Jakie dokladnie jest nasze zadanie na tym etapie? Musimy stopniowo, na poczatku tylko w drobnych rzeczach, uczyc sie cwiczyc mоwienie o swoich uczuciach, potrzebach, pragnieniach itp. w jednej roli, roli osoby, ktоra ma prawo zaspokajac potrzeby, o ktоrych sie mоwi. Trening tej umiejetnosci mozesz zaczac nie w sytuacjach zwiazanych z relacjami, ale np. w sklepach. Mozna na przyklad pоjsc do sklepu tylko po to, zeby popatrzec, bez kupowania czegokolwiek. I sledzic swoje uczucia i emocje.
Co nalezy zrobic w takiej sytuacji? Mentalnie powtarzaj sobie w tym momencie, ze dzialasz tylko jako klient, ktоry ma pelne prawo wejsc do sklepu, zobaczyc co jest dostepne, posmakowac i wybrac, ale ktоry nie musi niczego kupowac. Jesli to zadanie jest dla Ciebie zbyt latwe, nastepnym razem zapytaj sprzedawce o szczegоly produktu, ale znоw nic nie kupuj. Nastepnie skomplikuj sytuacje: przymierz wiele rzeczy, porоwnaj kilka produktоw z pomoca asystenta sprzedazy. Ale znowu, nie kupuj niczego! Mozesz powiedziec, ze nie pasowalo, ze nie jestes zadowolony z produktu, albo w ogоle nie komentowac swojej niecheci do kupowania czegokolwiek.
Sytuacje z zakupami podaje tu tylko jako przyklad. Ale nasza psychika jest tak skonstruowana, ze jesli nauczysz sie mоwic „nie” jednej rzeczy, to o wiele latwiej bedzie Ci zrobic to samo w innych dziedzinach.
Zalоzmy, ze jest w Twoim zyciu cos, o czym od dawna chciales porozmawiac z partnerem, przyjacielem, inna osoba. Ale nie pozwoliles sobie o tym mоwic w obawie przed niezrozumieniem, urazeniem itp. Mozesz nad tym popracowac, wykonujac ponizsze cwiczenie z arsenalu NLP (neurolingwistycznego programowania), ktоre moze pomоc zmniejszyc niepokоj przed rozmowa. Jesli czujesz, ze na tym etapie nie jestes jeszcze w stanie zdecydowac sie na takie rozmowy, wrоc do cwiczenia pоzniej, gdy stanie sie ono dla ciebie istotne.
A wiec cwiczenie.
Instrukcje.
Wez trzy kartki papieru i rozlоz je na podlodze w rzedzie tak, aby byly w jednej linii, a miedzy nimi byl jeden stopien. Stan stopami na pierwszej kartce papieru. Stanowi to dla Ciebie „dzis”, moment rozpoczecia nieprzyjemnej rozmowy. Wsluchaj sie w to, co czujesz. Jakie uczucia towarzysza ci, gdy stoisz na lisciu? Jakie mysli klebia sie w Twojej glowie w tej chwili? Jakie obawy, zmartwienia, leki?
Nastepny krok: zrobic krok do przodu. Znajdujesz sie na drugiej kartce papieru. Symbolizuje rozmowe, ktоra jest dla Ciebie nieprzyjemna (tak jakbys juz weszla w przyszlosc i byla w momencie rozmowy). Jakie uczucia panuja teraz w twojej duszy? Czym rоznia sie one od tego, co przezywaliscie stojac na pierwszej planszy? Jakie sa teraz twoje mysli i uczucia?
Nastepnie pоjdz o krok dalej i stan na trzeciej kartce, oznaczajacej czas po nieprzyjemnej rozmowie. Jakich uczuc doswiadczasz teraz? Jak sie czujesz w swoim ciele? W jakim nastroju jestes, jakie masz mysli?
Teraz, przypomniawszy sobie ten stan emocjonalny, wrоc do pierwszego arkusza. Wracasz do „dzisiaj”. Czeka cie nieprzyjemna rozmowa. Przeanalizuj swoje uczucia – co teraz czujesz? Opisz je sobie szczegоlowo i zrоb kolejny krok. Kontynuuj cwiczenie, az twoje uczucia beda w miare rоwne, jednorodne, gdy znajdziesz
na kazdym z arkuszy. To juz koniec cwiczenia.
Wykonalam powyzsze cwiczenie i napisalam do mojego chlopaka o moim niezadowoleniu z jego rzadkich telefonоw i maili. Szybko dostalem odpowiedz z przykladem, ktоry znalazlem na jednym z portali spolecznosciowych. To historia o tym, ze czyjas cоrka usiadla przy stole z fraza:
„Dlaczego nie dano mi chleba?” Jej matka odpowiada, ze pierwsze zdanie powinno brzmiec: „Daj mi chleb, prosze”.
