Özgə ağrısı

Anasi qonsu otaqdan s?s? g?l?nd? Ayis?nin ?ilik-?ilik olmus g?zg?n?n qabaginda oturub, ?lind?n d?s?m?y? axan qana fikir verm?d?n harasa, nam?lum bir n?qt?y? baxdigini g?rd?… «T?r?k?m?»nin oynaq s?dalari gec?nin s?ssizliyind? daha aydin esidilirdi.

…S?h?risi Ayis? h?y?tl?rind?n topladigi g?ll?rl? q?biristanliga – P?rinin m?zarini ziyar?t? getdi. Orada kimins? oldugu uzaqdan g?z?n? d?ydi. Yaxinlasanda Abbasin vaxtil? s?b?bini bilm?d?n nifr?t etdikl?ri P?rinin m?zar dasini sildiyini g?rd?… Bu ziyar?t s?b?bsiz nifr?tin bagislanmasi ???n idimi, yoxsa birinin m?hkum etdiyi, o birinin m?hkum olundugu bir h?yat tarix??sinin aci bir sonlugunun qa?ilmaz n?tic?sin? baxmaq ist?yi idimi? Kim bilir…

OGURLUQ

Yas?m?nin bihusedici ?tri d?rd t?r?fi b?r?m?sd?. Yaz axsaminin k?n?l oxsayan, ?r?yin ?n inc? tell?rini titr?d?n s?rin mehi yas?m?n agacinin budaqlarini yell?ndirir, onun yarpaqlarina, ?i??k qomlarina sigal ??kir, ?trini ?trafa yayirdi.

Mehriban yas?m?n agacinin bu q?d?r ?i??k a?digini g?rm?misdi. B?lk? d? ne?? il idi ki, Fatma xalanin yas?m?nl?rini g?rm?rd? dey? ona bel? g?lirdi. O, bu g?ll?rin h?sr?tini ?ox ??kmisdi… Evl?rin? g?l?n kimi tez Fatma xalanin evinin qarsisina, yas?m?n agacinin k?lg?sin? g?lmisdi.

?i??k salximlarinin sayi-hesabi yox idi. Onlar o q?d?r g?z?l, o q?d?r t?rav?tli idil?r ki, Mehriban g?zl?rini ?i??kl?rd?n ayira bilmirdi. Yas?m?nl?ri qoxlamaqdan doymurdu. Son ill?r yaz g?lib yas?m?nl?r a?anda o, Bakida yolunu tez-tez bazardan salar, b?y?k bir yas?m?n d?st?si alib ev? g?tir?rdi. Lakin onlarin ?tri rayondakina b?nz?mirdi. ?z?n? s?z vermisdi ki, bu il yas?m?n ?i??kl?y?nd? m?tl?q rayona ged?c?k, doyunca onlari qoxlayacaq…

O, g?z?n? a?andan qonsulari Fatma xalanin h?y?tind?ki yas?m?n agacini bel? g?rm?sd?: eyni h?nd?rl?kd?, eyni yarasiqda. S?liq? il? r?ngl?nmis h?nd?r taxta hasarin arxasindan g?r?n?n ?st? ?i??k salximlari il? dolu yas?m?n agaci h?mis? h?r k?sin diqq?tini c?lb ed?rdi. ??p?rd?n k???y? sallanan bu salximlar ?t?b-ke??nl?ri ?z g?z?lliyi il? heyran ed?rdi. Mehriban he? yerd?, he? zaman bel? iri l???kl?ri olan yas?m?n ?i??kl?ri g?rm?misdi.

Fatma xalanin bagi ?sl m?c?z? idi. Bu qadinin ?i??kl?r? olan sevgisi he? n? il? m?qayis? oluna bilm?zdi. ?ri ?oxdan v?fat etmis, ?vladi olmamis Fatma xala h?r ?i??kl?, h?r yarpaqla usaq kimi danisar, onlara n?vazis g?st?r?r, qulluq ed?rdi. Il on iki ay ?lind?n bel, dirmiq d?sm?zdi. Bu bagda Mehribanin tanidigi, el?c? d? ?mr?nd? ilk d?f? g?rd?y? o q?d?r g?l bitirdi ki, onlara heyran olmamaq m?mk?n deyildi.

