Şəhrizad

?hm?d?li F?rruxun dilxor oldugunu hiss edib, arvadi G?lg?z? s?sl?ndi:

– Tez el?, ?ay g?tir. F?rrux yoldas yorgun q?lib.

– G?ldim ay kisi, indi g?tirir?m.

F?rruxun g?z? yer? s?rilmis g?z?l xal?aya, onun ?st?nd?ki d?s?k v? m?t?kk?l?r? satasdi. D?s?yin ?st?n? yayxanib dirs?kl?ndi:

– N? g?z?l xal?adir?

– Bu xal?ani b?y evind?n ?irpisdirmisiq. Ara qarisanda gec? g?tirdim. G?r?n olmadi. Bildiyim? g?r? bu xal?ani b?y qizi S?hrizad ?z ?ll?ri il? toxuyub. Mahalda bu g?z?llikd? xal?a yoxdur.

– S?nin ogurluq etm?yin d? var? Aman Allahim, s?n ogrusan…

G?lg?z sin?sini qabaga verib, – Ay yoldas S?hb?tov, bu basi batmisa fikir verm?. ?z?n? b?htan dey?n bambilidir… Bu xal?a da yaylaga ged?nd? ara qarisdi, bizd? qaldi…

F?rrux ?lini xal?anin ?z?rin? s?rtd?. Bu xal?anin h?r ipin?, ilm?sin? S?hrizadin ?ll?ri toxunmusdu. G?zl?rini qapadib S?hrizadi x?yalinda canlandirirdi:

– S?hrizad bel? xal?a da toxuya bilir?

– Ehh, F?rrux yoldas, o m?sib?t baslarina g?lm?s?ydi indi n? q?d?r

g?z?l xal?alar toxumus, tikm?l?r tikmisdi.

– Hansi m?sib?td?n danisirsan, ?hm?d?li? Olmaya inqilabi deyirs?n? Yoxsa aglini itirmis?n?

– Yox ?ssi, Sovet h?kum?tin? m?nim canim da qurbandir. Siz n? danisirsiniz… M?n atasinin v? qardaslarinin g?ll?l?ndiyi m?sib?ti deyir?m. Talib b?yimizin qirmizi komandiri ?ld?rd?y?… – ?hm?d?li duruxdu. Dili topuq vurdu. “Aman Allahim, m?n n? danisiram…” K?nd axundu ?hm?diyy? aga b?t?n k?ndi qurana ?l basdirmisdi ki, bu s?hb?ti dil? g?tirm?sinl?r.

– Ay qiz, G?lg?z, ?ay n? oldu, – deyib, aradan sivism?k ist?y?n ?hm?d?lini F?rrux durdurdu.

– N? oldu? Hara gedirs?n? Talib hansi komandiri ?ld?r?b? Danis…

Artiq gec idi. Qul kimi qarsisinda ?sdiyi F?rrux ondan ?l ??km?y?c?kdi. Oxu atib, yayi gizl?d? bilm?di, – yoldas F?rrux, S?hrizadin atasini da, qardaslarini da, Talib qirmizi komandiri vurduguna g?r?, ?ld?rd?l?r…

H?min gec? F?rrux s?h?r? kimi yatmadi. Bakiya, F?vq?lad? Komissiyaya donos hazirlayirdi: “Qirmizi komandiri q?tl? yetir?n qati inqilab d?sm?ni Talib ?miraslan oglu Haqverdiyev Amanb?ylid? ?ksinqilabi f?aliyy?tini davam etdirir”.

Yuxusuz v? yorgun olsa da, ?i??yi ?irtlayan F?rrux sevinirdi. Bu donosundan sonra F?vq?lad? Komissiya Talibi g?ll?l?y?c?kdi. Daha onun qarsisinda he? bir mane? qalmayacaqdi. S?hrizadi ?l? ke?ird?c?kdi.

Yazdigi donosu tezd?n Bakiya yola saldi. Tezlikl? Talibin q?tlin? f?rman veril?c?yi g?n? g?zl?yirdi…

3

?oban H?mb?t qoyunlari Soltanbuda dogru s?rd?. Payizin ilk aylarinda ot dizd?n idi. Qoyunlarin yamyasil otu acg?zl?kl? i??ri ?t?rm?l?ri ona l?zz?t edirdi. Iri bir ?inarin altinda uzanib g?n?sd?n s?rinl?nir, arabir d? qoyunlara baxirdi. Amma yuxu onu tez bir zamanda agusuna aldi. Ayilanda ala-toran vaxtiydi. S?r? g?z?n? d?ymirdi. Ne?? ill?r idi ki, ?vv?lc? ?miraslan b?yin, indi is? Talib b?yin ?obani idi. Bu vaxta q?d?r s?r?d?n bir quzu da it-bata d?sm?misdi.