W sumie mozna podsumowac sytuacje w sposоb posredni. Aktywnosc mojego mlodego wzrosla wielokrotnie, ale jeszcze nie wiadomo jak dlugo to potrwa. W kazdym razie jest to dla mnie maly sukces w pracy nad soba. Nieco poprawila mi sie umiejetnosc natychmiastowego stwierdzenia, z czego jestem niezadowolona, zamiast znosic i cierpiec w milczeniu.
Byc moze nie mozesz jeszcze zdecydowac sie na taka rozmowe. W tym przypadku pracujmy nad strachem przed byciem zlym. Za tym strachem kryje sie zapewne inny lek – przed byciem pozostawionym w tyle, porzuconym, niechcianym. Czesto rozwija sie w dziecinstwie, gdy dzieci boja sie przeciwstawic rodzicom lub zostac ukarane. Tak naprawde nie boja sie kary, ale rodzicielskiego odrzucenia i niecheci. Sa dzieci, ktоre celowo prowokuja rodzicоw, zachowujac sie zle, aby zostaly ukarane i jednoczesnie otrzymaly uwage, ktоrej nie moga otrzymac.
Zaczniemy wykonywac to cwiczenie, a Twoja nieswiadomosc znajdzie najlepszy sposоb na przepracowanie studium przypadku. Zaczniemy wykonywac to cwiczenie, a twоj podswiadomy umysl znajdzie najlepszy sposоb na przepracowanie studium przypadku. W tym celu ponownie wykorzystamy technike CBT (Cognitive Imagery Therapy).
Wyobraz sobie, ze byles „zly(a)” robiac lub mоwiac cos nieprzyjemnego dla innej osoby. Sformulowanie mozna przeformulowac w sposоb, ktоry bardziej Ci odpowiada. Na przyklad moze to byc cos w rodzaju: „nikt mnie nie chce”, „nie jestem dobry”, „jestem nikim” itp. Jaka metafora moze najlepiej oddac twoje uczucia? Jesli trudno jest wyobrazic sobie obraz, wyobraz sobie, ze mоwisz „jestem zly(a)”. Na czym to jest napisane? Jakie kolory, krоj pisma, wielkosc liter? Spraw, aby obraz pisma byl jak najbardziej podobny do uczucia, ktоrego doswiadczasz.
Jesli jestes w stanie przelozyc uczucie na obraz, mozesz pоjsc dalej: zmienic jeden element na obrazie, aby choc troche poprawic samopoczucie. Jesli pracujesz z napisem, zmien rоwniez tylko jeden element. Celem jest uzyskanie bardziej pozytywnego odbioru. Kontynuuj wykonywanie cwiczenia, zmieniajac codziennie jeden element, az obraz bedzie mial czysto pozytywne odczucia.
Moje zdanie bedzie brzmialo „nie udalo mi sie”! Wpisze to do pamietnika, takim pismem, jakie maja nastolatki. Inne strony w tym pamietniku i wokоl niego zawieraja wiersze, plamy krwi po skaleczeniach i piekne dzieciece naklejki.
Zamierzam umiescic ten dziennik w muzeum. Niech stanie sie jednym z eksponatоw.
Wsluchuje sie w odczucia wewnatrz: wydaja sie byc nieco milsze niz wczesniej. Postanawiam, ze tak zostanie i wracam do mojego obrazu nastepnego dnia.
Co u ciebie slychac? Mam nadzieje, ze pamietasz, aby przepracowac swоj obraz relacji z ojcem? Jest to bardzo wazne dla ogоlnego pozadanego efektu.
Dzisiejsza praca jeszcze sie nie skonczyla. Wykonam jedno z moich ulubionych cwiczen o nazwie „Szczesliwy dzien”. Po tym cwiczeniu musze zrobic sobie kilka dni przerwy i podczas tej przerwy kontynuowac to, co juz zaczelismy. Wazne jest, aby dac psychice odpoczac i pozwolic na zmiany, ktоre juz zapoczatkowaliscie.
Wskazane jest wysluchanie cwiczenia „Szczesliwy dzien” klikajac na link lub samodzielne podyktowanie cwiczenia i wykonanie go podczas sluchania swojego glosu.
Aby wykonac to cwiczenie, wazne jest, aby przez pewien czas nie przeszkadzac i nie rozpraszac sie. Ale zanim zamkniemy oczy i rozpoczniemy cwiczenie,
Poprosze Cie, abys pomyslal o pierwszej rzeczy, ktоra przychodzi Ci do glowy, gdy zapytasz: „Jaki byl Twоj najszczesliwszy dzien w zyciu?”.
Sprоbuj to zrobic. Podczas wspominania zamknij oczy i zanurz sie w swoim wspomnieniu tak bardzo, jak tylko mozesz. Zapamietaj kazdy szczegоl tego, co sie stalo. Jaka byla pogoda? Jaki to byl dzien? Jak byles ubrany? Kto byl tam z toba? Przezyj ten dzien tak, jakbys byl tam ponownie. Poczuj uczucia, ktоrych doswiadczyles tego dnia. Co sie dzialo wokоl ciebie? Co przechodzilo ci przez mysl?
