Китап (роман)

– ? мен? шулай! – диде ул, кулындагы пультны Илдусны? борын т?бен? сузып. – С?енчег? н?рс? бир?се??

Илдус аптырап торуында булды.

– Пульт! – диде ул ни?аять, елмаеп. – Фатир бел?н идар? ит? пульты!

– С?енчег? н?рс? бир?се?? – дип кабатлады Зифа. – ?йд?, саранланма…

– Б?ген мин сыйлыйм! – Илдус кызны? кулыннан пультны эл?ктереп алды. – Барыгызны да! Киттек х?зер ?к ресторанга!

– Ашыкма ?ле син, – дип елмайды Рамил ?хм?тович, – эшне ташларга уйлыйсы?мы ?лл??

– ? б?лки, ирт?г?г? калдырырбыз?

Рамил ?хм?тович кеткелд?п к?леп ?иб?рде:

– ? б?лки, фатирга к?чен?е?не кичектереп торырбыз?

– Юк инде, Рамил ?хм?тович! – Илдус б?хетле иде. – Бер минутка да кичектер? юк! ? табынны… Эшт?н со?… Эшт?н со? барыгызны да гаил?л?регез бел?н б?йр?м табынына чакырам…

– Ашыкма ?ле, Илдус, – дип елмайды Рамил ?хм?тович, – ашыктырма. Б?генг? табынны кичектереп торырга туры кил?ч?к. Син башта кайтып хатыны?ны с?ендер. ? ирт?г?… Ирт?г? безне д?ш?рсе?… Ирт?г? м?мкин. ? б?ген булмый.

– Ми?а гел к?т?рг? язгандыр инде, – дип ?пк?л?г?нд?й итте Илдус, – гел к?т?рг?…

– Син ?зе? ашыгасы?, – дип елмайды Зифа. – ? ашыккан кеше ул гел к?т?рг? м??б?р була.

– Ярый, – дип елмайды Илдус, – ирт?г? ик?н – ирт?г?!

– Юк, б?ген д?! – дип кеткелд?де профессор: – Т?шке аш – сине? ис?пт?н. Б?йр?мне б?ген башлыйбыз…

– Ирт?г? д?вам ит?без… – дип элеп алды Илдар.

– Бер?р айдан туктыйбыз, – дип шаркылдады Зифа. – Ай буе сине? я?а фатирны б?йр?м ит?без.

– Юк, алай булмый! – Илдус, ике кулын да к?т?реп, аларга каршы т?ште. – Илдарны? йортын кем юа?!

– Ну, аныкы бик ?уш китм?ле т?гел бит инде… – диде профессор, мыек астыннан елмаеп. – Чирле кешел?рд?н калган бичара гына ?йне юды? ни, юмады? ни аны… ? синеке!.. Монысы б?тенл?й б?т?н!

– Ярый, килештердегез! Киттек, ?йд?, ашхан?г?!..

Алар шулай, шау?г?р килеп, ашхан?г? атладылар. Ашхан? диг?не лабораторияд?н чыгып бернич? адымда гына урнашкан бер б?лм? иде. Бу – аларны? гына ашау?эч? урыны, башка б?лекл?рне? ??ркайсыны? ?зенеке бар, ??м анда да к?зг? к?ренм?с роботлар си?а тел?г?н ризыгы?ны ?зерл?п бир?. ??м, ?лб?тт?, монда барысы да бушлай, ? Илдусны? «минем ис?п, сине? ис?п» дип с?йл?н?л?ре бары тик к??ел к?т?р? ?чен ген?, ??м моны б?тенесе д? а?лый иде.

– Ике бифштекс, бер балык, бер… – дип тезеп китте Илдус, ?мма профессорны? к?т?релг?н кулларын к?реп туктап калды. – Тагы к?т?р?г?ме?

