Оценить:
 Рейтинг: 0

Абадият қонунлари. 1-китоб

<< 1 2 3 4 5 6 7 8 >>
На страницу:
6 из 8
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Неки ил?анмиш эрса, они келажак авлодлар ил?агувчи бyладурлар. ?озирким, айтмо?ликнинг даври, yрни эрмас, шунчаки а?л намойиши булур, фойдаси ?ам бyлмас, бас!

Моддий во?еъликдаги борли?-дунёни тутиб тургувчи, фа?ат ва фа?ат, ?онуниятлар эрур, ва умуман, ?онуниятларга риоясиз, яъни ?онуниятсиз фикрламо? одамий мавжудотни тy?ридин тy?ри хато фикрлар о?имига уринтирадур ва борли?-дунё ?а?и?атларин англамо?ликдин нари тортадур, ?онуниятсизликдин одамий мавжудотда вужудга келур онгсизликнинг пойдевори муста?камланур, одамий мавжудот онгин зулматин зиёда ?илур, дунёвий мавжудлик мав?умлиги кучаюр, холос.

Одамий мавжудот учун энг ?алтис ?олат ?ар не улкандинда улкан тошнинг сайёрагаким кела урилмо?ида эрмас. Мутла?!

Одамий мавжудот учун энг ?алтис ?олат айнан ?онуниятсиз фикрламо? ор?али борли?-дунё ?а?и?атларин англамо?ликдин нари кетмишлиги ва ул йyсинда моддий борли?да yзи учун вужудга келтирмиш дунёвий ?аётида yз номоддий мавжудлигига ну?та тушмо? хавфи мавжуд томон аста-секин, сезилмас ?олат бирла кетмишлигидадур. ?а!

?онуниятларким, исботли ва а?л учун тасди?лидур, алардин чи?май тафаккур ?илмо?, аларга риояда сyзламо?, риояда ?аракат ?илмо?, риояда яшамо? одамий мавжудот учун энг бехато амалдур, бас!

Инчунун давлатчилик ?онун ва тартиблари ?ам ?атъий ?онуниятлар ичрадур.

Давлатчиликда неки камчиликлардур, одамий мавжудотгадур. Илмийликдаги, яъни мутла? ?онуниятдор давлатнинг пур?идоятлигин ва одамий мавжудотнинг ондаги но?ислигин фар?ламо?, ажрата англай билмо?, яъни гуручни сараламо? ва курмакни ондин нарилай билмо? зарур. ?а!

Борли?-дунё ?онуниятларидин «ойнадин акс» сифатида одамий мавжудотда шаклланмиш маънавият ?онунлариким, давлатда юксак маънавият, яъни номоддий уммонга айланмишким, асли ул жараён одамий мавжудотга маънавий, яъни маъновий, яъни онинг шаклланмо?лиги учун номоддий соядур ва аларга риоя ?илмо? ?ам одамий мавжудот учун чин ва тоза амал эрур!

Нафас олмо?да си?им бордур, ?онуниятлидур, емо?да си?им борур ?онуниятлидур, ?адамда меъёр бордур, ?онуниятлидур, одамийга тафаккур учун маълумот зарурдур, ?онуниятдадур, кyрмо? ва эшитмо? ?онуниятлидур, мавжудликким ?онуниятлидур, энг майда кyринмас унсурлар ?ам доимий ?онуниятли ?аракатдадур, энг улкан жисмларким, коинотда мавжуддур, алар ?ам ?онуниятлидур, ?онуниятдадур.

Неинки моддийликка ёинки номоддийликка дахлдор бyлмасин, барчаси ва барчаси ?онуниятлидур, ?онуниятдадур ва алар алардин бал?иб чи?иб таралгувчи yз ?онуниятлар о?имига эгадур.

Одамий мавжудот ?ис ва тафаккур доирасидаги ?еч бир ?аракат, жараён, ?олатким, ?онуниятдин таш?ари бyла билмас ва ?онуниятсиз рyй бермас, азалда ?ам, тоабад ?ам, барча иш-?аракат ?онуниятга бyйсунур, шу сабаблидурким, мавжуд тура олур. Ва бул ?а?идаким, келгусида келгусидур.

Жонли мавжудотларким, ?айвонийдур, мyл ва ?ар турфа ва аларда ?онуниятсизлик мутла? йy? ва аларким борли?-коинотни тутиб турмиш ?онуниятларга бyйсунувчанликда мутла? бетакрордурлар.

?онуниятсизлик намоёнлигиким, номоддий жонли мавжудотлардин, фа?ат ва фа?ат, одамий мавжудотнинг номоддий мо?иятидин эрур.