G?z?llik asiqi olan Fatma xala simicliyi il? d? ad-san qazanmisdi. O, he? vaxt he? k?s? ?i??k toxumu, g?l sitili verm?zdi. Yazda budayib atdigi g?l budaqlarini bel? kims?y? qiymazdi, «G?l verm?k m?n? d?sm?r», – dey?rdi. ?slind? is? d?s?b-d?sm?m?yin onun ???n el? bir ?h?miyy?ti yox idi. O, g?ll?rini basqalarina qisqanirdi. ?ll?ri il? yaratdigi bu qeyri-adi g?z?lliyin basqa yerd? t?krar olunmasini ist?mirdi. G?l-?i??yin bol vaxtinda bel? birc? ?i??yi kims?y? pulsuz verm?zdi. S?h?rl?r ad?ti ?zr? d?rdiyi g?l-?i??kl?ri s?liq? il? b?y?k z?nbil? yigib bazara satmaga aparardi. Bazarda onun g?l? nec? ustaliqla satdigini g?r?nd? Mehriban d?s?n?rdi:

«G?r?s?n, bu q?d?r pul onun n?yin? g?r?kdir?»

Mehriban m?kt?b? ged?nd? d?, m?kt?bd?n qayidanda da ad?ti ?zr? Fatma xalanin h?y?ti qarsisinda ayaq saxlayib, ??p?rin arxasindan buradaki g?z?llikl?ri seyr ed?rdi. H?r d?f? d? bagin tusuna ?atanda m?kt?bd? onunla paralel sinifd? oxuyan qonsulari Ilhami ?z qapilarinin agzindaki skamyada oturmus g?r?rdi. B?st?boy, qarasin olduguna g?r? hami onu Kismis ?agirardi. Qis-yay Kismisi burda g?rm?y? ad?t ed?n Mehriban t?sad?f?n onu skamyalarinda g?rm?y?nd? t??cc?bl?n?rdi. Sanki Fatma xalanin baginin ?i??kl?rinin kesiyini ??kirdi Kismis. O, ?z?n? el? aparirdi ki, guya Mehriban onu q?tiyy?n maraqlandirmir. Qiz k???d? g?r?n?n kimi, ?z?n? g?rm?zliy? vuraraq ya mahni z?mz?m? ed?r, ya da fit ?alardi. Lakin Kismisl? ?zb??z evd? yasayan Sara Mehribana x?b?r vermisdi ki, o, k???y? Mehribana g?r? ?ixir. Uzaqdan onu g?r?n kimi tez k???y? qa?ir, amma ?z?n? el? g?st?rir ki, el? bil ?oxdan orada oturub.

Bu x?b?rd?n sonra Kismisi g?r?nd? Mehribani g?lm?k tuturdu. Ciddi g?rk?m alib sanki n? bar?d?s? fikirl?s?n bu oglanin yasindan b?y?k g?r?nm?k arzusu onun n?z?rind?n yayinmirdi. Fatma xalagilin ??p?rin? yaxinlasanda, n?d?ns? Mehriban ?z?n? kinolardaki kimi t?s?vv?r ed?rdi. Budur, g?z?l bir musiqi ?alinir, Mehriban mahni oxuya-oxuya bagda dolasir, h?r agacdan bir ?i??k d?rib qoxlayir. G?z?l bir oglan da onunla duet oxuya-oxuya ?i??kl?rd?n ??l?ng h?r?b Mehribanin basina taxir. Bu g?z?l oglan da, t?bii ki, F?rid olardi. Az qala sinifl?rind?ki b?t?n qizlarin bir k?n?ld?n min k?n?l? asiq olduqlari F?rid.

