Оценить:
 Рейтинг: 0

Труды II-й Республиканской научно-практической online-конференции «Образование XXI века: проблемы, тенденции и перспективы»

<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 >>
На страницу:
6 из 9
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Мектептегi психологиялы? ?ызмет ж?мысыны? т?жiрибесi к?рсеткендей, жас?спiрiмдердi? психолог?а жиi ж?гiнетiнi – ?зiне сенiмдi болу, ?ялша?ты? пен шектеудi же?у м?селесi. ??рбыларыны? алдында к?лкiлi, д?рменсiз ж?не осы немесе бас?а жа?дайда с?тсiз болып к?рiну ?ор?ынышы жас?спiрiмдердi? к?пшiлiгiн ала?датады [1]. Б?л жас?спiрiмдiк кезе?нi? дамуды? е? ?иын ж?не ма?ызды кезе?дерiнi? бiрi екендiгiмен т?сiндiрiледi. Д?л осы жаста пайда болатын ?зiндiк сана жас?спiрiмдердi бас?аларды? сынына сезiмтал, эмоционалды те?герiмсiз ж?не сенiмсiз етедi.

Б?гiнгi к?нге дейiн мектеп т?жiрибесiнде психолог жас?спiрiмдердi? ?зiне деген сенiмдiлiгiн арттыру?а ба?ыттал?ан т?рлi психологиялы? к?мек, ?олдау ж?не ?олдау ба?дарламаларын пайдаланады. Алайда оларды? к?пшiлiгi ?леуметтiк ортамен, атап айт?анда м??алiмдермен, ата-аналармен ж?мысты ескермейдi. Осы?ан байланысты психологты? балалармен, ата-аналармен (отбасымен) ж?не педагогтармен ж?ргiзетiн кешендi ж?мысын ?амтитын ?зiне деген сенiмдiлiктi ?алыптастыру?а психологиялы? ?олдау к?рсету жолын ??ру ?зектi болып табылады.

Жалпы жас?спiрiмдердi? ?зiне сенiмдiлiгi та?ырыбын осы уа?ыт?а дейiн А.М.Прихожан, В.Г.Ромек, Е.А.Серебрякова ж?не О.В.Соловьева сынды ?алымдар зерттеген, айта кетерлiк жайт, олар ?зiне деген сенiмдiлiктi т?л?аны? ажырамас ?асиетi ретiнде т?сiнуге ?атысты концептуалды к?з?арастарына с?йендi, оны? ??рамдас б?лiктерi ретiнде т?л?алы?, когнитивтiк, эмоционалды? ж?не мiнез-??лы? компоненттерiн ?арастырды.

Т?л?алы? ??рамдас б?лiк адамны? ?зiн-?зi ба?алауы мен ?зiн-?зi ба?алауыны? жо?ары де?гейiмен ?сыныл?ан. Сенiмдiлiк ??рылымында?ы ?зiн-?зi ба?алауды? жо?ары де?гейi жеке жайлылы?ты аны?тайды, ?зiн-?зi ?абылдау д?режесiн бiлдiредi ж?не адамны? ?зiне деген ?ана?аттануыны? к?зi ретiнде ?ызмет етедi [2]. ?зiн-?зi ба?алау – адамны? ?зiн ?аншалы?ты ?абiлеттi, ма?ызды, табысты ж?не лайы?ты санайтынын аны?тайтын к?рсеткiш [3]. Сонымен ?атар, б?л компонент ?зiнi? к?штi ж?не ?лсiз жа?тарын адамны? жеке ?станымын ?амтиды [4].

Когнитивтiк компонент адамны? ?з тиiмдiлiгiне деген сенiмiнi? к?шiн к?рсетедi. Б?л ??рамдас «адамны? кез келген ?ызметте к?тiлетiн н?тижеге жету ?шiн ?ажеттi мiнез-??лы?ты с?ттi ж?зеге асыра алатынды?ына сенiмi» [5, б. 71]. Сонымен бiрге б?л компонент сенiмнi? не екенiн, оны? ?мiрде ?алай пайдалы болуы м?мкiн екенiн бiлудi, сондай-а? сенiмдi мiнез-??лы?ты? арты?шылы?тарын т?сiнудi бiлдiредi [4].

Эмоционалды? компонент адамны? ?леуметтiк ?арым-?атынаста?ы батылды?ын сипаттайды. Б?л компонент ?леуметтiк ?ор?ыныш?а ?арама-?айшы бола отырып, жеке т?л?аны? жа?ымды эмоционалды? фонын к?рсетедi [5] ж?не ?зiнi? реакцияларын бас?ару, сабырлылы?, т?ра?тылы? пен тепе-те?дiктi к?рсету ?абiлетiн ?амтиды [4].