Одамий мавжудотга ?онуниятли маълумотлар ?онуниятсизликда келмишлиги, камига ?онуниятсиз маълумотларнинг ?ам онга келмишлиги сабаб, ?онуният сифатида, одамий мавжудот ифодасида табиий ?олда (!), улким, ?онуниятларни кyрмас, майсатепкиламишмисол оё?лар, эътиборга ?ам олмас…

Одамий мавжудот yзининг мо?иятдошлиги сабаб, yз мо?иятларига мос мавжудликларда замон ва макон кенгликларин ?онуниятларин ?онуниятли тарзда англай билмо? ?онуниятида турур.

Ул а?лан сезмо?ликким, ?онуниятли тафаккур бирладур. Ул тафаккурда одамий мавжудот маънавий, яъни ру?ий, яъни номоддий етишмиши мумкин бyлмиш инсонийлик камолига етур ва мудом бардавомликда, ривожланувчанлик хусусиятига эга турур, даврлар маъновий шамоли эрса онинг оё? остида эсур, ул а?л эгасиким дунёга келмо? ва яшамо? йyналишин ?онуниятлилик сабабин англар, ?онуниятсизлик инкорида турур ва ?онуниятсизлик инкорида бyлур.

Онгким ?онуниятсизлик сабаб замон ва макон кенгликлари ичра тафаккур маъни-мазмун йyналишин, дунёнинг бош-кетин англамасдур ва ул зулматдадур, зулмат томон юзланмишдур. Онинг ?аётий белгиси шулким, ул одамий олдидаги бирла, ул олдидагиким кyрмо?ликдур, эшитмо?ликдур, таъм, ?ид ва ?ис бирла сезмо?ликдур, хурсанд турур, ониким, давр шамоли тинимсиз учирмо?ликда турур, холос.

?онуниятсиз фикрларга инонмо? а?лий ту?ённи кучайтирур, онинг ?аракатидин онда номоддий шаклланмиш тасаввурлар биноси бешакл бyлур, ёришмас бyлур, осон парчаланувчан бyлур, мyрт бyлур!

Яъни ул тасаввурлар биноси одамий мавжудотда онинг ?онуниятида бyлмиш юксак онгдорликни уй?отмагай ва ул одамий мавжудот учун бош-кети мав?умликда турмиш дунёвий ?аёт онинг учун чиройли, ?они?арли кyринур.

Одамий мавжудот yз ?онуниятида турмиш онгдорликка эришмо?лиги учун, фа?ат ва фа?ат, ?онуниятли маълумотлар ва ?онуниятли тафаккур зарурдур!

Одамий мавжудот yз ?онуниятида турмиш онгдорликка эришмо?лиги учун, фа?ат ва фа?ат, ?онуниятли маълумотлар ва ?онуниятли тафаккур зарурдур!

Ўз дунёвий ?аётида фикр ва амалда холис тургувчиларгина юксак одамий мавжудотлик даражасига етказувчи ?онуниятли тафаккур йyлига чи?а олур. Бас!

Олтинчи боб

ЎТГАН КУНЛАР

Ушбуда айтмо? ва тар?иб этмо? маъ?ул кyринмиш, мозийда, албатта, тафаккур мевалари эътирофда турмиш одамий мавжудотлар салмо?и катта эрур, лек ушбуда маънавияти та?лилда бyлмишлиги сабаб я?инлик топилмишлардин айримлари эсландики, одамий мавжудот маънавий жилоланмо?лиги учун аларда ибратлар бордур.

Аввалбош, ?адимги ?индда, Юнонда, Мисрда, Хитойда донишлар кyп ва хyб бyлмиш бyл?ай. Алар борли?, табиат, дунё, ?аёт ва одамий мавжудотга хос ?ар турфа ?онуниятларни тини?и? англаб етмишлиги ва ёритиб бермишлиги дунёвий ?аётда yз yрнида одамий мавжудотга кyп ?yл келмишдур.

?адимги Мисрдаким, дунёвий ?аётий тажрибалар анчайин ортмиш бyл?ай. Лек алар ?ам ?онуниятли тафаккур бирла одамий мавжудот дунёвий ?аётин мав?умлигин ёрита билмамишлар.

?индким, ?адимий хал?дур, ру?ониятга оид илмларда анчайин пеш?адам турмишдур. Лек алар ?ам ?онуниятли тафаккур бирла одамий мавжудот дунёвий ?аётин мав?умлигин ёрита билмамишлар.

