Оценить:
 Рейтинг: 0

Архитектуравий лойиҳалашнинг ижтимоий асослари

<< 1 2 3 4 5 6 7 8 ... 10 >>
На страницу:
4 из 10
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Уйдаги барча жараёнлар ?атъий тартибга солинган. «?аёт сценарияси”ни жойлаштиришга мувофи?, биноларнинг фазовий yлчамлари ?исоблаб чи?илган ва ?аракат билан шу?улланувчи одам ?аракатланадиган траекторияларга мувофи? элементар функционал зоналарнинг контурлари yрнатилган.

Олинган дастлабки маълумотлар серияси стандарт турар-жой камерасини яратиш учун асос бyлиб хизмат ?илди. Хулоса ?илиб айтганда, биз Вебер назарияси ва конструктив архитекторлар турар жойини лойи?алашга бyлган ёндашув yртасидаги ало?ани ани?ро? очиб беришга ?аракат ?илишимиз мумкин.

Назарий тузилмани ?уриш устида ишлаш жараёнида иккала ?олатда ?ам иккита ёндашувни кузатиш мумкин; идиологизация ва типификация. Одамларнинг ?атти ?аракатлари хул?-атворининг маъносини (совет утопиясининг мавкуравий тамойилларига йyналтирилган ?олда) лойи?алашда, меъморлар одамларга ?а?и?атан ?ам нима кераклигини «тушунишга» я?инлашдилар (гарчи у энг минимал тyплам бyлса ?ам).

Архитектура назариётчилари «шахслар”ни (архитектура а?олиси) изоляциялашди. Ўша даврнинг ахло?ий, сиёсий, эстетик ва моддий ?адриятларни таъкидлаб, нима истаётганини ани? биладилар («коммунизм ?уриш») «уй?ун”одам модели яратилди. Бу ерда биз одамларнинг хул?-атвори ва фаолиятининг мазмуни ва йyналишини белгилаб берган ?адриятларга онгли муносабатини тушуниш ?а?ида гапирамиз.

Уй-жойларнинг идеал турлари бу ?олда ижтимоий шароитларнинг мо?иятини-шахслараро муло?от, индивидуал ва гуру? онгини тавсифлайди. Улар одамларнинг маънавий, сиёсий ва моддий ?аётида yзгаришлар ?илиш мумкин бyлган yзига хос таянч пунктлари вазифасини бажаради.

Архитекторлар томонидан олиб борилган тад?и?отлар асосида турар жойнинг асосий кyрсатгичлари (а?оли сони, уларнинг бандлиги, функционаллиги, биноларнинг ма?сади ва бош?алар) ани?ланди бунинг натижасида турар-жой меъморчилиги концепциясининг бир хиллиги ани?ланди.

Барча хаётий жараёнлар идеал шароитда, «Буюк утопия”нинг ижтимоий меъёрларига риоя ?илишнинг ани? мотивацияси билан содир бyлган деб ?аралди.

Архитектура маданиятнинг моддий ва маънавий таркибий ?исмлари yртасидаги ало?ани шакллантиради, маълум бир даврдаги ?оялар ва ?адриятлар тизимини yрнатади. тарихий ва?т ми?ёсида у «жамият тара??иётининг муайян бос?ичларини, унинг тарихини белгилайди ва шу билан бирга коллектив хотиранинг моддий шаклига айланади». (А.В.Иконников).

Архитектура волуметрик-фазовий ва бадиий ечимлар ор?али социологиядан олинган билимларни таржима ?илади. ?ар ?андай архитектура вазифаси ?аётни тартибга солишнинг маълум бир моделидан келиб чи?ади, унда у yзининг амалга оширилиши учун тушунтириш топади.

?ар бир меъморий объект ?ар доим одам билан бо?ли? ва инсоний фаолиятга киритилган, yз ва?тида очилган, ?ам моддий ?ам идеал.

Шу ну?таи назардан, ?ар бир даврда идеал уйни излаш, ижтимоий тафаккур ?олатини акс эттирувчи, маълум бир утопиянинг хусусиятларини yз ичига олади.

Архитектура ечимини ?идирганда утопиялар маълумотни а?лий равишда тартибга солиши, уни конкретлаштириши ва жамоат хаётини ташкил этишга эътибор ?аратиб, келажакдаги лойи?ага ма?садга мувофи?лигини киритиш мумкин.

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Ижтимоий лойи?алаш: Назария ва амалиёт

Замонавий даврда истеъмолчи тури катта а?амиятга эга. Шу сабабли, яшаш му?итини лойи?алаштириш инсонга йyналтирилган ёндашув билан амалга оширилиши му?им. Шу ну?таи назардан, Макс Вебер томонидан таклиф ?илинган идеал турлар концепциясининг ?yлланилиши дизайнер учун катта ёрдамдир.

Ўзаро бо?ли?ликда маънавий ва бош?а ?адриятлар тизимини ифода этадиган идеал типлар, ижтимоий а?амиятга эга ?одисалар вазифасини бажаради. Улар инсон учун энг фойдали бyлганини, айни пайтда унинг манфаатларига объектив жавоб берадиган нарсани таъкидлайди. Шунга кyра лойи?а олдидан ?идириш пайтида, бунинг асосида зарур.

