Şəhrizad

– Oldu, bas ?st?, yoldas S?hb?tov, – dedi.

– Yoldaslar, indi siz ikiqat ayiq olmalisiniz, inqilab d?sm?nl?rini

vaxtinda ifsa edib x?b?r verm?lisiniz.

Iclas basa ?atdi. Camaat dagilisirdi. F?rrux ?hm?d?liy? baxib basi il? C?brayilova t?r?f g?st?rdi.

?hm?d?li basini silk?l?yib C?brayilovun arxasinca getdi. ?ekistin yaninda sovet s?dri Sibir Q?z?nf?r v? kolxoz s?dri S?leyman oldugundan ?hm?d?li C?brayilova yaxinlasa bilmirdi. Bayaqdan b?ri ?hm?d?linin onlarin arxasinca g?ldiyini g?r?n C?brayilov yanindakilara, – siz kolxoz idar?sin? gedin. M?nim klub m?diri il? s?hb?tim olacaq, – deyib onlari yola salmaga ?alisdi.

Kolxoz s?dri S?leyman klub m?diri M?h?rr?mi s?sl?di.

Yaxinlasan M?h?rr?mi C?brayilova t?qdim ed?n S?leyman dill?ndi:

– Bu da bizim klub m?diri.

– Gedin, yoldaslar, isimi bitirim, g?l?r?m.

Ir?lid? M?h?rr?m, arxasinca is? Qeyb?li C?brayilov kluba dogru gedirdil?r ki, ?hm?d?li ?ekisti yanladi:

– Yoldas C?brayilov, m?n bilir?m Q?dsi Haciyevi kim ?ld?r?b, –

xisin s?sl? dedi.

C?brayilov ayaq saxlayib, – kim ?ld?r?b? – dey? ?hm?d?linin ver?c?yi m?lumati g?zl?di.

– Talibin g?st?risi il? M?mm?dr?sul…

– Bunu hardan bilirsiniz?

?hm?d?li duruxdu. C?brayilovun bel? bir sual ver?c?yi bar?d? he? d?s?nm?misdi. Xeyli ke?m?sin? baxmayaraq, h?l? d? onun ?z?n? baxib cavab verm?y?n ?hm?d?lini ayiltmaq ???n sual verdi.

– Bu m?lumat sizd? hardandir?

?asbas qalan ?hm?d?li n? dey?c?yin? q?rar ver? bilm?s? d? dill?ndi:

– Yoldas F?rrux S?hb?tov dedi.

– Aydindir, yoldas… Sabah m?nim yanima F?vq?lad? komissiyaya

g?l?rsiniz…

C?brayilovun F?rruxun Talib il? bagli yazdigi donoslardan x?b?ri vardi. Onun Muradxan Qalab?yovla etdiyi s?hb?tl?ri d? bilirdi.

C?brayilov ?hm?d?lini yanina basqa m?qs?dl? ?agirirdi. Qalab?yov ona iradini bildirmisdi. ?lk?nin h?r b?lg?sind?, k?ndind? m?xfi ?m?kdasliga c?lb olunan s?xsl?rin sayi g?n?-g?nd?n artdigi bir s?raitd? Amanb?ylid? bir n?f?r d? olsun m?xfi ?m?kdasin olmamasi ?atismazliq idi. Indi C?brayilov bu n?qsani d?z?ltm?li idi.

Sovetlik ?yric? k?ndind? qurulmusdu. Bura bir ne?? k?nd daxil idi. H?m?inin Amanb?yli d?. Sibir Q?z?nf?rin isi basindan asirdi. Kolxoz s?dri olan ?misi oglu S?leymanin da s?rist?siz olmasi, S?leymanin h?r addimi onunla m?sl?h?tl?sm?si vaxtini ikiqat alirdi.

