цяжка. Гэта яно выбiрае куды закiне цябе, i калi верне назад. Звычайна, ты знаходзiшся y сваiм мiнулым не больш за некалькi гадзiн.

– Вось яно! «Сiндром несталеючага хлопчыка», – прамовiла Аля i скептычна хмыкнула. – Складаеш дзяyчыне yсякiя дурасцi, як быццам я школьнiца!

– Не так даyно ты была y школе! – заявiy я, разводзячы рукi. – У чалавечым жыццi yсё не так даyно. Што такое гадоy восемдзесят? Імгненне для гiсторыi. А для пацешных, падобных малпачкам, iстот – цэлае жыццё. Таму нават наша рознiца ва yзросце – дробязь, мiлая мая.

– Добра, добра, – пагадзiлася Аля i пацешна паляпала вейкамi. – Пакажыце мне ваша Пастэга, будзьце ласкавы, паважаны Магiстра!

І Аля пакланiлася мне з перабольшаным выразам павагi на яе прыгожым твары.

Раз, два, тры… Я зрабiy усяго тры крокi, два разы пстрыкнуy пальцамi i вымавiy: «Пастэга».

Усё здарылася, як я прадказваy. Галава льва, чорны дым, якi быццам напоyнiy сабой нябачны акварыум, выцягнуты yздоyж сцяны. Дым клубiyся, пакуль мая спадарожнiца, поyнымi здзiyлення вачыма, глядзела на несумненны цуд. Пад цяжкiм мастом, падобным на косцi велiчэзнага краба з дагiстарычных часоy, здарылася нешта звышнатуральнае.

– Але як гэта магчыма, i хто прыдумаy гэтую машыну? – нарэшце павольна вымавiла Аля.

– Хм, яшчэ пытанне, машына гэта цi не, – адказаy я, зрабiyшы асаблiвы yпор на апошнiм слове. – Аднак галоyнае, што гэтая рэч працуе.

– Але як ты наогул даведаyся пра яе? – спытала дзяyчына.

Я бадзёра хмыкнуy i спакойна сказаy:

– Што значыць як? Мы ж з табой пiшам кнiгу, i я y гэтай кнiзе выдумляю тое, што хачу. Як, дарэчы, i ты.

Мая спадарожнiца, здаецца, была задаволена гэтым адказам.

– А зараз? Што зараз? Мы, зразумела, пойдзем унутр, так?

– Вядома, Аля!  Бiлет у будучыню гэта бiлет у адзiн канец. Аднак мы з табой такi накiруемся y мiнулае. Спачатку я, а потым, праз секунд адзiнаццаць, ты. Наперад!

Скончыyшы прамаyляць, я хутка ступiy у заслону. Эх! Трэба было заплюшчыць вочы… Зажмурыyся, але было позна. Вочы пачало шчыпаць. Зрэшты, неyзабаве я перастаy адчуваць якi-небудзь дыскамфорт. Я нiбы вiсеy у бязважкасцi, але доyжылася гэта не больш за дваццаць секунд. Вакол быy дым, якi паступова рабiyся больш светлым, пакуль не стаy белым пухам аблокаy. Калi гэтыя аблокi разышлiся, я зразумеy, што з вялiзнай хуткасцю нясуся да сваёй старой школы… Ужо быy бачны яе дах. Я праскочыy скрозь накрытыя смалой кавалкi руберойда, нiбы быy срэбным нажом, а дах нашай элiтнай школы – кавалкам шакаладнага масла, i апынуyся y кабiнеце. Так, гэта быy восьмы клас, мая задняя парта, урок матэматыкi, i добра знаёмы, рэзкi, як турэмная сiрэна, званок.

Глава 3

Я гляджу на сваю руку… На парце рука школьнiка, зацягнутая цёмна-сiнiм рукавом школьнай формы. Люстэрка побач няма. Бяру заплечнiк, скiдаю туды падручнiкi, пенал, а затым, крыху падумаyшы, дастаю ручку, хаваю яе y кiшэню. Я паднiмаюся, iду да выхаду з кабiнета… Ах, наш стары клас, з раслiнамi y кутку, плакатамi пад шклом. Пах вiльготнай, як ламанцiн, дошкi, стаптаны лiнолеyм, жудасныя бальнiчныя лямпы на столi, рудыя плямы на шпалерах. Паламанае крэсла, ляжыць мёртвым целам на змятым самалёцiку, зробленым з сшыткавага лiсцiка. Вось i вялiкае, трэснутае люстра ля абшараванага yваходнага партала, якi быццам аблiты шараватай, некалi белай, эмаллю. Гляджу на сваё адлюстраванне. Зблытаны чуб, сiняя кашуля васьмiкласнiка, але пранiклiвы погляд дарослага чалавека. Зрэшты, у мяне yжо быy глыбокi позiрк у тыя гады.

Выходжу y школьны калiдор. Шум галасоy – дзясяткаy калi не сотняy. Паyзмрок, зняволеныя школьнай папраyчай установы, храма ведаy фармальна, фабрыкi дзiцячых траyмаy на палях рэальнасцi. Дзiцячая агрэсiя – безупынная i бязлiтасная. Бясконцы, страшны сон дзяцiнства i юнацтва, якi трэба, калi можна так выказацца, пераспаць. Так выкоyваюцца дарослыя людзi, душа якiх поyная незалечаных ран: прабачце за прэтэнцыёзнасць. Этапы школьнай сацыялiзацыi – усходы y царстве Аiда. Хаця, ёсць асобныя iндывiды, якiм пашанцавала больш. Яны любяць школу, а школа iх.

Ну а вось ён, Святаслаy.

– Слава, – паклiкаy я.

– Чаго табе? – адазваyся чорнавалосы хлопчык, з калючымi вочкамi.

У вачнiцы быццам былi yстаyлены цёмныя шарыкi онiксу. Ён прыкладна майго росту. Хулiган, але y адрозненне ад мяне з поyнай сям'i. Ягоны бацька прадпрымальнiк, як i мой. У нашай элiтнай школе гэтая норма.

– Я б хацеy, каб ты перастаy лезцi да мяне на перапынках.