Хитоеким, ул ?ам илмиятли ва ?адимийдур, моддий жисм ва табиат узвийлигин, одамий мавжудот жисм ва ру?иятин yзаро таъсир ва мувозанатин дуруст англамишдурлар. Лек алар ?ам ?онуниятли тафаккур бирла одамий мавжудот дунёвий ?аётин мав?умлигин ёрита билмамишлар.

Бу yринда айтиб yтмо?ликни жоиз топилур, бу кунлар яна хал?лардин бир инглиздур, кyп хизматлидур, ?онуниятсиз тафаккурдин ?онуниятли тафаккурга yтмо? жараёнида хизматлари анчайиндур, фарангдур, алар ?ам дурустдур, аларнинг ?ам хизматин камчитиб бyлмас ?еч, немисдур, ул ?амким ?адимий хал?лардиндур, ростгyйдур, рус ва рус атрофи ?авмларким оддийдур, соддадур, дурустдур, яна ?ар не хал?ларким ?айсидир бир сифат бирла yзига хосдур. Лек алар ?ам ?онуниятли тафаккур бирла одамий мавжудот дунёвий ?аётин мав?умлигин ёрита билмамишлар.

Аларким, моддий дунё ?онуниятларин кашф этмо?ликда хизматда бyлмиш ва одамий мавжудот ?аётий манфаат йyлига киритмишлар. Ул ишларким, одамий мавжудот дунёвий ?аёт ?онуниятлашувига сабаблар бyлмишдур.

Яна ?озо? ва ?ир?издур, ?айсарлиги бордур, лек ?ар нечук yз маънавияти ва тирикчилигидадур, туркмандур, ройишдур, дурусттур, тожикдур, улким аф?оний учун по?онададур, форсдаким мутаассиблик сезилур, туркдур, арабийга остонадур.

Шар?да хитое, корейс, япон ва молайларким муомалакордурлар, ?аракатчандурлар, ме?натга дурустдурлар. Лек аларнинг барчаси ?ам ?онуниятли тафаккур бирла одамий мавжудот дунёвий ?аётин мав?умлигин ёрита билмамишлар.

Туркийликка мансуб yзбек аталмишлар ?амким, ме?натга дурустдур, лек соддадур, ишонувчандур, бундо? бyлмо?лик дунёвий ?аётда панд берур, дунёга ?ушёр бо?мо?лик зарур. ?али одамий мавжудот юксак мавжудотлик онгига эга эрмас, манфаат бирла бо?ур, аларда бир манфаатким моддийдур, бир манфаатким маънавийдур.

Ул манфаатдорликларким, ?ийласи ончаким, они бул юртдин чи?ара ва тар?ата, yрнига yзи келур даражада бyлмо?лиги мумкин. Не тонг! ?а!

Му?аррар етиб келгучи ?ар икки ?анимий ма?садин енгса бyлур, ?онуниятли маълумотларни ?онуниятли yзлаштирмо?, ?онуниятли тафаккур ?илмо?, ?ур фикрлилик ва ме?нат бирла.

Шар? yлкаларида yтмишдин яшаб, тарих, тил, тиб, хандаса, ?исоб каби дунёвий илмлар бирла маш?ул бyлмиш инсонларким мyл эрмиш бyлгай, аларнинг илмлари одамий мавжудот тара??иёти йyлида кyп ?адар хизмат ?илмишдур, Абу Али ибн Синоким тибда, Ал Хоразмийким ?исобда, ва ёинки маънавиятда алломаларким, бетакрор ва бе?исоб эрурлар…

Эътирофда бир Афлотун эрди, онинг «Давлат» номли ишиким, дуруст маънилар бермишдур, улким ?онуниятни ?оя, дунёни номоддий мо?иятдин соя дея атамишдур, ?ар нечук дурустдур! Замон ва макондин таш?ари мо?ият мавжудлигин англай билмиш, а?л а?амиятин англамиш, лек номоддий мо?иятли одамий мавжудотнинг юксак мавжудотларга айланмо? тара??иёт йyл-йyналувин бера билмамишдур, онга эрмас, онда эрмас эрди, бас!

Яна бирким, анчайин ном ва эътирофдадур, Арастудур, улким тафаккурда бyла, эзгулик ва гyзаллик фар?ига ета билмишдур, ул даражаким, минг йил yтмиш, ?амон бу кунлар ?аммага ?ам эрмас, ?амон ?амма ондин ортда турмишлар, онинг бул даражотиким, текисликаро баланд устунмисолдур, ?амон турадур, номин баланд тутмишлар, лек тафаккур мевасин тотмишлар жуда оз эрур!

