Özgə ağrısı

– H?.

– Oxumagin qaldi?

– Hami oxusa, k?ndd? kim qalar? – Ayis? onun sualina sualla cavab verdi.

– S?n hami deyildin ki! M?kt?bd? s?nd?n yaxsi oxuyan yox idi.

– …

Araya s?kut ??kd?. Bir azdan Abbas ??kin?-??kin? sorusdu:

– ?r? getm?mis?n? – S?zl?rinin Ayis?nin x?trin? d?y?c?yind?n qorxub g?nahkarcasina ona baxdi.

– Yox.

Abbas dem?y? s?z tapmadi. Q?h?rd?n n?f?si t?ngidi. Bu m?sum qizin bu hala d?sm?sinin s?b?bkari o idi. N? desin, nec? desin? Amma n? is? dem?k lazim idi. Ayis? onu bu ??tin v?ziyy?td?n ?ixarmaq ???n dill?ndi:

– El? fikirl?sm? ki, s?n? g?r? getm?mis?m. Atami o halda nec? qoyaydim? Anam qocalib, ona baxa bilmir, h?m d? qardaslarim kimi basimi g?t?r?b ged? bilm?zdim ki…

Ayis?nin s?si titr?di. Dolmus buluda b?nz?yirdi. Abbas isl?tdiyi g?nahin b?y?kl?y?nd?n sixildi. Yixdigi bir q?lbi nec? sagaldacaq ki? Axi bu he? m?mk?n d? deyil… Arvadi, usaqlari onun g?nahina s?rik deyill?r ki… Onlar da m?sumdular. Bir g?nahkar var: o da onun ?z?.

Abbas onun ?ll?rini ovuclarina aldi. Ayis?nin kobudlasib d?y?n?k kimi olmus barmaqlari onun yumsaq barmaqlarina d?y?nd? Abbasin ?r?yin? sanki nest?r girdi. Ayis?nin d?mir? d?nm?s ?ll?rini dodaqlarina yaxinlasdirdi. G?zl?rind?n gil?l?n?n yas damlalari Ayis?nin ?ll?rin? d?s?nd? qiz ?z?n? itirib ?ll?rini geri ??kdi. Abbas:

– M?ni bagisla, Ayis?, – dedi.

Yanaqlari asagi s?z?l?n sanki yas deyildi, od idi, ill?rl? Ayis?nin ?r?yin? yigilmis od, onu i?ind?n ?rid?n od.

Ayis? yasarmis g?zl?rini sildi. Abbasin g?z yasina qiymadi. N? is? deyib, v?ziyy?td?n ?ixis yolu tapmaq lazim idi. ?z?n? ?l? alib sorusdu:

– Yoldasini niy? g?tirm?mis?n?

– X?st?xanadan yenic? ?ixmisdi. Dedim k?rp? usaqla uzaq yola ?ixmaq ??tin olar.

– Esitdim oglun olub, t?brik edir?m.

– ?ox sag ol, Ayis?.

Danismaga s?z tapmirdilar. Bir-birini sev?n bu iki adam indi iki yad kimi ?z-?z? dayanmisdi. O m?h?bb?td?n h?r ikisin? xatir?l?rd?n basqa he? n? qalmamisdi, he? n?.

– M?n gedim, gecdir, – dey? Ayis? dill?ndi.

– Ayis?, ne?? il h?sr?tini ??kmis?m. Burdan ged?nd? d?s?n?rd?m ki, t?hsil alib evimiz? d?n?c?m, s?n? qovusacam. Sveta il? m?nasib?tim vardi, hamil? oldugunu bil?nd? artiq gec idi. Qizim doguldu, onu orda qoyub g?l? bilm?zdim. Anasini ?ox dil? tutdum, usagi m?n? verm?di. Ill?rl? bir isiq ucu g?zl?dim. Ikinci usagi da m?nd?n bir m?dd?t gizli saxlayib, vaxt ke??nd?n sonra bildirdi. B?t?n ?midl?rim itmisdi, s?ni bir daha g?rm?y?c?yimi d?s?n?rd?m. ?hm?d sag olsun, m?ni tapdi, bacimin arzusunu bildirdi. Inan ki, m?cbur etm?s?ydi g?lm?y?c?kdim. O xaraba bel?di. N? vaxt bataqliga batirsan, x?b?rin olmur. Ayilib g?r?rs?n ki, artiq gecdir… M?n bu d?nyada c?h?nn?mi qazanmisam. Usaqlara g?r? bu c?h?nn?md? qalmisam… ?g?r bacarsan, bagisla m?ni… Bir d?, m?ni ?lm?s bil, m?mk?ns? ail? qur… – Abbas agir y?k altinda qalmis adam kimi pi?ildadi…