– Юк, – дип елмайды Рамил ?хм?тович, – Илдар бел?н безг? – ике бокал минераль су. ? ?зегезг? тел?г?нч? алыгыз.

– Л?кин, профессор…

– Без б?ген сине? бел?н – т??риб? астында булачак кешел?р, – дип б?лдерде аны Рамил ?хм?тович. – Шу?а к?р? тамак ягын бераз чикл?рг? туры кил?ч?к.

Илдар бер с?з д? ?йтм?де, ?ст?лд? п?йда булган т?линк?л?рг? карап, мо?су елмаеп кына куйды.

5

Илдар китк?ч, Л?йл? к?т?рм?д? озак кына басып торды. К?ршед?ге йортларны к?з?тте – соклангыч матур йортлар, ?мма карашы? тоткарланырлык бер ген? н?рс?се д? юк. Ул ?зл?рене? ?ен? гашыйк, шу?а да башкаларга бик игътибар бирми иде бугай. Акрын гына к?т?рм?д?н т?шеп, ихата буйлап атлады. Койма буйларындагы ч?ч?кл?р д?, сукмак янындагы куаклар да искиткеч бер т?г?ллек бел?н утыртылган – Л?йл? бер м?лг? моны? ад?м кулы бел?н эшл?н?ен? шикл?неп т? куйды. ??м елмайды. ?лб?тт?, кеше кулы бел?н т?гелдер. К?зг? к?ренм?с роботлар сине тирб?теп йоклата, т?мл?п ашата, х?тта аягы?а башмакка кад?р кидер? ик?н, урамдагы эшл?р, ?лб?тт?, ад?м кулы бел?н башкарылмый инде. Элеккеге фатирларында Л?йл? б?тен эшне диярлек ?зе эшли иде. Кер д? юа, ашарга да пешер?… ?лб?тт?, боларны? барысын да кечкен? роботлар башкара инде, ?мма алар бел?н Л?йл? идар? ит? иде. ?ле ул ?зен ничектер читк? тибелг?нд?йр?к итеп тойды. Ул ?з ?енд? т?гелдер, кунакка гына килг?ндер шикелле булды. ?зене? ху?а ик?нен расларга тел?п, б?йл?нерлек урын эзл?п, ары?бире й?ренде д? кире болдырга килеп басты.

?йг? кер?се килми иде.

Ул ян? буш урамга к?з й?гертеп алды. К?ршел?рд? кемн?р яши ик?н? Моны ул тиз ген? бел? алмас инде. Ш???р ?иренд? к?рше бел?н к?рше бик аралашып яш?ми. Унар ел бер тир?д? гомер итеп т?, кемне? кем ик?нен белм?г?нн?р к?п. Кин?т Л?йл? ?зен япа?ялгыз итеп тойды. Илдар ташлады да китте. А?а р?х?т. Аны? янында ?ичьюгы хезм?тт?шл?ре бар. ? Л?йл?…

?ил исеп куйды, ??м аны? к??елен ниндидер салкынлык бил?п алды, б?тен булмышын к??елсезлек, сагыну, юксыну тойгысы ялмады, ?леге хисл?рне? бер д? юктан гына ик?нен? ?зен ышандырырга тел?с? д?, берни д? килеп чыкмады – ул к?чсез иде. Бернич? к?н элек кен? ?зене? чиксез м?мкинлекл?ре бел?н кызыктырган ?й б?ген а?а к?нд?ше кебек булып тоелды. Сине? ире?не шушы ?й ашата, шушы ?й йоклата, х?тта никах т?ш?генд? д? ул килеп кысыла… Со? шулай булгач… Л?йл? ни ?чен кир?к Илдарга?! Тел?с? нинди хатын бел?н тел?с? нинди ирне яраштырып яш?т? ала ич бу йорт. Мо?арчы Л?йл? бел?н Илдар ?з тормышларына ?зл?ре ху?а, аларны? эш?гам?ле бел?н бер?берсен? булган м?х?бб?т, ихтирам идар? ит? иде. ? б?генн?н башлап, алар бел?н шушы йорт идар? ит?ч?к. ?н? бит, ирт?н р?х?тл?неп ?бешерг? д? ирек бирм?де.

