Комплекси таълимӣ-методӣ: Экологияи муҳандисӣ

Омода кардани маълумот барои ?абули ?арор?о;

Моделирон? ва пешг?? намудани вазъияти эколог?;

Системаи иттилоотии ?у?роф? – ин системаи ?амъовар?, ниго?дор?, та?лил ва ба таври график? визуализатсияи маълумот?ои фазо? ва иттилооти ало?аманд дар бораи объект?ои зарур? мебошад.

Расми 11.1. Намуди маълумот?о дар системаи ГИС

Бо истифода аз ну?та?ои сайёр ва доим?, арзёбии комплексии му?ити атроф гузаронида мешавад, бо назардошти таъсироти якчанд омил?ои манфии гуногун. Системаи иттилооти маълумот?оро дар намуди электрон? ва чоп? пешни?од карда метавонад (нати?аи ченкуни?о ва ?.). ?амин тавр, системаи мониторинги эколог? бояд имконияти васеъ дошта бошад.

Дарси амал? ва КМРО

Шинос? бо сомонаи интернет?. Оид ба индекси сифати ?аво.

Расми 11.2. Маълумоти онлайн оид ба сифати ?аво

Расми 11.3. Шкалаи индекси сифати ?аво

12. Экспертизаи эколог?, аудит

12.1. Экспертизаи эколог?

Ба системаи ?ифзи му?ити зист ва идоракунии истифодабарии табиат як ?атор восита?ои махсус ва фишанг?о дохил мешаванд, ки дар усули ?ифзи ?у?у?? ва танзим, мене?менти эколог? ва маркетинг асос меёбанд. Ба ин дахл доранд: экспертиза, аудит сертификатсия, ки мунтазам такмил дода мешаванд, ва якдигарро пурра мегардонанд.

Экспертизаи эколог? кафили фаъолияти механизми ?ифзи му?ити зисти таби? мебошад.

Принсипи асосноккун? ва ?онуни хулоса?ои экспертизаи давлатии эколог? ду самти онро инъикос менамояд – илм? ва маъмурию-?у?у??. Экспертиза аз худ раванди илм?-тад?и?отиро ифода менамояд, яъне он бояд дар сат?и муосири илм? – техник?, бо истифода аз шакл?о ва усул?ои тад?и?от?ои илмии навтарин, бо ?алби олимон-экспертони баландихтисос гузаронида шавад.

Нати?аи кор бояд на тан?о дарёфти камбуди?о вобаста ба меъёр?ои эколог? бошад, инчунин арзёбии илм? асоснокшудаи о?ибати он?о, тавсия?о ба ма?омот?ое, ки ?арор?оеро вобаста ба бартарафгардон? ?абул мекунанд.

Маълумот оид ба рафти гузаронидани экспертиза, ?арор?ои ?абулшуда ва ба назар гирифтани он?о аз тарафи ма?омот?ои идоракну? ?ангоми амалигарддонии объекти экспертизашаванда барои ?амаи а?ол? дастрас бошад.

Яке аз самт?ои фаъолияти ма?омот?ои со?аи ?ифзи табиат, кумита?о ва ташкилот?ои ?амъият? ин экспертизаи эколог? мебошад. Мутоби?и ?онуни ?ум?урии То?икистон “Дар бораи ?ифзи му?ити зист”, “Дар бораи экспертизаи эколог?” экспертизаи эколог? – ин му?аррар намудани мутоби?ат ё номутоби?атии ?у??ати лои?ав? ва дигар ?у??ат?о ба талаботи ?онунгузор? оид ба ?ифзи му?ити зист ва истифодабарии о?илонаи захира?ои таби?, аз он ?умла санад?ои меъёрии техник?.

Принсип?ои асосии сиёсати давлат? дар со?аи экспертизаи эколог?

Принсип?ои асосии сиёсати давлат? дар со?аи экспертизаи эколог? ин?оянд:

– хатари э?тимолии эколог? доштани фаъолияти ба на?шагирифташавандаи хо?агидор? ва дигар намуди фаъолият;

– ?атм? будани гузаронидани экспертизаи давлатии эколог?;

– дар ма?м?ъ арзёбии таъсиррасонии фаъолияти ба на?шагирифташавандаи хо?агидор? ва дигар намуди фаъолият ба му?ити зист;

– ?атм? будани ба?исобгирии амнияти эколог? ?ангоми гузаронидани экспертиза;

– боэътимод? ва пуррагии маълумот, ки барои экспертизаи эколог? пешни?од карда мешавад;

– муста?илияти эксперт?ои экспертизаи эколог?;

– аз ?и?ати илм? асоснок, холисона ва ?онун? будани хулосаи эксперт?;

– ошкорбаён?, иштироки ташкилот?ои ?амъият? ва ба назар гирифтани афкори ?омеа;

– масъулияти иштирокчиёни экспертизаи эколог? ва тараф?ои манфиатдор барои ташкил, гузаронидан ва сифати экспертизаи эколог?.