Ayis? k?lm? k?sm?d?n h?y?tl?rin? girdi. Abbas dayandigi yerd?n onun arxasinca xeyli baxdi. «Kas m?ni s?y?ydi, qargayaydi, he? olmasa nifr?tini bildir?ydi… M?hv el?dim yazigi…» Ayis?nin g?nclik t?rav?tini itirmis solgun sif?ti, kobudlasmis ?ll?ri g?zl?rinin ?n?nd?n ??kilmirdi. O vaxt ?oxunun, o c?ml?d?n onun rahatligini ?lind?n almis g?z?l Ayis?d?n, o g?l?y?n qizdan ?s?r qalmamisdi. Ail?li olsa da, Ayis? yadindan ?ixmamisdi. Onun sur?ti g?zl?rind?n ??kilm?misdi. Ne?? ill?r bu g?r?s? arzulamis, onunla ?z-?z? s?hb?t ed?c?yi ani h?sr?tl? g?zl?misdi. Onu x?yallarinda el? m?kt?b ill?rind? oldugu kimi g?z?l-g?y??k, dey?n-g?l?n t?s?vv?r el?misdi. ?min idi ki, Ayis? ?r? gedib, usaqlari var. Axi o, Abbasla yasid idi. K?ndd?n n?inki oglanlarin, h?tta qizlarin da ?oxu getmisdi. Birc? Ayis? kimil?r, ev-ocaga baglilar k?ndi t?rk ed? bilm?misdi.

Yurda bagliligi d?s?n?nd? g?zl?ri ?n?n? P?ri g?lirdi h?mis?. Yadina onunla bagli k?hn? bir xatir? d?sd?. Onda doqquzuncu sinfi bitirib yay t?tilin? yenic? buraxilmisdilar. Qonsu usaqlari il? bir yerd? b?y?rtk?n yigmaga getmisdil?r. Abbasla Ayis? ?zl?ri d? hiss etm?d?n onlardan ayrilib uzaqlasmisdilar. Vedr?l?ri b?y?rtk?nl? doldurandan sonra dinc?lm?k ???n yaxinliqdaki palidin altinda oturdular. Abbas Ayis?nin al yanaqlarina, m?sum ??hr?sin? baxanda q?lbind?n ke??n d?li bir ist?kl? onu ?z?n? sari ??kib b?y?rtk?n yem?kd?n qaralmis p?mb? dodaqlarindan ?pd?. Ayis? basini qaldiranda b?y?rtk?nlikd?n onlara baxan P?rini g?r?b ?igirdi:

– Ay aman!

P?ri yerind?n qimildanmadan onlara baxirdi. Bu yasli qadin q?rib? t?rzd?, soyuq n?z?rl?rl? onlari s?z?rd?.

– Ged?k, Abbas, – dey? Ayis? ayaga qalxmaq ist?yirdi ki, P?ri el? bil yuxudan ayildi. ?evrilib oradan uzaqlasdi. Bir d?f? d? olsun d?n?b geriy? baxmadi. O, uzaqlasandan sonra Ayis?:

– Bu ifrit? hardan g?lib ?ixdi? – dey? s?yl?ndi. Abbas da nifr?tl? o ged?n t?r?f? baxdi:

– Y?qin bizi g?d?rm?s.

– Sabah b?t?n k?nd bil?c?k, – Ayis? dill?ndi.

Onlar uzun m?dd?t bu x?b?rin yayilacagi qorxusu il? yasasalar da, P?ri bu bar?d? he? n? danismadi.

O g?nd?n P?ri h?r ikisinin d?sm?nin? ?evrildi. Onlarin g?r?s? bar?d? kims?y? bir s?z dem?s? d?, bu t?k-t?nha yasayan qarimis qizi g?r?nd? ikisi d? nifr?tl? ?z?n? yana ?evirirdi. N?y? g?r?? Onun q?rib?, soyuq baxislarina g?r?mi? Yoxsa adamlara yovusmadigi ???nm?? H?r n? idis?, bu qadini g?r?n g?z? yox idi.

Indi bunlar yadina d?s?nd? Abbas utandi. P?rinin q?rib? baxislarini xatirladi. Onun haqqinda d?s?n?-d?s?n? P?rinin evinin yanina nec? g?lib ?ixdigindan x?b?ri olmadi. K??? qapisindan asilmis pasli qifili g?r?nd? ?r?yi sixildi.