– Онытылып китм?гез. Илдар, эше?? со?лыйсы?… – дип, ?йг? охшатырга тырышып кабатлады хатын. – Онытылып китм?гез… Илдар, син болай ит… ? син, Л?йл?, болай эшл?…

Аларны хезм?тл?ндерерг? тиешле булган йорт ник ?ле хакимлек ит?рг? тиеш?! ??ркем ?з урынын белерг? тиеш. Л?йл?не? к??елен ?ылытып торучы бер ген? н?рс? бар иде бу мизгелд?. Ул бу йортны тел?с? кайсы вакытта с?ндереп куя ала. Юк, барыбер ул ху?а булып чыга. Ул мен? х?зер ?к бары тик бер кнопкага гына баса, ??м йорт гадид?н д? гадиг? ?йл?н?. Х?зер ?к с?ндереп куярга кир?к. Х?зер ?к…

Л?йл? шул уйлар бел?н ?йг? атласа да, ишект?н кер? бел?н ?зен ниндидер якты нур чолгап алуын тоеп, тыелып торды, ? бер мизгелд?н баягы тел?ге б?тенл?й юкка чыкты. Со? шундый соклангыч ?йне с?ндереп куялар димени?! Бу йорт бит сине? ?аны??т?не?не назга, л?зз?тк? т?р?, син ?зе?не б?хетле итеп сизсен ?чен, бу йорт барысын да эшли. Соклангыч ?й бу!

Ул ишек т?бенд? беркад?р басып торды. Аннан со? кухняга узды. Бер?р эш эшл?рг? кир?кмиме диг?нд?й, к?зл?рен й?гертеп алды. Б?тен ?ир ?ыйнак ??м п?хт? иде. Берниг? д? кул тидерерлек т?гел. Баягы уй тагын ?зен сиздереп куйды. Артыклык тойгысы.

– Л?йл?, син борчылма… – диг?н ягымлы тавыш ишетелде. – ?кренл?п син барысына да к?негерсе?. Тел?с??, без сине? бел?н ик??л?п ашарга ?зерли алабыз. Илдар кайтуына. Шулай ит?безме?

Хатын, кемнедер к?рерг? тел?г?нд?й, алан?йолан каранып куйды. ??м елмайды:

– Юк… ?зе? ген? пешерерсе? инде…

– Ничек телисе?… – Йортны? тавышында да елмаю ишетелг?нд?й булды. – ?мма беркайчан да ?зе?не кир?ксез итеп тойма. Мин – сезнеке, ??м мин – сезне? ?чен. ?г?р син ?зе?не артык дип хис итс??, мин д? ?земне? артыклыгымны тоям. ??м…

– ??м икебезг? д? кыен була, – дип д?вам итте аны Л?йл?. – Ярый… Гафу ит… ?йр?нермен ?ле…

Йорт башкача д?шм?де. ?мма аны? с?зл?ренн?н со? Л?йл?г? чынлап та р?х?т булып калды. Йорт хаклы иде. Р?х?тлекк? д? к?негерг? кир?к. Тарсынып?нитеп торырга, ?з к?ефе?не ?зе? ?иб?рерг? ярамый. ??м ул тагы ваннага атлады. Ял ит?рг?, гомерне? л?зз?тле мизгелл?рен б?тен тулылыгында татып калырга кир?к. Л?йл?не? к?з алдында инде су астыны? соклангыч к?ренешл?ре п?йда була башлаган иде…