O il Mehriban s?kkizinci sinifd? oxuyurdu. Fatma xalanin yas?m?n agaci sanki h?mis?kind?n g?z?l, h?mis?kind?n bol a?misdi, onlarin ?tri b?t?n k???ni b?r?m?sd?. ?i??k salximlari arasinda yasil yarpaqlar g?r?nm?z olmusdu. Mehriban onlara baxdiqca baxmaq ist?yir, tamasasindan doymurdu.

Bir d?f? m?kt?bd?n qayidanda q?rib? bir ?hvalat bas verdi.

– Salam, Mehriban!

S?s? t?r?f d?n?nd?, iki-?? addimliginda dayanib utancaq baxislarla, ??kin?-??kin? onu s?z?n Kismisi g?rd?. Ilk d?f? idi ki, Mehriban onun s?sini bel? yaxindan esidirdi.

– Salam, – Mehriban t??cc?bl? cavab verdi. Birinci d?f? idi ki, Kismis onunla danisirdi. Qonsuluqda yasadiqlari, bir m?kt?bd? oxuduqlari uzun ill?r ?rzind? ilk d?f? ?z-?z? dayanib k?lm? k?sirdil?r.

– Axsam s?n? s?z dey?c?y?m, birc? d?qiq?liy? bayira ?ixarsanmi? – Kismis onun g?zl?rinin i?in? baxmaqdan qorxurmus kimi tez-tez kirpikl?rini qirpirdi. Bu v?ziyy?td? yaman g?lm?li g?r?n?rd?. O, cavab g?zl?m?d?n: – M?n bel? fit ?alacagam, – deyib b?lb?l c?h-c?hin? b?nz?r s?sl?r ?ixardi. Mehriban sual verm?y?, n? is? sorusmaga macal tapmamis, oglan bir g?z qirpiminda ?z h?y?tl?rin? girdi. Bu, el? tez, el? ani bas verdi ki, Mehribanin t??cc?bl?nm?kd?n basqa ?ar?si qalmadi.

«G?r?s?n, Kismis m?n? n? dey?c?k?» – dey? yolboyu fikirl?sdi, amma aglina he? n? g?lm?di. M?kt?b? ?atanda Kismis d?, onun dediyi s?zl?r d? yadindan ?ixdi.

Gec? yarisi p?nc?r?sinin altindan b?lb?l c?h-c?hi esid?nd? Mehriban yerind?n dik atildi. Aglina ilk g?l?n Kismisin s?h?r ona dediyi s?zl?r oldu. «Bu da s?z dem?y? vaxt tapdi da», – dey? ?r?yind? ona acigi tutdu. Evd?kil?rin duyuq d?s?c?yind?n qorxub, ?vv?lc? yerind?n t?rp?nm?k ist?m?di. Amma qus c?h-c?hi bir d? t?krar olunanda ehmallica qapini a?ib otaqdan ?ixmaqdan basqa ?ar?si qalmadi.

H?y?t? d?s?b, ??l qapisini a?anda Mehriban g?zl?rin? inanmadi: Kismis bir qucaq yas?m?nl? k???d? dayanmisdi. B?y?k ?i??k d?st?sinin arxasindan Kismisin basi g?c-b?la il? g?r?n?rd?. Mehribani g?lm?k tutdu. Amma tez ?z?n? ?l? alib bunlari haradan d?rdiyini, niy? gec?nin bu vaxti g?tirdiyini sorusmaq ist?yirdi ki, Kismis yas?m?nl?ri ona verib, bir g?z qirpiminda qaranliqda g?zd?n itdi. Bu, el? tez, el? ani bas verdi ki, b?y?k ?i??k d?st?si il? qaranliqda t?k qalan Mehriban ?z?n? itirib n? ed?c?yini bilm?di.

?ox sevdiyi yas?m?nl?r bu d?f? ona sevinc yox, qorxu qarisiq m?yusluq g?tirdi. Indi bu q?d?r g?l? neyl?sin? Ev? aparsa, ondan sorusmazlarmi ki, gec? yarisi g?ll?ri ona kim verib, n? m?nasib?tl? verib? Atasinin s?rt ?z? g?zl?ri qarsisinda canlandi. O, bils? ki, qizina gec? vaxti kims? g?l bagislayir, Allah bilir, onu nec? c?zalandirar.