– P?ri r?hm?t? gedib, bala. – Yanindan ?t?b ke??n R?hman dayi Abbasi tanimadi. Abbas da tanisliq verm?di. El?c?:

– Ha?an? – dey? sorusdu.

– ?? ildir. Yaziq d?nyanin ?zabindan qurtuldu.

– Hansi ?zabindan?

– T?klikd?n. Bi?ar?nin kims?si yox idi.

Abbas ?r?yin? ??km?s agirligi yox etm?k ???n toyxanaya yollandi.

Ayis? barmaqlarinin ucunda d?hlizd?n ?z otagina ke?di. B?d?nn?ma g?zg?n?n qabaginda oturub ?z?n? tamasa etm?y? basladi. Sinixmis sif?ti, k?lg?l?nmis g?zl?ri, d?n d?sm?s sa?lari onun ?hvalini bir az da korladi. ?vv?lki g?z?lliyind?n birc? uzun kirpikl?rl? d?vr?l?nmis iri qara g?zl?ri qalmisdi. Amma bu g?zl?rd? d? ?vv?lki parilti, h?yat esqi yox idi. «Qocaliram», – dey? fikirl?sdi. Alninda ?m?l? g?l?c?k iki qirisin yeri ?z?n? g?st?rirdi. Kitab skafinin siyirm?sind?n albomunu ?ixarib s?kill?r? tamasa etm?y? basladi. «Aman Allah, g?r nec? d?yismis?m? Dogrudanmi s?kild?n baxan o g?z?l qiz m?n idim?» D?n?b yenid?n g?zg?y? baxdi. Oradan baxan ?ksini s?kli il? m?qayis? etdi. Bundan ?r?yi sixildi. Albomu yerin? qoymaq ist?yirdi ki, arasindan Abbasin s?kli d?sd?. H?r d?f? saatlarla bu s?kill? d?rdl?s?n, sonra ?p?b yerin? qoyan Ayis? bu d?f? ona ?t?ri, g?z?n?n ucuyla baxib s?kli albomun arasina qoydu.

Bayaqki g?r?s g?zl?ri ?n?nd?n getmirdi. Son d?b? uygun geyinmis boylu-buxunlu, yarasiqli Abbasin yaninda nec? acinacaqli g?r?nd?y?n? t?s?vv?r ed?nd? x?cal?t ??kdi. Bird?n daxilind?n qalxan bir hiss ?syan etdi: «Niy? x?cal?t ??kirs?n? S?nin kimi qizlari g?z? yolda qoyan oglanlar x?cal?t ??ksinl?r. O oglanlar ki, valideynl?rin? sahib ?ixmirlar, o oglanlar ki, sevgil?rin? sadiq qalmirlar… S?n basini uca tut, Ayis?. Qardaslarinin ?v?zin? ata-anana ogulluq edirs?n».

Ayis? qapqara qaralmis ?ll?rin? indi q?rurla baxdi. «Bu, z?hm?td?n qaralmis ?ll?rdir. Yoxsa Abbasin agappaq, yupyumsaq ?ll?ri kimi? Dogru deyibl?r ki, ag g?n agardar, qara g?n qaraldar. M?nim kimi qizlarin qara g?nd?n qaralmaginin, evd? qalib qarimaginin n? ?h?miyy?ti var ki… T?ki onlar agca xanimlarla ag g?n g?rs?nl?r». Aci-aci g?ld?.

Ayaga qalxib g?zg?n?n qabaginda firlandi. Diqq?tl? ?z?n? baxdi. Paltar ?ynind? torba kimi qalirdi. Ariqlayib d?md?z olmus sin?sin? baxib hirsl?ndi. T?z?likc? g?r?sd?y? sinif yoldasi Mirvari yadina d?sd?. M?kt?bd? ?n ciliz, ?n ?irkin qiz idi. Onuncunu qurtaran kimi qonsu rayona ?r? getmisdi. O vaxtdan onu g?rm?misdi. Bir h?ft? ?vv?l k?ndd? rastlasanda Ayis? heyr?td?n yerind?c? donub qalmisdi. ?vv?lki Mirvarid?n ?s?r-?lam?t qalmamisdi. O, ?t?-qana dolmus, g?z?ll?smisdi. Analiq s?ad?ti, ail? xosb?xtliyi ?z-g?z?nd?n oxunurdu.

– ?lm?s, ?r? getm?k s?n? n? yaman d?s?b? – dey? Ayis? ?z?n? saxlaya bilm?misdi.

