Super narzędzie dla psychologa – metaforyczne karty asocjacyjne

To sa talie, z ktоrymi wykonywana jest glоwna praca. To oni zostali stworzeni jako pierwsi. Sa one rysowane w taki sposоb, ze kazdy moze zobaczyc w nich cos wlasnego.

Przykladem takich talii sa wspomniani wyzej autorzy „OH”, „Dixit”. Autor: Jean-Louis Rubier i inni.

To wlasnie tym kartom mozesz zadac dowolne pytania i uzyskac odpowiedzi. Dlatego najczesciej pracuja, wyjmujac karty zakryte, chociaz czasami uzywaja kart otwartych, najczesciej, gdy trzeba opisac, cos, co osoba swiadomie rozumie. Na przyklad sytuacja, w ktоrej sie znalazla. Problem, z ktоrym pracuje talia „OH” lub cel, do ktоrego chce dojsc.

Istnieje wiele opcji technik wykorzystujacych te karty, podstawowa zasada jest zadawanie pytan, na ktоre odpowiedzi pomoga rozwiazac prosbe klienta.

Oczywiscie nie bede w stanie opisac wszystkich mozliwych technik tutaj, ale dam podstawowa zasade dzialania, a nastepnie Twoja wyobraznia pomoze im znalezc zastosowanie.?

Zaczniemy od tego, ze udzielaja odpowiedzi na wszelkie pytania. Dlatego zaczynamy od prosby klienta. Taka formula jest odpowiednia dla kazdego celu:

Z talii uniwersalnej wybierz karte otwarta opisujaca twoja sytuacje w danym momencie, ktоra obecnie rozwazasz.

Opisz ja. Co jest na obrazie? Co to dla ciebie znaczy? Jakie uczucia wywoluje? Czy zawsze tak bylo?

Teraz z tej samej talii wybierz otwarta karte symbolizujaca twoje zycie, gdy problem zostanie rozwiazany? To jest cel, do ktоrego chcialbys dojsc.

Nastepnie dostan 3—5 kart zakrytych odpowiadajacych na pytanie: „Jakie kroki musze zrobic, w najblizszej przyszlosci, aby osiagnac cel?”

To podstawowa zasada dzialania. Co mamy? Co chcemy otrzymac? Jak przejsc od tego, co masz, do tego, czego chcesz. Tak samo zawsze dobrze jest zadawac pytania na temat lekоw: „Co powstrzymuje mnie na tej drodze?”, „Czego nie przyznaje sie przed soba, ale uniemozliwia mi to osiagniecie tego, czego chce?” O tym, co mogloby pomоc: „Co moze mi pomоc w wykonaniu dzialania w kierunku osiagniecia celu?”

Aby uzyskac wieksza motywacje w takich technikach, dobrze jest dodac karte z talii zasobоw na zakonczenie z pytaniem: „Jak sie poczuje, kiedy to osiagne?”

Oznacza to, ze ta formula bedzie odpowiednia dla prawie kazdego zapytania. Na przyklad zwrоcila sie osoba, ktоra chcialaby zarabiac wiecej.

Prosimy ja, aby wybrala karte otwarta swojej sytuacji teraz i tej upragnionej. Nastepnie karte zakryta z odpowiedzia na pytanie: „Co uniemozliwia zarabianie pieniedzy?” i jeszcze jedno: „Co by pomoglo?”. Jeszcze trzy karty, jakie kroki musze podjac w drodze do celu.

Karty wybrane na otwartej przestrzeni ukladamy w pewnej odleglosci od siebie, aby zmiescily sie miedzy nimi, te, ktоre otrzymujemy pоzniej.

KARTY ZE SLOWAMI

Istnieja talie, w ktоrych oprоcz obrazоw sa rоwniez pewne slowa, aby dodac inny rodzaj metafory, aby lepiej zrozumiec odpowiedz, ktоra przyszla z karty. Dzialanie takich kart odbywa sie w taki sam sposоb, jak zwykle, z ta rоznica, ze po opisie tego, co widac na karcie, dodaje sie tekst i opisuje sie karte w kontekscie slowa, ktоre do niej dodano.

Na przyklad dziewczyna opisuje karte, w ktоrej jej dziecinstwo jest odzwierciedlone, jako mile wspomnienia z nowego roku i wyciaga karte ze slowem „nieporozumienie” i musi znalezc zwiazek z tym slowem i tym, co opisala wczesniej. Wspomina, ze nigdy nie rozumiala, jak Swiety Mikolaj ma czas, aby odwiedzic wszystkie dzieci w ciagu jednej nocy.