Ма?сад ва вазифа?ои экспертизаи эколог?

1. Ма?сад?ои экспертизаи эколог? аз ин?о иборатанд:

– пешгирии о?ибат?ои манфии имконпазири татби?и объект?ои экспертиза ва таъсири номусоиди он?о ба саломатии а?ол?, захира?ои таби?, му?ити зист, амнияти экологии ?омеа, аз ?умла бартарафкунии зарари он?о зимни фаъолияти идоракун?, хо?агидор?, сармоягузор? ва дигар фаъолият оид ба татби?и объект?ои экспертиза;

– таъмини пешг?и?ои эколог? дар асоси ахборот оид ба ?олат ва та?йироти имконпазири вазъи эколог? дар нати?аи ?ойгирон? ва инкишоф додани ?увва?ои исте?солкунанда, ки ба саломатии а?ол?, захира?ои таби?, му?ити зист ва амнияти эколог? таъсири манф? намерасонанд.

2. Вазифа?ои экспертизаи эколог? аз ин?о иборатанд:

– арзёбии самарабахш?, асоснок? ва коф? будани тадбир?о оид ба ?ифзи саломатии а?ол?, истифодаи о?илонаи захира?ои таби? ва ?ифзи му?ити зист дар объект?ои экспертиза;

– арзёбии дурустии дара?аи хавфу хатари экологии фаъолияти пешбинишаванда, ки аз тарафи фармоишгар ва ё та?иягари лои?а муайян карда шудааст;

– арзёбии мутоби?ати объекти экспертизаи ба истифода додашаванда дар мар?илаи ?абули ?арор оид ба истифодаи он?о дар ?удуди ?ум?урии То?икистон ба стандарт?ои эколог?;

– ташкили та?лил ва арзёбии ?ама?онибаю холисонаи аз ?и?ати илм? асосноки объект?ои экспертиза;

– та?лил ва арзёбии таъсири э?тимолии аз ?и?ати эколог? зарарноки объект?ои экспертиза ба саломатии а?ол?, захира?ои таби?, му?ити зист, инчунин о?ибат?ои э?тимолии и?тимо?, и?тисод? ва экологии он;

– тайёр намудани хулоса?ои холисона ва аз ?и?ати илм? асосноки экспертизаи эколог?, сари ва?т ба ма?омоти давлат? ва дигар ма?омоте, ки оид ба татби?и объекти экспертиза ?арор ?абул менамояд, пешни?од намудани он?о, хабардор намудани шахсони манфиатдор, ?омеа ва ша?рвандон.

Намуд?ои экспертизаи эколог?

Дар ?ум?урии То?икистон экспертизаи давлатии эколог? ва экспертизаи ?амъиятии эколог? гузаронида мешаванд.

Хулосаи экспертизаи давлатии эколог? – ?у??ате, ки аз р?и нати?аи экспертизаи давлатии эколог? та?ия шуда, дорои хулоса?о дар бораи таъсири ин ё он фаъолият ба му?ити зист мебошад.

11.2. Экспертизаи давлатии эколог?

Субъект?ои экспертизаи давлатии эколог?.

Субъект?ои экспертизаи давлатии эколог? аз ин?о иборатанд:

– эксперт?ои экспертизаи давлатии эколог? (комиссия?ои эксперт?);

– фармоишгарон;

– та?иягарони ?у??ати лои?ав? ва дигар ?у??ат?о.

Эксперти экспертизаи давлатии эколог? намояндаи фармоишгар ва та?иягари ?у??ати лои?ав? ва дигар ?у??ат?о, инчунин намояндаи шахси во?е? ва ташкилоте буда наметавонад, ки бо фармоишгар ё та?иягари ?у??ати лои?ав? ва дигар ?у??ат?о шартномаи (?арордоди) ме?нат? дорад.

Объект?ои экспертизаи давлатии эколог?