Адвокатпен сұхбат

ДАНИЯЛ – М?мкiн, ол жерде процеске ?атысушыларды? жеке ?а- рым-?атынасы ай?ын к?рiнетiн шы?ар?

ТАЙЫР – ?рине, к?збе-к?з кездесу жеке ?арым-?атынастарды на?ты- лау ?шiн ?ткiзiледi деп ойлау ?ателiк болар едi. К?збе-к?з кездесу, бы- лайша айт?анда, екi адамны? ай?а?тары арасында?ы айырмашылы?тар, келiспеушiлiктер бол?ан жа?дайда ?ажет. Бiра? б?л жерде жеке ?атына- стар, ?нату-?натпау сия?тылар шынымен де жары??а шы?уы м?мкiн деп д?рыс айтасыз. Сонды?тан да, оны? ?атысушыларына к?збе-к?з кездесу алдында…

ДАНИЯЛ – Я?ни, араларында келiспеушiлiктер туында?ан адамдар?а ма?

ТАЙЫР – Сонды?тан да, к?збе-к?з кездесу алдында олардан бiр- бiрiн тани ма, жо? па деген жауап алынады. Егер «и?» деген жауап болса, онда келесi сiздi ?ызы?тыр?ан: олар ?андай ?арым-?атынаста деген с?ра? ?ойылады?

ДАНИЯЛ – Ай?а?тарда?ы с?йкессiздiктер туралы с?з бол?анды?тан, е? алдымен, ?андай да бiр д?шпанды? ?арым-?атынасты?, жанжалды?, т?сiнбеушiлiктi? бар-жо?ын бiлу керек шы?ар?

ТАЙЫР – ?кiнiшке орай, кейбiр адамдар, егер оларды? «досы» терге- уге т?ссе, онда б?л онымен есеп айырысуды? ?олайлы жолы деп санайды. Я?ни, о?ан жала жабу немесе оны а?тайтын жа?дайларды жасыру… Содан кейiн, к?збе-к?з кездесуге ?атысушыларды? бiрiнен т?сiнiктемелерiн ?ай- талауды с?райды.

ДАНИЯЛ – Я?ни, ол осы?ан дейiн не айт?анын?

ТАЙЫР – И?, д?рыс. Егер ол б?рiн ?айталаса, онда екiншi адам?а – оны? айт?анын растайды ма, растамайды ма, ?лде iшiнара растайды ма – деген с?ра? ?ойылады? Оны? жауабынан кейiн ?атысушылар?а бiр-бiрiне с?ра?тар ?ою м?мкiндiгi берiледi. Содан кейiн, б?л ???ы? – ?ор?аушылар?а да берiледi.

ДАНИЯЛ – Я?ни, бiр-бiрiне емес…

ТАЙЫР – К?збе-к?з кездесудi? ?атысушыларына. Содан кейiн терге- ушiнi? ?зi де ?атысушылар?а с?ра?тар ?ояды. Осымен, к?збе-к?з кезде- суi ая?талады. Хаттама?а ку?лiк бергендердi? б?рi ?ол ?ояды. Хаттаманы тергеушi растайды. Айтпа?шы, к?збе-к?з кездесуде жауап алу барысында ?ор?аушы немесе жауап алынатын адам ??жаттарды растайтын жазбаша д?лелдемелер ?сыну?а ж?не оларды хаттама?а ?оса беруге ???ылы, ал тер- геушi б?л ??жаттарды iске тiгуге мiндеттi.

ДАНИЯЛ – Ал тергеушiге Тараптар с?ра? ?оя алады ма?

ТАЙЫР – О?ан ?тiнiш бiлдiре алады.

ДАНИЯЛ – Ол жауап беруге мiндеттi ме?

ТАЙЫР – Мiндеттi. Сондай-а?, ол с?ра?ты? iске ?атысы жо? деуге ???ылы. Бiра? с?ра?ты елемеуге ???ы?ы жо?.

ДАНИЯЛ – Сонда, ?алай? Егер ол с?ра?ты ?абылдамаса, б?л оны? оны елемегенiн бiлдiрмейдi ме?

ТАЙЫР – Жеке с?йлесудi ресми жауап алумен немесе к?збе-к?з кезде- сумен шатастырма?ыз. Б?л жа?дайда ?р с?здi? за?ды ма?ынасы бар. С?ра? ?ойыл?анды?ы туралы ??жатты? д?лел болу ?шiн, тергеушi б?л с?ра?ты хаттама?а енгiзуге мiндеттi.