Яна бир эътироф Шар?да яшамиш Юсуф Хос ?ожибга ?ам эрди, дунёвий донишлик топиб эрди, асаридин кyринадур. Сермазмун, покиза ва узо? дунёвий умр топмишдур, маъновийлигидин кифоя топмишмизки, улким, номоддий мо?иятга я?ин тортилмиш, лек ?онуниятсизлик сабаб англай билмамиш, лек ?ар нечук маъ?улдур, дунёвий покиза ?аёти ибратдур!

Яна, албатта, давр оралигидаким, донишлик топмишлар мyлдин мyл эрур.

Ва сyнгро?да келмишки, яна бир эътироф Алишербекка эрди, тахаллуси Навоий эрди, наво ?илмиш, кyп ва хyб ?илмиш, маънавият камолоти йyлида онча пурсифат иш ?илмиш одамий дунё тарихида бyлмамиш ва бyлмагай ?ам. Дунёвий донишлик топиб эрмиш, истеъдод мyл бyлмишдур. Ончаким, ул дунё ва одамий мавжудот маънавий гyзаллигин тини? ?ис этмишдур, сyзламишмисол ?уюлмиш шеърий шаклларда маънода мyл-кyл ифор таратмишдур, ул ?амким анчайин дурустдур! ?ай, айчайин!

Бобурийким они мижози нозик эрмиш дея эшитмишидин таъриф берадур эрди. Эр киши нозик мижозсиз ул нафис гyзаллик уммонин яратмо??а ?одир бyлмаслиги табиийдур, ул ?ам ?онуниятдадур.

Ибрат оладургон учун онинг ?алби гyзалликка yта бойдур. Онинг ёзувларида одамийлик ?икматлари мyлдур. ?онуният сабаб ул кyп ва хyп сарафрозлик, yз номига бо?ийлик топмиш! Авлодлар маънавий гyзаллигин бойинтирмо?лик фа?ат онинг асарлари ор?али бyлмо?лиги мумкиндур, холос.

Яна бир эътироф Бобурийгаким, замона зайли бирла подшо?лик йyлидин бормо??а мажбур бyлиб эрди, ёшда биздинким ёшро?да yз даврасин ёпмишдур, ул ёшким асли ?али йигитлик ёшидур, ул ?ам йyлбарстек эрмишдур, ?yр?ув нелигин билмас. Ма?оратли саркарда бyла етишмиш эрди. Улким, илмли, мард, тy?назар, нозик таъб ва дидли, изланувчан, эларо, адолатпеша, орияти ва инсонпарварлиги кучли эрдиким, онингча кам бyл?айдур. Кyп мардонаворлик ва инсонийликлар ондин зу?ур бyлмиш. Шуаролардин ?ам эрди, ?азаллари борким, англагувчинингким ?албин ?ал?итур.

Ибратким, yз юртин эмас, давр та?озоси-ла yзга юртни обод ?илмишдур ва yз юртида етиша олмамишига yкинч ва орда турмишдур! Дунёвий ?аётда ?индни эгаллаб, катта давлат тутиб, яхши ишлар ?илиб эрди. Ўз юртига ?айтмо?ликни кyп тилаб эрди, йyл чи?мамиш. Лек дунёда яхши ном ?олдирмиш, yзи шуни тилаб эрди.

?инд оламларидин бириким, хал?аро йи?инда деюрки, айнан эшитмишимиздур, Бобурий ?индни эрмас, ?инд хал?и ?албин забт этмиш бyл?ай.

Ишга ?ам ва эътирофга ?ам та?синдур. Бу ишники, ?ар ким ?ам ?ила олмас, ул ?илмишники ?ар ким ?ам аларча эътироф эта билмас!

?онуният сабаб Бобурий кyп ва хyп сарафрозлик, yз номига бо?ийлик топмиш. Авлодлар маънавий гyзаллиги таралар ?олип, яъни тил онинг «Ва?ойиъ Бобурий» асари тили каби бyлмо?лиги одамий маънавий гyзалликнинг таралувчан бyлмо?лиги йyлида дуруст имкон эрур.

Бобурийдин саналмиш яна бир кичикро? шеърий асарни кyздин yткарилиб эрди, та?орат ва ?усл масалалари хусусинда, Фаро?иддинким ?иссиётлар гирдобида они ?ам «Бобурийдур дерлар» дер, yзи ?ам ишонч-ла эътироф намойишин ?илур.
<< 1 2 3 4 5 6 7 8 >>
На страницу:
6 из 8

Другие электронные книги автора Мукимжон Фатхиддинович Исаков