Mehriban h?y?td?n ehmalca baga ke?di. Evd?kil?rin duyuq d?s? bil?c?yi qorxusu onun qaranliq qorxusunu ?st?l?misdi. G?ll?ri gizl?tm?s?, evd? tufan qopardi. H?y?ti axtarib bir vedr? tapdi. Onu su il? doldurub, g?ll?ri i?in? yigdi, kims? g?rm?sin dey? qaragat kollarinin dalinda gizl?tdi. Sonra is? ayaqlarinin ucunda ehtiyatla i??ri girib yatagina uzandi. Xeyli vaxt g?zl?rin? yuxu getm?di. ?r?yinin d?y?nt?s? onu yatmaga qoymurdu. Yas?m?n salximlari arxasinda g?r?nm?z olan Kismisin g?lm?li sif?ti t?krar-t?krar onun g?zl?ri qarsisinda canlanirdi. Heyf ki, bu g?ll?ri g?tir?n F?rid deyildi. ?g?r onlari F?rid g?tirmis olsaydi, bu d?nyada Mehribandan xosb?xt adam olmazdi. Bu fikirl?rl? yalniz s?h?r? yaxin yuxuya getdi.

S?bh tezd?n yerind?n qalxib m?kt?b? hazirlasdi. N? q?d?r ki, ata-anasinin basi mal-qaraya qarismisdi, evd?n tez ?ixmaq lazim idi.

Xidm?t?il?rd?n basqa m?kt?b? h?l? he? k?s g?lm?misdi. Onlar d?hlizin yuxari t?r?find?ki otaqlari silib-s?p?r?rd?l?r. Mehriban sinif otaginin qapisini a?ib sakitc? i??ri girdi. ?z?yl? g?tirdiyi yas?m?nl?ri yalniz indi doyunca qoxladi. Gec? evd?kil?rin g?r? bil?c?yind?n ehtiyat edib onlari qoxlaya da bilm?misdi. S?h?r havasindan daha da t?rav?tl?nmis ?i??kl?rin ?tri otaga yayildi.

Onun he? zaman bu q?d?r yas?m?ni olmamisdi. D?s?n?nd? ki, bir saatdan v? ya bir g?nd?n sonra onlarin hamisi solacaq, g?ll?rin yarim?iq ?m?rl?rin? heyfi g?ldi. O, h?r partanin ?st?n? bir yas?m?n, F?ridin partasina is? iki d?n? qoydu: «Biri m?nim, biri F?ridin».

Mehriban d?hlizd? kims?nin olmadigina ?min olanda sinif otagindan ?ixdi, yaxsi ki, he? kiml? rastlasmadi. O, yalniz z?ng ?alinanda qayitdi. Otaqda bir s?s-k?y vardi ki… Hami bir-birin? d?ymisdi.

– G?r?s?n, bu g?ll?ri bura kim qoyub? – dey? usaqlar bir-birind?n sorusurdu. Mehriban he? n?d?n x?b?ri yoxmus kimi onlara qosuldu.

– Bu n? tapmacadi, kimdi bizi bu q?d?r sev?n? – dey? h?r sey? x?susi maraq g?st?r?n S?nub?r dill?ndi. O g?n m?kt?bd? h?r k?s bu sinfin yas?m?n? b?l?nm?sind?n danisdi…

D?rsd?n sonra m?kt?bd?n ev? qayidanda Mehriban Fatma xalanin qapisi agzinda q?l?b?lik oldugunu g?r?b onlara yaxinlasdi. Anasi da, qonsular da onlarin arasinda idi. Fatma xalanin qargis s?si ?trafi g?t?rm?sd?:

– S?ni g?r?m ?ll?rin qurusun! S?ni g?r?m ciy?rin yansin! S?ni g?r?m…

– N? olub, ana? – dey? Mehriban x?b?r aldi.

