Сэһэн, кэпсээннэр

– Куо?а?ы эмиэ ыл.

– Ба?ыыба, биэбэкээм, ба?ыыба! – диэмэхтээтэ о?онньор, – хантан кэлбит барахса??ыный?

– Саха сириттэн.

– Ээ, ол и?ин сэрэйбитим. Сахалар т?р?т удьуор булчут аймахтар. Дьэ буолла?а, фаши?ы ба?ас бу курдук. Т?б?т?н… ?. ?э-?э…

– Фашиска да тиийиэхпит, – диэтэ ким эрэ.

Сотору массыынаттан т?ст?б?т, колхозтаахтар аа?а айанныы турдулар. Бэйэбит суолбутунан бараары, стройга турдубут. Лейтенант эмискэччи «Смирно!» команданы биэрдэ.

– Байыас Чээрин, стройтан та?ыс!

?с хаамыыны тахсан баран, строй диэки эргийдим.

– Байыас Чээрин к???лэ суох сааны эспити? и?ин, биир нэрээти биэрэбин.

Казарма?а кэлэн баран, лейтенант биэрбит нэрээтигэр бу т??н штабы сууйарым дуу, куукуна?а хортуоппуй ыраастыырым дуу диэн ханна ыытыахтаахтарын таайа сатаатым.

Бу киэ?э ханна да ыыппатылар, ?ч?гэй ба?айытык утуйдум. Т??ээн ?сс? биир куо?а?ы, ?с неме?и ?л?рд?м.

Сарсыарда хонууга строевой занятие?а сылдьабыт. Хантан эрэ биир саллаат кэлэн би?иги лейтенаммытыгар тугу эрэ эттэ. Тыала бэрт буолан, тугу эппитин би?иги истибэтибит.

Лейтенант миигин ы?ыран ылла.

– Бу саллааты батыс.

Дьэ буолла?а, били нэрээппин толоро барда?ым буолуо.

– Бу ханналаан и?эбит, до?оор? – диэн, баран и?эн аргыспыттан ыйытабын.

– Лейтенант Лобада?а.

Чэ ол и?ин, сэрэйбит сэрэх.

Лейтенант Лобада?а: «Чээрин саллаат кэллим», – диэн дакылааттаатым.

– Холкутуй! – диэтэ лейтенант уонна биир старшай сержаны ы?ыран ылла.

– Занятиены салгыы ыыт.

– Батыс! – диэтэ лейтенант миэхэ, – ити бинтиэпкэни ыл.

Нэрээппэр харабыллыы барар буолла?ым, кэм да ?ч?гэй дии санаатым.

Икки боллох икки ардыгар сытар дэхси сир устун баран истибит.

Лейтенант тугу да кэпсэппэт, кыы?ырбыта кэм да аа?а илик бы?ыылаах. Б?к туттан лейтенаны баты?ан и?эн, кини тохтообутугар к?р? т?сп?т?м, сыал ытар сиргэ кэлбит эбиппит.

– Сыт уонна ол «фаши?ы» ыт! – диэтэ лейтенант, биир ботуруону биэрдэ.

Бирикээ?и толороору сыттым. Тугун ытарым эбитэй?

– Тугун ытабын, табаарыс лейтенант? – ?с с??с метрэлээх сиргэ харааран к?ст?р фашист фигуратын кы?аан сытабын.

– Фашист тугар кэбирэхтик ?л?? дии саныыгын, ону ыт, – диэтэ лейтенант.

Тии? буоллар харахха ытыллыа этэ, оччо?о тириитэ алдьаныа суохтаах. Оттон фашист тириитэ туохха наадалаа?ый?.. – Кы?ыы сытан кыратык толкуйдаан баран ыттым.

Лейтенант сыалга урут тиийэн, чохчойон олорон, саннынан б??лээн туран «фаши?ы» к?р?-к?р?:

– Тугун ыппыккыный? – диэн ыйытта.

– С????н ыппытым, табаарыс лейтенант. Сыы?ан кэбистэ?им дуу?.. – Лейтенант к?н?н турбутугар к?рб?т?м «фашист» с????н хаба ортотугар буулдьа суола ч???р?йэн к???ннэ. «Таппыппын!» – диэн ??рэ санаатым.

Лейтенант к?хс?н этиттэ, миигин к?р?н баран хаа?ын т?рдэ?нэттэ уонна ытар сир диэки хаамта. Мин баты?ан истим.

Итиччэ ?ч?гэйдик сыалбын таба ыппытым кэннэ, бэл, мичик гыммат, ити аата кыы?ырбыта кэм да аа?а илик буолла?а.

Лейтенант бинтиэпкэни ылан, хайа, ба?ар, ал?ас турбута буолаарай диэбиттии, сыалын к?рд?, хаастарын т?рдэс гыннарда. (Дьэ били нэрээтин ту?унан этээри гынна?а буолуо!).

– Фашист ?сс? туо?ар кэбирэхтик ?л??н с?б?й?

– С?рэ?эр, табаарыс лейтенант.

– С?рэ?ин ыт! – Биир ботуруону биэрдэ.

С?рэ?ин ту?а буолуо диэн кы?аан баран тардан кэбистим.

Баран к?рб?пп?т мин кы?аабыт сирбэр т?сп?т.

– С?рэ?ин ???э ?тт?нэн т?сп?т курдук к?р?б?н, эн санаа?ар? – диэн ыйытта лейтенант.

– Табаарыс лейтенант, фашист с?рэ?э б?р??? дылы, оннук аллараа т??эрэ буолуо дуо? Б?р? – биллэр дьыала, хоройон олордор эрэ с?рэ?э хаба?ын т?гэ?эр чуга?ыыр, оттон немец…

Б?р? с?рэ?иттэн немец с?рэ?э сылдьар сирэ атынын ту?унан ?сс? элбэ?и этиэх ки?и…

Лейтенанныын т?тт?р? кэлэн истибит.

Са?арбат. Бэ?э?ээ кыы?ырбыта аныаха дылы ааспат ба?айыта дуу? Старшай сержант салалтатынан ??рэнэ турааччыларга чуга?аан и?эн лейтенант тохтоото.

– Снайпер буолуоххун ба?ара?ын дуо?

– Ба?арабын, – диэн ботугураатым.

– Штабы кытта кэпсэтиэм. Билигин взводкар бар.

Иккитэ-?стэ атыллаан и?эн тохтоотум.