Жо?арыда атал?ан компоненттердi бiрiктiретiн мiнез-??лы? компонентi ?зiне деген сенiмдiлiктi? мiнез-??лы? репертуарыны? сырт?ы ж?зеге асуын ?амтамасыз етедi. М?ндай iске асыруды? мысалы ретiнде т?л?ааралы? ?зара ?рекеттесуде к?рiнетiн т?л?аны? бастамасын келтiруге болады [5]. Б?л компонент сонымен ?атар жеке адамны? сенiмдiлiк таныту?а арнал?ан жеке да?дылардан т?ратын на?ты ережелердi ?олдануын бiлдiредi. Б?л с?йкесiнше ?зiн ?стауы, ?имылдар, ж?рiс, ым-ишара, мимика, к?з?арас, с?йлеу м?нерi ж?не т. б. Б??ан адамны? ?зiн сенiмдi ?стауын к?рсетуге м?мкiндiк беретiн белгiлi бiр ?дiстердi ?олдану кiредi [4].

Жо?арыда аталып ?ткен концепцияларды ескере отырып, жалпы педагогтар мен психологтар жас?спiрiмдерге ?андай комплекстi т?рде ?сер ете алады ж?не ?андай методикаларды ?олдана отырып оларды? ?зiне деген сенiмдiлiгiн аны?тау?а болады? Психологиялы? диагностика психологты? арнайы ?йымдастырыл?ан iс-?рекетi ретiнде жас?спiрiмдердегi сенiмдiлiк пен сенiмсiздiктi? белгiлерiн тере? зерттеуге ба?ыттал?ан. Б?л ?рекет екi негiзгi мiндеттi шешудi ?амтиды: 1) ?зiне сенiмдi ж?не сенiмсiз жас?спiрiмнi? ?леуметтiк-психологиялы? портретiн жасау; 2) ж?ргiзiлiп жат?ан психологиялы? ж?мысты? тиiмдiлiгiн ба?алау.

М?ндай диагностика ?дiсi стандарттал?ан ?дiстердi ?олдану ар?ылы тестiлеу болып табылады. Негiзгi ?дiстер ретiнде мыналар ?сынылады: «Тестiлеу процедурасы ар?ылы жалпы ?зiн-?зi ба?алауды зерттеу» (Г. Н. Казанцева сауалнамасы), М. Розенбергтi? «?зiн-?зi ба?алау шкаласы», Р. Шварцердi? «Жалпы ?зiндiк тиiмдiлiк шкаласы», М. Йерусалем (бейiмдеген В.Г.Ромек) ж?не В.Г.Ромектi? «?зiне деген сенiмдiлiк» тестi.

Ата-аналармен ж?не м??алiмдермен ж?ргiзiлетiн ж?мысты? негiзгi т?рi – психологиялы? а?арту. М?ндай ж?мыс т?рiнi? ?ажеттiлiгi б?гiнгi к?нi м??алiмдер мен ата-аналарды? психологиялы? бiлiмдерiнi? тапшылы?ына байланысты. Психологиялы? ?дебиеттердi? болуына ?арамастан, к?бiсi жас?спiрiмдердi? психологиялы? ерекшелiктерiн, жас?спiрiмдермен конструктивтi ?арым-?атынас жасау т?сiлдерiн ж?не отбасылы?-педагогикалы? ?арым-?атынас пен ба?алауды? жас?спiрiмдерде сенiмдiлiктi ?алыптастыру?а ?серi туралы жалпы т?сiнiктердi ?ана бiледi.

??гiмелесу ж?не лекция т?рiнде ж?ргiзiлетiн психологиялы? а?арту т?рлерiне то?талатын болса?:1) жас?спiрiмдерге оларды? психологиялы? ?иынды?тарыны? к?здерi мен себептерiн ?олжетiмдi т?рде т?сiндiру; 2) т?л?алы? дамуды? ?мiрдегi ма?ыздылы?ы ретiнде сенiмдiлiк пен ??ндылы? м?селесiн тал?ылау; 3) жас?спiрiмдердi о?уда белсендi болуына ж?не ?з бетiмен ж?мыс iстеуге ынталандыру. Психологиялы? а?артуды? негiзгi та?ырыптары: «Адам ?мiрiндегi ?зiн-?зi тану ж?не ?зiне деген сенiмдiлiктi? р?лi», «Т?л?алы? тиiмдiлiк сезiмi», «Т?л?а аралы? ?арым-?атынаста ж?не к?пшiлiк алдында с?йлеу ситуацияларында сенiмдi мiнез-??лы?»