ДАНИЯЛ – Б?л не ?шiн ж?не кiмге керек?

ТАЙЫР – Б?л ?ажет, ?йткенi адвокат кейiннен тергеушiнi? iс – ?рекетi- не ша?ымданып, ?ор?ау ???ы?ы б?зыл?анын м?лiмдеп, тергеушiнi? осы iске ?атысы бар с?ра?ты «алып таста?анын» д?лелдей алады.

ТІРКЕУ НЕМЕСЕ ТЕРГЕУ?

ДАНИЯЛ – Жалпы, егер мен д?рыс т?сiнсем, сот?а дейiнгi тергеуде ?адамды ?а?азсыз жасау?а болмайды. Онсыз iс бастау м?мкiн емес пе?

ТАЙЫР – Б?л жерде екi жа?ты жауап беруге болады. ?рине, «??- жатты?» тергеу бiрiншi оны тiркеуден басталады, СДТБТ деп аталады…

ДАНИЯЛ – Ал, б?л аббревиатура ненi бiлдiредi?

ТАЙЫР – Сот?а дейiнгi тергеп-тексерудi? бiры??ай тiзiлiмi. Бiра?, iс ж?зiнде ол ал?аш?ы ш??ыл ?рекет деп аталатыннан басталады. Неге дейсiз бе? Есiмде, тергеушi болып ж?мыс iстегенiмде, кезекшiлiкке келетiнмiн. Мен, жедел у?кiл, сарапшы-криминалист ж?не ж?ргiзушi, б?рiмiз сол жерде отырып ша?ыруды к?темiз. Мiне, олар бiзге осындай бiр жерде атыс жара?атыны? белгiлерi бар м?йiт табыл?анын айтады. Ал, сiздi? ойы?ызша, тiркеу ??жаттарын р?сiмдеу ?шiн мен бiрден ІІБ- ?а баруым керек пе?

ДАНИЯЛ – Ия, б?л к?лкiлi. Сонымен ?атар, хабарлама жал?ан бо- лып шы?уы м?мкiн.

ТАЙЫР – Егер жал?ан болмаса, уа?ытты бос?а жо?алтпау?а одан да к?п себеп бар. ?ылмыс iздерiн бекiту ?шiн бiрiншi кезекте ?ылмыс орнына баруым керек, д?рыс па?

ДАНИЯЛ – Шерлок Холмс айт?андай: «Барлы?ын таптап тастамай т?р?анда»?

ТАЙЫР – О?и?а орнын тексеруiм керек. Егер м?йiт шыныменде болса, онда оны б?лек тексерiп, денесiнде жара?ат бар-жо?ына к?з жет- кiзiп, дененi сот-медициналы? сараптамасына жiберуiм керек. Онда?ы киiмдi алып, сипаттап, орап, оларды да сараптама?а жiберу ?ажет, ал егер ондайлар болып жатса, ?ылмыс ку?герлерiнен немесе м?йiттi тап?ан адамдардан жауап алу керек. М?ны? б?рi ?ылмысты? iздерiн шо?ыр- ландыру?а ба?ыттал?ан жедел тергеу ?рекеттерiнi? кешенi деп аталады.

ДАНИЯЛ – И?, ?рине, б?л ?а?аз толтырудан г?рi ш??ыл iс.

ТАЙЫР – Бiра?, мен сiзге д?лелдегенiмдей, ?а?аздар да ?те ма?ыз- ды, оны алда та?ы да бiрнеше рет д?лелдеймiн. ?алай бол?анда да, осы ш??ыл шаралардан кейiн барлы? материалдарды кезекшi б?лiмге бересiз, содан кейiн тiркеу ж?ргiзiлiп, сот?а дейiнгi тергеу басталады. Айтпа?шы, олар оны бас?а тергеушiге тапсыра алады.

ДАНИЯЛ – М?ндай т?жiрибе б?рыннан ?алыптас?ан ба?

ТАЙЫР – Б?рын «тергеуге дейiнгi» тексеру бол?ан. Ол бiр ай?а со- зылатын. Я?ни, фактiнi? ?зiн ?ана бекiту жеткiлiксiз болды. Жа?дайлар ?лi де на?тыланып, тексерiлуi керек едi. ?ылмысты? iс ?оз?ау?а негiздi? бар-жо?ы аны?талатын, егер iс ?оз?алса, онда сот?а дейiнгi тергеу баста- латын едi. ?азiр ондай жо?. Толы? тергеу ?рекетi басталады, ол туралы бiз бiлмеуiмiз де м?мкiн.

ДАНИЯЛ – «Бiз» дегенi?iз кiмдер?