– Kismis gec? Fatmanin yas?m?nl?rini yolusdurub.

– Kismis? – Mehriban qulaqlarina inanmirmis kimi heyr?tl? sorusdu. – Fatma xala n?d?n bildi ki, bunu Kismis el?yib?

– Bir yas?m?n ilisib Kismisgilin ??p?rind? qalibmis. Bir d? ki, Kismis ?z? d? boynuna alib. Haminin yaninda deyib ki, Fatma xala kimi x?sis? bu da azdir.

Mehriban yas?m?nl?rin haradan d?rildiyini yalniz indi anladi. Q?rib?dir, d?n?nd?n b?ri bu, onun aglina g?lm?misdi. H?y?can v? qorxu i?ind? oldugundan bu sual onu d?s?nd?rm?misdi. Indi is? anasindan bunlari esid?nd? qeyri-ixtiyari p?rt oldu. D?n?nd?n b?ri ke?irdiyi h?y?cani bir az da artdi.

«Bird?n kims? bils?ydi ki, bu g?ll?r m?n? g?r? yolunub, n? cavab ver?rdim?» – dey? ?z?nd?n biixtiyar titr?di. «Eybi yox, Kismis, baxaq g?r?k bu ogurluga n? ad ver?c?ks?n», – dey? ?r?yind? s?yl?ndi.

Ert?si g?n s?h?r m?kt?b? ged?nd? Kismis h?mis?ki kimi evl?rinin qarsisindaki skamyada oturub g?l?ms?r g?zl?rl? ona baxirdi. Mehriban ona ?atanda:

– S?nin bel? isl?rin d? varmis, h?? Q?hr?mana bax! – dey? aciqli-aciqli dill?ndi. – Bilm?k ist?yirs?ns?, ?zg? bagindan ogurlanan g?ll?r m?n? lazim deyil. G?r?k d?n?n onlari s?nd?n almayaydim. S?n ogrusan! Esidirs?nmi, ogru! – Bunlari birn?f?s? dey?n Mehriban hirsini soyutduguna m?mnun oldu.

Kismisin g?zl?rind?ki g?l?s birc? anda yox oldu. O, x?cal?tind?n v? p?rtliyind?n p?rt?b he? n? dey? bilm?di. Pesmanliq qarismis incik baxislarla onu s?zd?. Sonra evl?rinin darvazasina sari gedib i??ri girdi, qapini arxasinca bagladi. Yalniz bundan sonra Mehriban s?zl?rinin n? q?d?r aci, ittihaminin n? q?d?r agir s?sl?ndiyinin f?rqin? vardi. Ancaq gec idi, ox yayindan atilmisdi.

H?min hadis?d?n sonra Kismis d?yisdi, tamam basqa c?r oldu. O, Mehribandan qa?irdi, qizi g?r?nd? ?z?n? g?rm?zliy? vurur, ya da tez yolunu d?yisir, basqa s?mt? d?n?rd?. Mehriban s?h?rl?r onu bir daha skamyalarinda oturmus g?rm?di, baxislarini ?z?rind? hiss etm?di. Kismisi h?r g?n evl?rinin qabaginda g?rm?y? el? ad?t etmisdi ki, indi onu g?rm?m?k Mehribana h?m q?rib?, h?m d? agir g?lirdi. G?nl?r ke?dikc? ona aydin oldu ki, Kismisin x?trin? d?yib, ?z? d? el? d?yib ki, bundan sonra neyn?s? d? k?nl?n? ?l? ala bilm?y?c?k. O, Kismisin ?r?yini yaralamis, heysiyy?tin? toxunmusdu. S?n dem?, Kismis onun d?s?nd?y?nd?n d? ciddi v? h?ssas adam imis. Bunu d?s?nd?kc? Mehriban ?z-?z?nd?n utanir, dediyi s?zl?r? g?r? x?cal?t ??kirdi.

