Өрәк җаны

Детедтет-дет… Детеддетдет…

Х?с?н бу тавышны? кайдан килг?нен тиз ген? а?лый алмады. ? а?лагач, тагы да авыррак х?лг? т?ште. Тешл?ре тешк? б?рел? ик?н бит… Дететдетдет…

?р?кне? й?зе к?ренми иде. Б?рк?нчек астында кара?гы бушлык кына. Тавыш шуннан чыга. Б?рк?нчеген салып ыргытса, ул к?зг? к?ренм?с кебек тоела. Л?кин ул бар. Ниндидер бер тылсым бел?н ул ?зен? буйсындыра, б?тен ихтыяры?ны к?зг? к?ренм?с авыр таш бел?н бастырып куя иде.

– Карале, дус кеше…– Начар с?з с?йл?м?с? д? аны? тавышы коточкыч иде, – Бер ш?п егетк? ярд?м ит?безме?!

Х?с?н авызын ачарлык к?ч тапмады.

Аны? иренн?ре ген? тартышты.

С?зе чыкмады.

Л?кин ?авап бирерг? кир?к иде. Югыйс?, ?зенч? уйлап, б?тенл?й юк итеп ташлавы бар. ??м Х?с?н ашыгып баш какты. Ул шундый озак ??м тиз х?р?к?тл?нде ки, х?тта башындагы мие д? селкенг?н кебек булды.

– Мен? молодец!

?р?к бу с?зл?рне шундый назлы итеп ?йтте. Х?с?нне? к??еленд? ниндидер ?мет чаткысы балкып китте. Болай булгач, б?лки, артык зур зыян салмас та ?ле.

Л?кин кин?т я?гыраган котсыз тавыш ?стен? бозлы су сипк?нд?й т?эсир итте:

– Чишен!

Х?с?н а?гыраеп катып калды. Л?кин шундук тиз-тиз баш кагып, пинж?ген салырга тотынды.

– Чалбары?ны да сал!– дип боерды ?р?к.

Х?с?н каршып нидер ?йтм?кче иде д?, ?р?кне? ?з-?зен тотышындагы агрессияне к?реп тыелып калды, ??м ялагай бер кыяф?т бел?н чалбарын да салып бирде.

Аннан со? трусик ?ыймасына тотынып, сораулы карашын ?р?кк? т?б?де. Аны? куллары калтырана иде.

– Ансы кир?кми,—диде ?р?к,– К?лм?ге?не сал. Аяк киеме?не д?.

Бернич? секунд ?т?г? Х?с?н трусикчан гына торып калды. ??й булса да кичен салкын иде. Х?зер куркуына ?ш? ?ст?леп, аны? калтырануы тагы да ныграк к?ч?йде.

– Р?хм?т, – диде ?р?к м?сх?р?ле тавыш бел?н.

Х?с?н ?зе д? р?хм?тле кыяф?т бел?н баш какты.

?р?к Х?с?нне? кес?сен актарып, аннан бернич? пачка акча, к?р?зле телефон, пистолет тартып чыгарды. Ул елмая иде булса кир?к.

– Урыны?нан кузгаласы булма! – диде ул кин?т.

Х?с?н бар к?чен? баш какты. Ул бу хакта уйлап та карамый, уйласа да, тел?с? д? урыныннан кузгалырлык к?ч таба алмас иде. Кин?т ул тертл?п китте. Ш?р? т?нен? ниндидер салкын, ч?нечкеле н?рс? кагылды. Ч?ч?кл?р ик?н. С?ярк?сен? диг?н ч?ч?кл?р. Кин?т а?а бик т? кыен булып китте. ?анын ачы ?кенеч ялмады. Эх, ?ен?, хатыны янына гына кайткан булса ик?н!.. Мондый х?лг? калыр иде мени. Эх…

?р?кне? аяк тавышы ишетелде. Ул кай арададыр Х?с?нне? киемн?рен киеп алган иде. Х?с?н ?зм?верд?й ир, аны? киеме ?р?кне? ?стенд? ч?йг? эленг?н кебек кен? булып тора. Аны? затлы яшькелт костюмын, ?йтерсе?, карачкыга кидереп куйганнар иде. Ул тагы да ямсезр?к, котсызрак булып китк?н. Й?зе ?аман к?ренми. Тамырлары б?ртеп как с?якк? ?йл?нг?н куллары гына ш?йл?н?. Бераздан ул ак ??йм?сен Х?с?нг? ыргытты да ашыкмый гына каядыр китеп барды.