TALIE FABULARNE

Moga byc uzywane jako uniwersalne. Bardzo czesto sa uzywane w pracy z grupa, w ktоrej musisz komponowac pewne historie. Kiedy kazda karta jest czescia historii, ktоra wszyscy wymyslaja w kolei.

W podobny sposоb mozesz grac w taka gre w grupie. Cala talia jest rоwno podzielona miedzy uczestnikоw i dalej. Gracz, ktоrego jest kolej, kladzie karte fabularna i nazywa przedstawiony na niej problem, a ktos inny musi „pokonac” ja, wyjasniajac, w jaki sposоb mozna rozwiazac problem. Karte uwaza sie za pokonana, gdy zostanie znalezione rozwiazanie problemu. Kazdy gracz oferuje wlasne rozwiazanie tego problemu, dopоki gracz nie zdecyduje sie na rozwiazanie, ktоre mu sie podoba.

Talie fabularne, podobnie jak uniwersalne, dobrze nadaja sie do opisywania stanоw emocjonalnych. Kiedy wybrane zostana trzy karty zakryte z odpowiedzia na pytanie: „Jakie uczucia, ktоrych czesto doswiadczam?” Trzy karty: „Jakie uczucia, ktоrych rzadko doswiadczam?” I trzy karty: „Jakie uczucia, ktоrych nigdy nie odczuwam?”

W ten sposоb otrzymujemy pewien obraz stanu emocjonalnego klienta.

A potem juz tymi samymi kartami uniwersalnymi wszystko, co nalezy dostosowac w tych emocjach, opracowujemy zgodnie z powyzszym wzorem. „Co przeszkadza, co pomaga, jakie sa trzy kroki?”

TALIE ZASOBОW

Sa to talie, w ktоrych kazdy obraz jest radosny i mily. Oznacza to, ze niesie ze soba tylko pozytywne emocje. Dlatego, jesli dana osoba nagle widzi negatywnosc na tych kartach, wskazuje to na powage jego negatywnego stanu psychicznego.

Przyklady talii: „Zrоdlo” Autor: Yu Demidova, „Morena” Autor: Moritz Egetmeyer, „Ona” Autor: Camilla Kruger i inni.

Glоwnym zadaniem tych kart jest dawanie zasobоw i podnoszenie nastroju.

Dlatego uzywamy tych kart przede wszystkim podczas pracy z negatywnymi emocjami, jako miejsca, z ktоrego mozna uciec w celu ustabilizowania stanu. Na poczatku nadchodzacej zlozonej pracy prosimy klienta o wybranie jednej karty z talii zasobоw, ktоra mu sie najbardziej podoba. Nastepnie prosimy o opisanie tej karty, aby jego pozytywne emocje wzrosly i utrwalily sie z nia. Nastepnie bedziemy pracowac z glоwnym zadaniem i zawsze bedziemy wiedziec, ze jesli klient zostanie przytloczony negatywnymi emocjami, mozesz dac mu te karte ponownie i porozmawiamy o tym, co na niej widzi, a to przywrоci go do bardziej stabilnego stanu emocjonalnego.

Drugim i bardzo waznym obszarem zastosowania talii zasobоw jest wspomniane wczesniej napelnienie zasobem. Kiedy potrzebujemy zmienic nastrоj i/lub stan osoby czy stworzenia na karcie, wyciagamy karty zakryte, bardzo rzadko otwarte (jesli karta prosi o cos konkretnego) z talii zasobоw i ukladamy je obok siebie, jakby robiac prezenty karcie, ktоra chcemy napelnic zasobem. Czekamy, az jej nastrоj sie zmieni, do pozadanego. Czesto karta doslownie zaczyna sie usmiechac, a czasem klient chce nawet zmienic ja na szczesliwsza postac. Co oczywiscie pozwalamy mu zrobic.

Trzecim obszarem zastosowania talii zasobоw jest motywacja do dzialania i nadzieja. Po tym, jak klient sporzadzi plan swoich dzialan, prosimy go o wyciagniecie karty zakrytej z talii zasobоw z pytaniem: „Jesli to zrobie, bede sie czul…”

Poniewaz rozumiemy, ze w talii zasobоw wszystkie obrazy sa pozytywne, a klient o tym nie wie, w tym przypadku niejako dokonujemy jakiejs manipulacji, aby wywolac w nim pozytywne uczucia, ktоre z kolei pomoga mu zaczac dzialac w bardziej zasobowym stanie. Mysle, ze w takim kontekscie ta manipulacja jest calkowicie uzasadniona.

TALIE ABSTRAKCYJNE

Sa to talie, ktоre maja tylko abstrakcyjne obrazy i nie maja konkretоw.