6

– Бер н?рс?д?н д? куркасы юк, – диг?н иде профессор. – Бел?ге?? укол ясыйбыз да бер? нич? минутка мен? шушы ваннага кереп ята? сы?. Тел?с??, тикшерен?л?р барышын к?з?тер? се?, тел?с??, йоклап ал – ихтыяры?. Синн?н бары тик бер ген? н?рс? тал?п ител?. Баштагы м?лд? фикерл?ре?не ?з кичерешл?ре?? тупларга тырыш…

Профессорны? с?зл?рен? караганда, бернинди д? авырлыгы булырга тиеш т?гел иде. ?мма, укол ясагач ук, Илдар ?леге с?зл?рне? хаклыгына шикл?н? башлады. Беренчед?н, аны? тамырына кертелг?н сыекча гади укол т?гел, з??г?рсу т?ст?ге куе н?рс? иде. Икенчед?н, ул бик т? авырттыра торган н?рс? булып чыкты. ?йтерсе? Илдарны? тамырлары буйлап кан т?гел, ? юлында очраган б?тен н?рс?не д? кырып?себереп ашап баручы монстр х?р?к?т ит? иде. Аны? б?тен т?не тартышты, к?зл?ре акайды, тешл?ре шыгырдап кысылды, иренн?ре ерылды, битенд?ге тамырлары бармак юанлыгы булып б?ртеп чыкты. Л?кин и? ?з?кк? ?тк?не бу т?гел иде ?ле, аны? тыны кысылды, бераздан ул ?зене? б?тенл?й д? сулыш ала алмавын тойды, ?йтерсе? кемне?дер к?зг? к?ренм?с кулы бугазыннан каерып тоткан иде. Башта ул берн?рс? д? к?рм?де, со?рак к?з алдындагы томан тарала т?ште, ??м ?зе тир?ли н?рс?дер эшл?п й?рг?н кешел?р ш?йл?нде. Л?кин бу озакка бармады, б?тенесе д? ?крен ген? калейдоскоптагы сур?тл?р сыман вак кына кис?кл?рг? таркалды. Илдарны? ?стен? иелг?н профессорны? й?зе, аны? артындарак торган Илдус бел?н Зифа, лабораторияд?ге к?ренешл?р… Барысы да кечкен? кис?кч?л?рг? ?верелеп, дерелд?п тордылар да ?уела башладылар. ?йтерсе? болар чынбарлык т?гел, компьютер мониторындагы сур?тл?р ген? иде. ??м алар ?уелдылар да, к?з алдында ап?ак экран гына торып калды… Ап?ак экран гына. Акрынлап, аклык ерагая башлады, ??м бераздан ул, к?з к?реме ?итм?с биеклекк? китеп, з??г?рсу кара?гылык артына яшеренде.

Тир??якта тик з??г?рсу кара?гылык кына иде.

Илдар к?зл?рен ачты. К?ренеш ?зг?рм?де. Б?тен тир??юньд? – з??г?рсу кара?гылык, ? колакта ниндидер тылсымлы музыка уйный. Ниндидер сихри музыка – тынычландыра, ?зен? буйсындырып, б?тен д?нья?ны оныттыра.

??м ниндидер ис бар сыман… Саф ?ава… Юк… Тын юлларын ирк?ли торган саф ??м… бераз гына ?чкелтем ?ава… ??м салкынлык… ниндидер салкынлык… Ул сине? ?елекл?ре?? ?теп кереп калтыранырга м??б?р итми, ул бары тик б?тен булмышы?ны кытыклатып кына тора.

Бераздан аны? баш очында ниндидер ш??л?л?р п?йда булды. Кешел?р булса кир?к. ?йе, кешел?р… Аларны? й?зен д?, г??д??кыяф?тен д? аерырлык т?гел… Ш??л?л?р аны? янында н?рс?дер эшл?дел?р. Алар ?крен ??м тавыш?тынсыз иде…

– Укол ясады?мы? – дип пышылдады кемдер.

– ?йе… – дип ?авапладылар. – Х?зер ул безнеке…