Осылайша, жан-жа?ты психологиялы? ?олдау к?рсету ар?ылы психолог жас?спiрiмнi? ?зiмен де, оны? ата-анасымен ж?не м??алiмдерiмен де ?арым-?атынасын бiрiктiредi. Мектептегi бiлiм беру ж?йесiнi? барлы? субъектiлерiнi? ?зара ?рекеттесуi ?ана ойла?ан н?тижеге ?келедi, атап айт?анда, жас?спiрiмдердi? ?зiне деген сенiмдiлiгiн ?алыптастыру?а ?келедi. Жас?спiрiмдерге комплекстi к?мек беру ар?ылы т?мендегiдей н?тижеге ?ол жеткiзуге болады:

– адекватты ?зiн-?зi ба?алау?а ж?не ?зiн-?зi ??рметтеуге;

– мiнезiнi? к?штi ж?не ?лсiз жа?тарын, арты?шылы?тары мен кемшiлiктерiн бiлетiн болады;

– ?зiне ж?не бас?алар?а деген о? к?з?арас ?алыптасады;

– ?з iс-?рекетiнi? табыстылы?ына сенiмдiлiк артады;

– ?з ?ор?ыныштары мен жа?ымсыз эмоционалды? к?йлерiн же?е бiлу;

– сенiмдi мiнез-??лы? ?рекеттерiнi? болуы ж?не тиiмдi коммуникацияларды дамыта бiлуi.

?з-?зiне сенiмдi ?рпа? т?рбиелеу м?селесiнде ?о?амны? кез-келген б?лшегi атсалысуы ма?ызды, ?йткенi ?азiргi ?зiне сенiмдi балалар елiмiздi? жар?ын болаша?ын ?амтамасыз етушi бiрден бiр ма?ызды орны бар азаматтар.

?олданыл?ан ?дебиеттер тiзiмi:

1. Самоукина Н. В. Практический психолог в школе: лекции, консультирование, тренинги. М.: ИНТОР, 1997. 192 стр

2. Серебрякова Е. А. Уверенность в себе и условия ее формирования у школьников: дис. … канд. психол. наук. М.: Изд-во МГУ, 1955. 124 стр.

3. Прихожан А. М. Психология неудачника: тренинг уверенности в себе. СПб.: Питер, 2009. 240 стр.

4. Соловьёва О. В. Психология лидерства: учебное пособие. Ставрополь: Изд-во СГУ, 2008. 284 стр.

5. Ромек В. Г. Уверенность в себе как социально-психологическая характеристика личности: дис. … канд. психол. наук. Ростов н/Д.: Изд-во РГУ, 1997. 242 стр.

Ахмет М. Б.

ПРАВИЛЬНО ОРГАНИЗОВАННАЯ ПРЕДМЕТНАЯ СРЕДА

(КГКП «Центр развития я/с №1»)

УДК 372.3/.4

Дошкольное образование является начальным звеном системы непрерывного образования. Дошкольное воспитание – один из важнейших этапов формирования личности, а живой диалог среди увлеченных одним делом – безусловная составляющая успеха.

Цель дошкольного образования – подготовка детей к обучению в школе, формирование здоровой, развитой, свободной личности ребенка, раскрытие его способностей, воспитание тяги к учебе, к систематическому обучению.

Дошкольное образование строится на основе следующих принципов:

– Каждый ребенок полноценно проживает все этапы детства;

– Образование соответствует возрасту детей;

– Обучение и воспитание ведутся с учетом особенностей каждого ребенка;

– Ребенок признается полноценным субъектом дошкольного образования;

– Познавательные интересы и деятельность формируются у детей с помощью разных видов и форм деятельности;

– Дети знакомятся с традициями и социокультурными нормами семьи, общества и страны;

– Воспитатель поддерживает инициативу ребенка во всех видах деятельности;

– ДОУ активно взаимодействует с семьями воспитанников;

– Учитываются этнокультурные особенности воспитания каждого ребенка.

Воспитатель в детском саду знакомит детей с новыми понятиями и явлениями, стимулирует интерес к знаниям. Благодаря этому дети легче адаптируются к начальной школе.

Дошкольное образование, независимо от форм и способов его получения, решает следующие задачи:

– целенаправленная и систематическая подготовка детей к обучению в школе;

– развитие их индивидуальных способностей и одаренности;

– приобщение детей к национальным и общечеловеческим этическим и культурным ценностям, интеллектуальное развитие ребенка;

– формирование основ высокой духовности и нравственности;

– укрепление физического и психического здоровья детей.

Работая с детьми старшего дошкольного возраста по формированию самостоятельности и инициативности мы используем ряд принципов.

Это:
<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 >>
На страницу:
6 из 9