Przyklad: „Portale” Autor: K. Dovlatov, „Ecco” Autor: Moritz Egetmeyer

I inne.

Dobrze jest uzywac takich talii, jak portale, aby przejsc do dowolnych wspomnien lub stanоw, ktоrych potrzebujemy. Po prostu prosimy klienta, aby zajrzal do karty i przeniоsl sie… Tam, gdzie potrzebujemy, zeby sie przeniоsl.

Rоwniez te karty pracuja dobrze z emocjami. Wspomniane wczesniej cwiczenie „karta uczuc” moze byc wykonane na podobnej talii. Tylko nie wszyscy ludzie sa dobrzy w postrzeganiu tak abstrakcyjnych obrazоw, warto to wziac pod uwage.

Karty te sa rоwniez dobre do diagnozowania tego, co niepokoi osobe, poniewaz to, co zobaczy na takiej mapie, bedzie czysta odpowiedzia nieswiadomosci, poniewaz ani fabula, ani wykonanie rysunku nie znieksztalca odpowiedzi, ktоra przyszla swiadoma interwencja.

Dobrze mozna je laczyc z dowolnym rodzajem arteterapii. Beda dobrze komponowac sie z rysunkiem i muzyka… poniewaz sa do tego stopnia abstrakcyjne, ze mozna je dorysowac i wymyslic dzwiek lub zapach. Jak ich wykorzystywac opisze dalej. W kazdym razie, jesli nie masz specjalnej talii, zawsze mozesz ja zastapic abstrakcyjna. Chociaz praca z nia nie jest latwa dla wszystkich, jak juz powiedzialem.

TALII SPECJALNE

Sa to talie specjalnie zaprojektowane do konkretnych celоw i trudne do pracy z czyms innym.

Na przyklad talia „Cope” autora Ofry Ayalon jest specjalnie zaprojektowana do radzenia sobie z trauma i nie moze byc uzytkowana jako uniwersalna lub fabularna, poniewaz prawie wszystkie jej obrazy wywoluja ponure negatywne uczucia. Talia „Ze skrzyni przeszlosci”, stworzona przez autorоw G. Katsa i E. Mukhamatulie do pracy ze wspomnieniami z dziecinstwa, raczej nie zastapi talii zasobоw, poniewaz jest wykonana w matowych szarych kolorach, chociaz sa tam przedstawione dzieci. I tak dalej.

Talie specjalne z reguly zawieraja specjalne instrukcje, jak ich uzywac, poniewaz rоznia sie one nieco od innych.

W kazdym razie wszystkie talie specjalne sa laczone z innymi, zgodnie z zasadami, ktоre juz opisalem.

Rоwniez do talii specjalnych nie uznalabym talii raczej specyficznych, takich jak „Aroma” lub „Brzmi”, autorem jest wasz pokorny sluga.? Takze „Taniec zycia” autor Matiykiv I. i inne.

Oznacza to, ze talie, ktоre dzialaja nie tylko jako metafora obrazu, choc mozna je rоwniez w ten sposоb wykorzystac, ale takze poszerzaja swoje mozliwosci dzieki innym modalnosciom percepcji. Takich jak sluch lub smak, aromat, ruch.

Podstawowa zasada dzialania takich talii jest wiazanie problemu i skojarzenia z nia, a takze rozwiazania i skojarzenia z nia, a nastepnie nastepuje mieszanie tych stanоw. Czyli zasada tzw. kotwiczenia i mieszania stanоw.

Na przyklad osoba ma problem i zwykle wzielibysmy metaforyczny obraz otwarty tego problemu z talii uniwersalnej i poprosilibysmy o opisanie tego obrazu. W tym przypadku poprosimy o wybranie zapachu lub muzyki zwiazanej z problemem. Poprosimy rоwniez o wybranie tego, co wiaze sie z rozwiazaniem tego problemu. Z pewnoscia mozemy wybrac standardowe kroki i przeszkody z uniwersalnej talii, a nawet z tej, co pomogloby rozwiazac problem, ale zrobimy to inaczej: zmieszamy dwa stany. Oznacza to, ze prosimy osobe, ktоra patrzy na zdjecie o nieprzyjemnym zapachu oznaczajacym problem, aby reprezentowac przyjemny zapach, ktоry jest zwiazany z jego rozwiazaniem. Albo poprosimy sluchac muzyki, zwiazanej z rozwiazaniem sytuacji, patrzac na karte problemu. Oczywiscie, po uprzednim opisaniu kazdego z tych stanоw osobno, aby polaczyc je z obrazem i muzyka lub zapachem.

Podobnie dzialaja karty z ruchami (tancami).