S?r?n?n yoxa ?ixmasi onun ?r?yini agzina g?tirmisdi. H?mb?t s?r?n? axtara-axtara xeyli yol q?t etdi. ?n qorxdugu sey is? o idi ki, Ilyasbudun d?rinlikl?rind? ac canavarlar s?r?n? d?, onun ?z?n? d? par?a-par?a ed?rdi. Amma h?l?lik n? qoyunlar, n? d? canavarlar g?z? d?yirdi. Hava artiq qaralmis, s?d kimi ay b?xtind?n aydinliq g?tirmisdi. Yoxsa z?lm?t qaranliqda bagri yarilardi.

Mes?nin d?rinliyin? dogru getdikc? ay isigi iri g?vd?li agaclarin ??tirind?n g?r?nm?z olurdu. Bird?n z?lm?t qaranliq ?trafi b?r?d?. ?n?nd? iki g?z parlayirdi. Amma get-ged? bu g?zl?rin sayi artirdi. Canavar s?r?s? onu d?vr?y? almisdi . ?nd?ki iri g?zl?r ona yaxinlasirdi. H?mb?tin bogazi qurumus, n?f?s almasi ??tinl?smisdi. O, qorxudan qisqirmaq ist?s? d? s?si bogazinda ilisib qaldi. Bird?n H?mb?t anladi ki, o, canavar kimi ulayir:

– A-u-u-u-u…

At?s s?sl?ri onun ulartisini k?sdi. Bayaqdan b?ri qaranliqda sayrisan g?zl?r yoxa ?ixmisdi. Qeyri-ixtiyari yer? uzandi. Bir q?d?r geri ?evrilm?k ist?dikd? ?ll?ri insan ??km?l?rin? ilisdi. Basini qaldirib ona t?r?f tuslanmis t?f?ngi indi g?rd?…

Insanlardan uzaqda mes?nin d?rinliyind? t?k-t?nha canavarlarin ?hat?sind? qaldigi bir zamanda kimliyind?n asili olmayaraq b?ni-ad?m ?vladi il? qarsilasmaq onu sevindirdi…

– Kims?n ?? Qalx ayaga.

H?mb?t? bu s?s tanis g?ls? d?, h?l? k?sdir? bilmirdi ki, ona t?f?ng tuslamis bu s?xs kimdir.

Ayaga qalxdi. ?nd?ki t?f?ngin arxasindan ona t?r?f daha d?rd t?f?ng tuslanmisdi. ?nd?ki ?li t?f?ngli bir q?d?r d? yaxina g?ldi.

Aman Allah, bi ki ?miraslan b?yin oglu M?mm?dr?sul idi.

– Aga, m?n?m, H?mb?t. M?ni tanimadinmi?

M?mm?dr?sul he? n? dem?d?n arxasi t?r?f? ??kilib, – g?l dalimca, – dedi. ?nd? isiqliqda o agasinin sif?tini tam y?qinlikl? g?rd?. Bir vaxtlar mahalin ?n la?in oglu olan M?mm?dr?sul s?rtl?sib kisil?smisdi.

– Aga, Allah razi olsun. S?n olmasaydin canavarlar m?ni par?alayacaqdi.

– Ay g?d?, burda neynirs?n. D?z?n? de. Yoxsa m?nim dalimca

g?nd?ribl?r s?ni?

– Qurbanin olum, aga, yuxuya qaldigimdan qoyun-quzunu itirmis?m, sanki qeyb? ??kilibl?r. S?r?n? axtara-axtara g?lib bura ?ixmisam.

– Yalan deyirs?n, m?lun. S?ni bura ?yr?dib g?nd?ribl?r, – artiq xeyli

m?dd?tdi ki, M?mm?dr?sul b?yl? mes?l?r? ??kil?n, Agcab?dinin K?birli b?yl?rind?n olan Soltan b?y dill?ndi.

Ne?? vaxtdi ki, mes?d? h?yat s?r?n Soltan b?y sanki v?hsil?smisdi. O

h?r k?sd?n s?bh?l?nirdi.

H?mb?t: – Aga, niy? hirsl?nirs?n, bizim n?sild?n satqin ?ixmayib,

bunu M?mm?dr?sul b?yd?n d? x?b?r ala bil?rs?n.

M?mm?dr?sul h?l? d? s?rt v? s?birsiz olaraq qalirdi:

– Eh H?mb?t, b?ylik qoydular ki, qalsin bizd?. S?n m?n? de g?r?m

S?hrizad nec?dir, Talibdan n? x?b?r?

– Aga, hami yaxsidir. T?kc? s?nd?n nigarandirlar. Meht?r oglu

Ismayil deyirdi ki, S?hrizad xanim qardasi M?mm?dr?sulu g?rm?k ???n b?t?n d?nyani qurban ver?r…

– Kim? qurban ver?c?k bu d?nyani, bolsevikl?r?? D?nya onlara qalmayacaq… Qisasimi almayinca, bacima de, d?nyadan ?l ??k?n deyil?m.

– Aga, b?s m?nim qoyunlarim?