Kiedy juz sobie wyraznie przypomnisz, sprоbuj wyobrazic sobie, ze dzis zblizasz sie do siebie w przeszlosci, do kogos, kto jest w tym szczesliwym snie. Zobacz sam, szczesliwy, jak sie usmiecha, wyglada i zachowuje. Ty – obecny, prawdziwy ty – jestes troche na uboczu. Wazne jest, aby rozpoznac, jakie to uczucie patrzec na te osobe. Posluchaj siebie. Co to jest to, czego chcesz? Zachowac dystans czy zblizyc sie? Czy uczucie w twoim sercu jest przyjemne, czy wrecz przeciwnie? Wiesz, co sie z ta osoba dalej stanie, a ona pozostaje w niewiedzy. Sprоbuj z nim porozmawiac. Jak sie zachowuje, czy nawiazuje kontakt, czy nie?
Teraz „przetransportuj sie” do siebie z przeszlosci. Osoba, ktоra wyglada bardzo podobnie do ciebie, podchodzi do ciebie i twierdzi, ze jest toba z przyszlosci. Na jakims poziomie tez to czujesz. Jak on wyglada? Jakie uczucia wywoluje?
Czy to cie przeraza, sprawia, ze jestes smutny lub szczesliwy? Czy to sprawia, ze czujesz sie dumny?
Przenies sie dzis z powrotem w glab siebie. Czy ta osoba do ciebie przemawia? Co on jest gotоw ci powiedziec? Co jestes gotowa mu powiedziec? Sprоbujmy tak: powiedz im, co chcesz powiedziec. Moze po to, by ostrzec lub zachecic, przeprosic za to, co sie nie udalo, moze o tym, o czym marzyl, czego pragnal i do czego dazyl. Pоki byl tam, szczesliwy, moze chcial tego, czego ty nie mogles osiagnac. A moze nie. Moze osiagnales wiecej niz mоgl sobie zyczyc?
W kazdym razie szczerze powiedz to, co chcesz powiedziec: badz wspierajacy, wdzieczny za ich zdolnosc do bycia szczesliwym. Kiedy to zrobisz, przenies sie z powrotem do tej osoby – do ciebie z przeszlosci. Poczuj, jak to jest uslyszec wszystko, co wlasnie powiedziales. Jak on odbiera twoje slowa? Czy on/ona ci wierzy, czy tez jest wobec ciebie nieufny? Jaka jest jego reakcja na ciebie, na twоj monolog? Jest otwarty na ciebie, czy chce, zebys odeszla?
Jakie sa Twoje odczucia zwiazane z widzeniem siebie z przyszlosci? Czy chcesz go o cos zapytac? A moze jestes zly, ze on odciaga cie od przezywania szczesliwej chwili? Moze on cie czyms straszy? Albo odwrotnie – jestes podekscytowana spotkaniem z nim, czy naprawde lubisz widziec siebie w przyszlosci w ten sposоb? Odpowiedz blizniakowi z przyszlosci, powiedz to, co chcesz powiedziec, opisz swoje mysli i uczucia. Wyraz swoja opinie: Czy lubisz
do ciebie, czym sie stal? Powiedz nam, co bys zrobil na jego miejscu. W zasadzie wszystko, co chcesz powiedziec.
Dobrze jest dac mu znac, ze w razie potrzeby moze zwrоcic sie do Ciebie o pomoc. Bedziesz go wspieral. Oczywiscie wszystko to pod warunkiem, ze naprawde tego chcesz.
A teraz wrоc do siebie z dzisiejszego czasu. Poczuj, jak to jest uslyszec, co powiedzial do ciebie sobowtоr z przeszlosci. Jak odbierasz jego slowa? Co rozumiesz o sobie z jego slоw? Albo o nim? Czy jestes gotоw go wesprzec w razie potrzeby? A moze juz robisz wszystko, co mozesz, aby byli tak szczesliwi jak tego dnia? Jesli czujesz to samo, obiecaj, ze zrobisz wszystko, co w twojej mocy, aby on lub ona byli szczesliwi.
Ponowne wejscie w swiadomosc siebie z przeszlosci. Poczuj, jak by to bylo uslyszec to, co powiedziales do niego w terazniejszosci. Moze masz ochote podac reke, przytulic sie lub po prostu usmiechnac. Wrоc do swojego obecnego „ja”. Wykonaj dowolny gest, ktоry uznasz za stosowny na pozegnanie. Wewnetrznie podejmij jakas nowa decyzje zwiazana z ta rozmowa. Czego dowiedziales sie o sobie, o swiecie, o swoim sobowtоrze od tej osoby? Co mozesz sobie obiecac w najblizszym czasie z tym zrozumieniem, ktоre pojawilo sie w dialogu? Po pozegnaniu poczuj i badz swiadomy swojego ciala, swojego oddechu. Wez gleboki oddech.