– Eh, Ayis?, Allah insaf versin cavanlara, hamisi k?ndd?nk?s?kd?n qa?aq d?s?b… ?z evi, ail?si olmaq ayri seydi. Allah qism?tini yetirsin! – demisdi Mirvari.

G?zg?n?n qabagindan ??kilib yatagina uzandi. N? ed?c?k, nec? yasayacaq, kim ???n yasayacaq bundan sonra? Bu da sevgisinin ona g?tirdiyi yolun sonu…

Bird?n ata-anasi g?lib g?zl?ri ?n?nd? canlandi. Sualindan utandi. «B?s bunlar? M?n ail? qursaydim, bu zavallilara kim baxacaqdi?» Qocalib ?ld?n d?sm?s bu iki ?ziz adamini bir g?n itir? bil?c?yini fikirl?sib d?hs?t? g?ldi, d?rd divar arasinda t?k-t?nha qalacagindan qorxdu. Inn?n bel? qardaslarindan n? M?mm?dsah, n? d? ?lisah s?h?rd?n k?nd? qayitmayacaq. O, bu evd? yalquzaq kimi ?m?r s?rm?y? m?hkum olacaq…

Ayis?nin havasi ?atmadi. P?nc?r?ni taybatay a?ib qabaginda dayandi. Amma bu hali ke?m?di. Ona n? olmusdu? B?lk? olan-qalan q?tiyy?tini Abbas ?lind?n almisdi? B?lk? bu, ilk m?h?bb?tin ?zabi idi? Yox, m?h?bb?td?n, sevgid?n ona aci nisgild?n basqa bir xatir? qalmamisdi. ?r?yini darixdiran, onun b?t?n olan-qalan s?brini ?lind?n alan basqa sey idi. Sevill? Dilb?ri xatirladi. Sevil yasidi idi, Dilb?r is? onlardan iki yas b?y?k idi. Onlar da Ayis? kimi ail? qura bilm?misdil?r. T?kc? onlar deyildi. K?ndd? yasi otuzu ?tm?s yeddi subay qiz vardi. H?min qizlari birc?-birc? g?zl?ri ?n?nd? canlandirdi. O qizlarin xosb?xt olmamalari, ail? qura bilm?m?l?ri fikri ona rahatliq g?tirm?di. N?d?ns? t?s?lli tapdigi vaxtlar arxada qaldi. Indi o, ayri adam idi. ?midsiz, m?nasiz, sevgisiz ?m?r s?r?n bir zavalli idi. Artiq o, aldadilmis, heysiyy?ti tapdanmis, t?nhaliga m?hkum edilmis, qarimis bir qizdi. P?rinin taleyini yasayanlardandi.

«K?ndd? yeddi P?ri var», – dey? Ayis? fikirl?sdi v? bu fikird?n d?hs?t? g?lib, yenid?n g?zg?n?n ?n?n? ke?di. Diqq?tl? tamasa ed?nd? ona el? g?ldi ki, g?zg?d?n baxan P?ridi, d?nyada ?n ?ox qorxdugu, xatir?sind?n bel? ??kindiyi, ehtiyat etdiyi P?ri. Usaqliqdan P?ri onun yaddasinda t?klik, soyuqluq, yalqizliq r?mzi kimi qalmisdi. Onun ?z-g?z?nd?n, g?rk?mind?n, h?tta s?sind?n soyuqluq yagirdi. Indi P?rinin halina daha ?ox acidi. Onun t?kliyin? s?b?b olanlari qinadi ?r?yind?. ?z?n? acigi tutdu: «O yaziga niy? nifr?t edirdim? Onu duymaq ???n onun halina d?sm?kmi lazim idi?»

Ayis? ?z?n? qocalmis, ?ld?n-ayaqdan d?sm?s v?ziyy?td? t?s?vv?r?nd? canlandirdi. Bu halda ?z?n? P?rid?n basqa he? k?s? oxsada bilm?di. Alninda d?rin qirislar, ?z?nd? yad bir ifad? olan qoca Ayis? P?rinin soyuq baxislari il? g?zg?d?n ona baxirdi. O, Abbasin b?y?rtk?nlikd? Ayis?ni ?pd?y? g?n onlara baxdigi kimi baxirdi g?zg?d?n. P?ri kimi kirpikl?rini qirpmadan, bigan?lik v? t??ss?f qarismis q?rib? bir ifad? il? baxirdi. Bu baxis Ayis?nin b?d?nin? ?s?tm? saldi. O, var g?c? il? g?zg?y? yumruq ilisdirdi.