ТАЙЫР – ?рине, тергеу тобын емес, процестi? бас?а ?атысушы- ларын – к?дiктiнi, оны? ?леуеттi ?кiлдерiн – ?ор?аушыларды айтамын. Сондай-а?, ку?герлер ж?не т.б. Егер ешкiм хабардар болмаса, б?л жа- сырын тергеу ?рекеттерi деп аталады. ?азiргi та?да ?аза?стан Респу- бликасыны? ?ылмысты? iс ж?ргiзу кодексiнде осы жасырын тергеу ?рекеттерiне арнал?ан жа?а ?лкен бiр б?лiм бар. ?ылмысты? iстер бой- ынша ?те ма?ызды ай?а?тар д?л осыны? ар?асында алынады. Тергеу- дi? бастал?аны туралы барлы? бас?а м?дделi т?л?алар тергеушiден кеш бiледi, ж?не м?ны ол ?з пайдасына пайдалана алады.

ДАНИЯЛ – Б?л жа?сы ма?

ТАЙЫР – Алда ?лi ол туралы айта жатамыз, алайда, ?кiнiшке орай барлы? кезде емес.

ИМИТАЦИя. ТЕК М?РТЕБЕГЕ ИЕ БОЛ?АНДАР ?шІН

ДАНИЯЛ – Ал, оларды? м?нi неде?

ТАЙЫР – Егер ?арапайым т?рде айтатын болса?, онда жария тер- геу ?рекетi аз-маз ашы? т?рде ж?зеге асырылады – тiнтулер, ку?лардан, к?дiктiлерден, ж?бiрленушiлерден жауап алу, к?збе-к?з кездесулер ж?не т.б… Ал, тергеу ешкiмге хабарламайтын бас?а да ?рекеттер…

ДАНИЯЛ – Жасырын болып табылады ма?

ТАЙЫР – Сонымен ?атар, тергеу оларды ж?ргiзу фактiсiн ?згелерден м?мкiндiгiнше м??ият жасыру?а тырысады.

ДАНИЯЛ – Мысалы, телефон с?йлесулерiн ты?дау деген сия?ты ма?

ТАЙЫР – И?, келiсс?здердi ?ол?а т?сiру деген сия?ты. ?ылмысты? ?рекеттердi имитациялау жиi ?олданылады.

ДАНИЯЛ – Ал, б?л не?

ТАЙЫР – ?зi?iз детективтердi? ?уес?ойы ретiнде, «жасырын б?р- кеме ж?мыс» дегендi к?п естiген боларсыз?

ДАНИЯЛ – ?рине, естiдiм. Б?л ???ы? ?ор?ау органдарыны? ?ыз- меткерi банда немесе мафия ?атарына жасырын енуi.

ТАЙЫР – .Немесе бас?а ?ылмысты? ?о?амдасты??а. М?ндай операциялар тек кинода ?ана бола бермейдi. ?ылмыскерлер Еуропа- дан есiрткi тасымалда?ан туралы iс ж?ргiзгем. За?ды ?ор?аны халы? т?тынатын тауарларды жеткiзу болды. Б?л тауарларды? iшiнде есiрт- кi бар ??пия орындар болды, олар с?лулы? салондары, барлар, т?нгi клубтар ар?ылы таралды. Мiне, осы ?йымдас?ан топ?а жасырын агент енгiзiлдi. Соны? ар?асында ?ылмыс ашылды. Онсыз, iстi? ?рбуi екi та- лай едi. Іс ?за??а созылуы м?мкiн едi.

ДАНИЯЛ – Я?ни, осы топ?а енгiзiлген ?ызметкер ?ылмысты ими- тациялады ма?

ТАЙЫР – И?, осы есiрткi трафигiне ?атыстылы?ты имитациялады.

ДАНИЯЛ – Дегенмен, б?л ?ауiптi шы?ар? Леонардо Ди Каприо мен Мэт Дэймонмен бiрге ойна?ан «Отступники» фильмiндегiдей. Не- месе, есi?iзде ме, Шараповты? «Кездесу орнын ?згерту м?мкiн емес» телехикаясында?ыдай.

ТАЙЫР – Ия, менi? ойымша, б?л жерде ?лкен батылды? ?ажет… К?рiп отыр?аны?ыздай, жасырын тергеу ?рекетi ма?ызды ?рi салма?ты ж?не к?птеген жа?дайларда пайдалы. Бiра?, ?рине, оны ешкiм тек- тен-тек ?з еркiмен ж?ргiзе алмайды.