Х?с?н кузгалырга да куркып озак басып торды. Аннан со? ?р?кне? башкача килм?сен? т?мам ышангач, ??йм?не алып ябынды.

Ул тыела алмый калтырана иде. Ул ?зен сытып, изеп, ?ирг? батырып ташланган т?м?ке т?пчеге итеп сизде. Кешене? байлыгы да, ?з-?зен к?чле зат итеп тоюы да иллюзия гына ик?н, тел?с? кемне, тел?с? нинди вакытта юкка чыгарып, бер мескенг? ?йл?ндер? ала торган д?нья ик?н бу…

* * *

С?кин?не? фатиры ике б?лм?ле иде. Мебель-ф?л?не бик затлыдан т?гел. Ишек т?бенд?ге иске тумбочка ?стенд? торган телефон я?а да, бик кыймм?тле д? бугай. ??рх?лд? фатирдагы берд?нбер затлы н?рс? шул телефон гына. Стенадагы обойлар да хан заманыннан бирле тора булса кир?к, т?сл?ре у?ып бетк?н. Бер якта сыбайлы ?ч ба?адир т?шерелг?н кел?м, икенче якта Закир?анны? портреты эленг?н. Кара тасма бел?н уратылган портрет алдында С?кин? басып тора.

Ул кара киемн?н.

Кырыклардан узган бу хатын м?там киемен салмаса да кайгыруы артык к?зг? ташланып тормый иде.

– ?й, Закир?аным, б?гърем…– диде ул портретны карашлары бел?н ирк?л?п, – Урыннары? о?махта булсын инде! Авыр туфраклары? ?и?ел булсын…

Ире а?а кызганыч иде.

Ирт? ?лг?н ??р кеше шулай кызганыч була.

Закир?ан да бик вакытсыз китте. А?а ?ле яш?рг? д? яш?рг? иде.

?лб?тт?, яш??е бел?н бик куандырмады да Закир?ан. Гади эшче иде. Акчага да тиенм?дел?р. Тапканы очын-очка ялгарлык кына булды. Вакыт-вакыт эчеп т? кайткалады. Андый чакларын к?ралмый иде С?кин?. ?ен ачулары чыга иде. Киярг? юньле кием, ашарга татлы ризык юк, ? ул эчеп й?ри.

Мондый чакларда кара тавыш чыга иде гаил?л?ренд?, бураннар уйнап тора иде. Тора-бара хатын ?аен тапты. Ире аз гына салып кайтса да милиция чакыртты. Закир?анны ябып куйдылар, ? хатын ирекк? чыкты.

Яш??ене? р?те-чираты булмаса да ?леме кызганыч иде аны?. ?з к?енч? ген? гомер итсен иде шулай. Файдасы бик булмаса да артык зыяны да юк иде ич.

Шулай да ирене? ?леменн?н со? ул ?зен ничектер ?и?елр?к хис итте. И?енн?н авыр й?к т?шк?нд?й булды. Моны? ?чен бик гарьл?нм?де ул, ныклабрак тикшерс??, ??р хатын-кызны? к??еленд? ул ф?кать ?зе ген? белг?н х?ш?р?т уйлар, яман ниятл?р ятадыр ?ле. Б?хетк? каршы, к??елне берничек т? ачып карап булмый. Шулай р?х?тр?к т?. Х?зер С?кин?не? д?рт ягы кыйбла, ни тел?с? шуны кыла, кемне тел?с?, шуныкы була ала иде. Закир?анны ?ирл?г?нне? ирт?г?сен? ?к кызын да авылга, д?? ?нил?рен? ияртеп ?иб?рде.