Iki il sonra onlar orta m?kt?bi basa vurdular. Mehriban Bakida Pedaqoji Instituta q?bul olundu, Kismis is? Odessada D?niz?ilik M?kt?bin? girdi.

O vaxtdan d?z bes il ke?irdi. Bu m?dd?t ?rzind? Mehriban ilk d?f? idi ki, yas?m?n ?i??kl?y?nd? dogma rayonda olurdu. H?r sey bes il ?vv?l nec? idis?, indi d? el?c? idi. Amma bu, zahir?n bel? idi, ?slind? h?r sey d?yismisdi. Indi basqa usaqlar ?z usaqliq d?vr?n? yasayirdilar. Bir vaxtlar onlarin ?td?kl?ri yollardan ke?ir, oynadiqlari oyunlarla baslarini qatir, ?z qaygisiz h?yatlarini yasayirdilar. Mehribanin tay-tuslari ?oxdan usaqliq adli sirin d?nyadan ayrilmisdilar. Ke?mis ill?rd?n yadigar qalan birc? Fatma xalanin yas?m?nl?ri idi.

Fatma xalanin h?y?tind?n boylanan yas?m?n salximlari bu d?f? onun ?r?yini q?ss? il? doldururdu. Onlarin z?rif ?tri q?lbind? ke?mis xatir?l?ri oyadirdi. M?kt?b yoldaslari ???n ?ox darixmisdi, onlardan ?tr? lap burnunun ucu g?yn?yirdi. Bu xatir?l?r i?ind?, s?zs?z ki, qucaginda ?z?nd?n b?y?k yas?m?n d?st?si tutmus Kismis d? vardi. O, daha tez-tez g?zl?ri qarsisinda canlanirdi. Bir m?h?ll?d? yasadiqlari ne?? ill?r ?rzind? onlar ikic? d?f? ?z-?z? dayanmisdilar. Daha dogrusu, Kismis ona c?mi-c?ml?tani bir c?ml? demisdi. Sonra is? Mehriban Kismisin x?trin? d?ymisdi, h?m d? yaman d?ymisdi. Oglanin g?zl?ri yadindan ?ixmirdi: incik, p?risan, k?sk?n g?zl?ri. ?t?n bu bes il ?rzind?, kim bilir, ne?? d?f? Kismisin o p?rt hali g?zl?ri ?n?nd? canlanmisdi. H?r d?f? d? ?z-?z?n? etiraf etmisdi ki, g?nah isl?dib, Kismisin ?r?yin? b?rk toxunub, onun q?lbini qirib. «Kas Kismisd?n ?zr ist?y?ydim, gec d? olsa ?zrxahliq ed?ydim…»

Mehriban qaranliq d?s?n? kimi evl?rinin qarsisindaki skamyada oturdu. Yenic? ev? qayitmisdi ki, k???d? b?lb?l c?h-c?hin? oxsayan fit s?si esidildi. Qulaqlarina inanmadi. ?r?yi h?y?canla d?y?nd?. «Bu, Kismisdir!» – dey? sevincl? fikrind?n ke?di. Bir an sonra fit s?si t?krar olunanda he? bir s?bh?si qalmadi. Bir g?z qirpiminda bayira ?ixdi: lakin kims? yox idi. Bird?n qonsu tind?n pi?ilti s?si esidildi. Tez h?y?t? d?s?b, ??p?rin arxasinda gizl?ndi. Bir azdan qol-qola g?l?n iki qaralti onlarin qapilarina ?atdi.

– Yas?m?nl?r hardandir? – qiz sorusdu.

– Fatma xalanin bagini yolusdurmusam. – Bunu dey?n oglan Kismis idi. Onun s?sini o saat tanidi.

– Qorxmadin?

– Yox, t?cr?b?m var. M?kt?bd? oxuyanda bir d?f? bu bagi qar?t el?mis?m. Bir qizdan ?tr?.

– Qisqaniram ha! Bir d? bel? seyl?r dem?, – qizin s?si titr?di.