Оценить:
 Рейтинг: 0

Архитектура назарияси

<< 1 ... 3 4 5 6 7
На страницу:
7 из 7
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

?озирча турли илмий ?арашлар тортишувлар, йyналишларни муста?иллигини ?айси йyналишга бо?ли?лиги тy?рисида бормо?да, терминология борасида бирлик йy?, бyлиши ?ам мумкин эмас.

Бир хил кyриниш, мисол учун; деконструктивизм, стилистик йyналиш деб ?ам кyрилиши мумкин ва шунингдек муста?ил архитектура стили деб ?ам.

?уйидаги архитектура стиллари ажралиб туради.

– ?адимги дунё архитектураси: Ибтидоий жамоа тузимидан 5 асрга ?адар (муддати турли регионларда турлича бyлиши мумкин).

– Олдинги христиан архитектураси. 5—10 аср.

– Роман архитектураси. 11—12 аср

– Готика. 13—15 аср.

– Уй?ониш.15 аср боши -16 аср боши.

– Барокко. 16 аср yртаси – 18 аср yртаси

– Рококо.18 аср боши-18 аср иккинчи ярми.

– Классицизм.18 аср yртаси – 18 аср

– Историзм 1830 – 1890 йиллар

– Модерн 1890—1910 йиллар

– Модернизм 1900 йиллар боши – 1980 йиллар

– Конструктивизм 1920 йиллар – 1930 йиллар

– Постдернизм 20 аср yрталари

– Хай-тек 1970 йиллар охиридан

– Деконсруктивизм 1980 йиллар охири

– Дигитал архитектураси 21 аср бошлари.

Архитектура тара??иётининг умумий йyналишлари

Замонавий архитектура 19 асрнинг yрталарида ишлаб-чи?ариш, фан ва техника тара??иёти натижасида пайдо бyлди. Айни?са, метал (пyлат) ?азиш, ?айта ишлаш технологиясининг ривожланиши архитектурада мислсиз yзгаришларга олиб келди, тарихий услубларнинг тадрижий тара??иёти ин?илобий ил?ор йyналишлар билан алмашинди. Бу даврга келиб «Янги архитектура» нинг пайдо бyлишига сабаб бyлган ижтимоий, и?тисодий, техник ва бадиий омиллар шаклланиб бyлган эди. ?аршиликларга ?арамай, ил?ор анъаналар эклектикани чеккага суриб архитектурада yз yрнига эга бyлиб борди.

19 – 20 асрлар чегарасида – модерн услуби архитектуранинг бир неча минг йиллик ривожланиш йyлларини yзгартириб юборди. Бу давр ил?ор ?ояларга бой эди.

1920 йилларга келиб Европа архитектурасида функционализм, неопластицизм ва экспрессионизм сингари авангард услублар пайдо бyлдики, уларда шакл беришга кyпро? эътибор ?аратилди. Шунингдек ?урилма функция ва шакл рациональ мазмун беришга ?аракат ?илинди.

Иккинчи жа?он урушидан сyнг архитектура тара??иётининг узвий давоми сифатида янги функционализм пайдо бyлди. 1950 йилларга келиб Европа архитектурасида ?ар хил янги о?имлар кузатилди: брутализм, метаболизм, хай-тек ва деконструктивизмлар шулар жумласидандир.

Функционализм (лот. функцио – бажариш) – 20 аср замонавий меъморчилигининг асосий услуби бyлиб, унда бино таш?и кyриниши, ?урилмалари ва режавий ечими бажарадиган вазифасига монанд бyлиши зарур. Оддий геометрик шакллар, унча катта бyлмаган деразалар, вазифасига ?араб бинони бир нечта блокларга бyлиш, унча катта бyлмаган масштаб функционализм услубига хосдир. Функционализм бир ?атор архитектуравий ва ша?арсозлик тамойилларини олдинга сурди: турар жой бинолари ?урилишини типлаштириш, рационал хонадонлар ?уриш ва очи? худудда йирик турар жой комплекслари бунёд этиш шулар жумласидандир.

Функционализм

Функционализм белгилари

Бу услубда Ле Корбюзье, А. Аалто сингари кyпгина меъморлар ижод ?илган. Функционализмга хос бyлган белгилар ?уйидагилардан иборат:

– эркин асимметрик тар?;

– бажарадиган вазифасига ?араб хоналарни гуру?лаш ва ало?ида биноларга жамлаш;

– оддий геометрик архитектуравий шакллар;

– тасмасимон ойналар;

– ясси томлар;

– классик услубларга хос безаклардан ?олилик;

Конструктивизм (лот – ?урилиш) – 1920 – 1930 йилларнинг биринчи ярмида соби? Иттифо? архитектурасидаги авангард йyналишдир. Бу йyналишнинг назарий пойдеворини М.Я.Гинзбург яратган.

Конструктивизм йyналишига мисол

Конструктивизм йyналишига мисол

Конструктивизм услубида бино таш?и кyринишини ифодаловчи шакллар унинг ?урилмалари хусусиятларидан келиб чи??ан ?олда яратилади. Бу услубдаги биноларги геометрик шаклларнинг софлиги, меъморий композицияларнинг яхлитлиги хосдир.

Л.В. ва А. Веснинлар ушбу услубнинг йирик намоёндалари бyлишган.

Экспрессионизм (лот. – ифодалаш) – 20 асрнинг 20 йилларида вужудга келган. Экспрессионизм ранг-тасвир ва шунга yхшаш икки yлчамли архитектура асарларига кyчиришга ?аракат ?илинган. Экспрессивлигини ошириш учун бинода эгилувчан динамик шакллардан фойдаланиш, таш?и профилларни бyрттириб кyрсатиш, бино образини эмоционаллигини ошириш экспрессионализм йyналишига хосдир.


Вы ознакомились с фрагментом книги.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
<< 1 ... 3 4 5 6 7
На страницу:
7 из 7