Кеше к?зен? бик к?ренм?ск? трышып кына икенче к?нне ?к с?ярк?сен куна калдырды. ? тегесе, ?н?, затлы телефон к?т?реп килде. Тел?с??, трубкасыннан с?йл?ш, тел?с??, к?рше б?лм?д?н кычкыр. Б?тен н?рс? аерма-ачык ишетелеп тора.

Бер караса?, Закир?анны? ?леме бик вакытлы булды. Бер бай ирне кармагына каптырып кил? иде С?кин?. Х?зер аны б?тенл?й ?зен? буйсындырды. Эшл?р болай барса, хатыныннан аертып, ?зен? ?йл?ндереп т? куяр ?ле, Х?ер, ансы бик м??им д? т?гел. И? м??име тормышы к?йл?неп бара, акчага тилмереп яш?г?н чаклары артта калып кил?.

Яши белеп яш?м?с? д?, ?л? белеп ?лде Закир?аны.

Шуны? ?чен ул ирен? бик р?хм?тле иде.

Шулай да кызганыч иде Закир?ан.

Й?р?к бел?н бик ?и?ел кит?л?р ик?н, дип с?йл?нг?н булалар тагы. Чирне? ниндие д? бер инде аны?. ?лемне? берсе д? ?айлы т?гелдер. Х?ер, й?р?к бел?н ик?нен? д? бик ышанып булмый ?ле аны?, ире ис?н чакта бер ген? тапкыр да й?р?ген? зарланмады бит. Гомум?н, ул бер ?ирен? д? зарланмады. ? теге к?нне к?кр?ген тотып егылды да, «ашыгыч ярд?м» бел?н алып киттел?р. Ирт?г?сен аны? ?леме турында х?б?р килде.

Шулай тиз ген? китеп барса да Закир?ан бик интегеп ?лг?ндер сыман тоелды. Газаплары чиксез-чамасыз булгандыр. Танырлык ?ире д? калмаган иде бит. Аны беренче тапкыр к?рг?ч, С?кин? артына авып кит? язды. Б?нд? шул тиклем д? ?зг?рер ик?н! Я, хода! Закир?ан б?тенл?й б?т?н кешег? охшап калган иде. Х?тта кызлары да танымады бит:«Бу минем ?ти т?гел!» – дип тик торды. ?з бала? да танымаслык булгач инде…

?ир ?стенд? к?рг?н газаплары савап булып кайтсын инде ?зен?. ??нн?т т?рл?ренд? ген? булырга насип итсен.

Ирен ?ирл??л?рен? ?ч кен? к?н узса да, шул арада ?лл? к?пме ?зг?решл?р булганлыктан, бик озак гомер ?тк?ндер сыман тоела иде. Л?кин вакыт бик т? акырын узды. ?ичьюгы, кырыгын ?тк?рс?л?р, к?рше-тир?д?н яшеренеп маташмый гына ?з х?ст?ре?не к?рерг? д? булыр иде… ?лег? бик килешеп ?итми шул…

«Р?н?ем? инде, кадерлем… Тыныч йокла. Урыны? о?махта булсын.» – диде ул, ирене? портретын ак ??йм? бел?н каплап. Аннан со? йокы б?лм?сен? кереп, м?там киемн?рен салды да кыска халат алып киде. Ч?чл?рен с?теп и?ен? таратты. К?зге алдына басып иренен буяды. Шулай кис?к кен? ул суты ташып торган г?з?лг? ?йл?нде д? китте. А?а беркем д? кырык яшь бирерлек т?гел иде.

С?гатен? карап алды.

Бу вакытта килеп ?ит?рг? тиеш иде инде. Б?т?н чакта бу вакытта алар караватта аунап туйган булалар иде. Б?ген никтер со?лады ?ле. Нык со?га калды.