Sibir Q?z?nf?r narahat idi. Imperiyanin t?rkibind? olanda dig?r bolsevik yoldaslari il? ?b?di b?rab?rliy?, demokratiyaya z?min yaradacaq bir c?miyy?t quracaqlarina inansa da, ?mr?n?n xeyli hiss?sini m?bariz?d? v? t?rm?l?rd? ke?irmis Sibir Q?z?nf?r b?t?n ?lk?nin indi b?y?k bir t?rm?y? d?n?s?n? g?r?rd?. ?t??k?n masinin qulpunu firladanlar onu el? h?r?k?t? g?tirmisdil?r ki, artiq durdurmaq m?mk?n deyildi. Bel? gets? h?min ?t??k?nin i?in? qulpu firladanlarin ?zl?ri d? d?s?c?kdi…

C?brayilovun bu g?n k?nd klubundaki ?ixisindan sonra k?ndlil?ri bir-bir ?agirib s?hb?t etm?si onu narahat edirdi. Hiss edirdi ki, t?cr?b?li Qalab?yovdan xeyli cavan olan C?brayilov h?r bir k?sd?n potensial t?xribat?i, ?ksinqilab?i kimi s?bh?l?nir. Yalniz m?xfi ?m?kdaslar onun g?z?nd? daha inanilmislar idi.

Bir q?d?r ?vv?l S?leyman da onun yanina g?lib demisdi ki, C?brayilov ona m?xfi ?m?kdasliq t?klif edib. O, S?leymana demisdi ki, razilasmaq zorundadir. Yoxsa prokurorluga, partiya t?skilatina el? m?lumatlar uydurub ?t?r?rl?r ki, S?leyman d?nyaya g?ldiyin? pesman olar…

***

Meht?r Ismayilin atasinin ?l?m?nd?n sonra anasi N?sib? havalanmisdi: – Apardilar kisini, apardilar…

?oban H?mb?tin arvadi N?bar ?ll?rini qoynunda c?tl?yib ?s?bil?sdi:

– Yen? basladi… Agiz, hara apardilar kisini. Odeyy q?biristandadir.

– Yox. Qirmizipapaqlar apardilar… Apardilar revkoma.

– Biy, basima xeyir.

– Revkom u?ub, u?ub Revkom. Kisi d? qalib altinda.

Artiq xeyli m?dd?t ke?m?sin? baxmayaraq N?bar h?l? d? ?rinin Revkomun u?mus binasi altinda oldugunu d?s?n?rd?.

N?bar S?hrizadi qoyub ged? bilm?s? d?, ne?? vaxt idi ki, H?mb?ti m?cbur edirdi ki, kolxozdan h?y?tyani sah? alsinlar, ev tikib k??s?nl?r. Bir yandan da N?sib?nin eyni s?zl?ri t?krar etm?si onu ?ndaz?d?n ?ixarirdi.

S?hrizad eyvanda g?r?nd?. Bir q?d?r ?vv?l C?brayilovun iclasda k?nd camaatina Q?dsi Haciyevin ?l?m x?b?rini dedikd?n sonra b?t?n k?nd pi?ildasirdi ki, Q?dsini M?mm?dr?sul ?ld?r?b.

Indi ke?mis xanimini eyvanda g?r?n N?bar ad?ti ?zr? ?z?n? yigisdirdi. Amma daha S?hrizada xanim dey? m?raci?t etmirdi.

S?hrizad bunu hiss ets? d?, he? ?z? vurmadi.

– S?n el? m?nim bacimsan, – deyib, o ?z? N?bari bu ?ziyy?td?n

qurtardi.

– Salam, ay baci.

– Salam, N?bar.

– Indi g?lir?m. S?z?m var.

H?y?t? ?ixan S?hrizad N?barin s?zl? adama oxsadigini duymusdu.

– N? dey?c?kdin, buyur.

N?bar duruxdu. Bir q?d?r ?z?n? toparlayib k?ndd? dolasan dedi-qodunu S?hrizada ?atdirdi. Q?h?r S?hrizadin bagrini desirdi. Ist?di ki, N?bara desin ki, "m?nim qardasim ?ld?r? bilm?zdi Q?dsini. Q?dsi ?ld?r?l?n gec? qardasim m?nim yanimda, evd? idi". Amma N?bara bu s?zl?ri dey? bilm?di. Qardasinin onlara g?lisini he? kim bilm?m?li idi.

Q?dsinin ?l?m?nd? qardasinin ?li olmadigina tam ?min idi S?hrizad:

– Yalandir, m?nim qardasim Q?dsini ?ld?r? bilm?zdi…

H?y?t qapisindan i??ri gir?n Ismayil ortada ayaq ?st? dayanib s?hb?t