Тарихий та?лил ёрдамида ва замонавий жамиятнинг ?адриятлар тизимини изоляция ?илиб, унинг бир ?анча кyрсатгичларини кyрсатадиган ёки турар жойни (масалан, уйда яшайдиган одамлар сони, уларнинг тоифаси ва миллати) идеал турар жойни шакллантиринг, ишга жойлашиш ва бош?алар.

?абул ?илинган идеал турни мавжуд уй-жой фонди билан та??ослаш ва ва истеъмолчининг талабларига биноан турар жойни янгилаш учун унинг ?андай бурилишлари борлигини, унинг элементларининг ?андай хусусиятларини yзгартириш кераклигини кyриб чи?инг.

Олинган та?лил материаллари, амалга оширилгандан сyнг, жамиятнинг э?тиёжларини ?ондирадиган ва яшаш учун максимал ?улайликни таъминлайдиган меъморий тузилишга эга бyлиш керак.

Социология – жамият ?а?идаги фан, унинг ташкил этилиши, ?аёти ва ривожланишининг турли ?ирраларини yрганади. Социология умумлаштиришнинг турли даражаларида ижтимоий ривожланиш тенденциялари ва ?онуниятларини yрганади.

Ижтимоий ривожланишнинг умумий назарияси социологиянинг архитектура ижтимоий фанини yз ичига олган махсус бyлимларини асосини ташкил ?илади ва умумлаштиради.

Ижтимоий масалаларнинг кенг доираси турар жой, турли хил дизайн объектлари – уй -жой, саноат мажмуаси, жамоат маркази ва бош?алар билан бо?ли? ижтимоий -архитектура тад?и?отлари дастурларининг хилма -хиллигини белгилайди ва ?оказо.

Яшаш му?итининг шаклланишида ижтимоий э?тиёжлар тарихан yзига хосдир. Улар ижтимоий фаровонликнинг умумий даражасини, ижтимоий муносабатларни, жамиятнинг моддий -техник ривожланишини акс эттиради.

1.3.Ижтимоий ва меъморий ша?арсозлик категорияларининг yзаро бо?ли?лиги.

Ўзаро муносабатларнинг ривожланиш тенденциялари: жамият – инсон – табиат – технология меъморий ва ша?арсозлик жараёнлари йyналишида ?ал ?илувчи а?амиятга эга. Келинг, бу муносабатлардаги энг му?им yзгаришларни ва уларнинг архитектура ва ша?арсозликнинг замонавий ривожланишидаги ролини номлайлик.

?удудий ме?нат та?симотининг ривожланаётган жараёнлари ва а?оли пунктлари ва минта?алараро шаклланиши ришталари лойи?алаштирилган ?удудий тизимлар ?ажмининг yсишини ани?лайди.

Aслида, бугунги кунда минта?авий ми?ёсда пайдо бyлаётган сиёсий-ишлаб чи?ариш мажмуалари ва ?исоб-китоб тизимлари нафа?ат ижтимоий-и?тисодий, балки ша?арсозликни тартибга солиш объектлари ?исобланади.

Aрхитектура бугунги кунда республикалар, йирик и?тисодий районлар ва умуман мамлакат ичида ?исоб -китобларни ташкил этиш вазифаларини юклаган ?удудий тизимларнинг янги кyламлари олдида турибди.

Оммавий ?урилиш объектлари – меъморларни дифференциациялаш талаби. хатто экологиянинг риторик бар?арорлигига мос келадиган, архитектура ?арорларининг узо?ро? муддатлари, турли хил ?урилиш э?тиёжларини инобатга олган ?олда, объектларнинг маълум ?арама-?аршилигига олиб келади.

Бу ша?арсозликни ижтимоий ?урилишнинг бош?а барча со?аларидан оммавий саноатни ривожлантириш вазифаларини бажаришга мажбур ?илади.

Ижтимоий тара??иётнинг маълум бос?ичларида олдиндан тахмин ?илинадиган улкан истеъмолчилар майдони сифатида режалаштиришни лойи?алаш ривожланиш ва фаровонлик даражаси – ?ар хил ижтимоий болаларнинг турмуш тарзи ша?ар ва ?ишло? а?олиси гуру?лари доирасидаги кенгайиш, ?аётнинг yзига хос хусусиятларининг э?тиёжларини миллий ва минта?авий манти?ий тад?и?отлар жамоасининг меъморий фаолиятини yчириш.

A?олидан бири (оилалар, ме?нат жамоалари ва бош?а ижтимоий гуру?ларнинг соддалаштирилганлиги) бу жараёнларнинг соддалиги учун яшаш му?итининг yзгаришига, ?абул ?илинган хизматлар, дам олиш, ишлаб чи?ариш ?арорларининг кераксиз стандартлашувига олиб келди, бир ва бош?а табиий объектлардан фойдаланиш.

?ишло? жойларида урбанизация амалиётининг кyплигига асосланган прогрессивлик ва зарурлик ?оялари асоссиз провокацион асословчи типологиялар сифатида яшаган оилалар келгусида ?аётнинг тар?алиши ва ?ишло? жойларининг кенгайиши, ?ишло?лар талабларининг фар?ланиши кyринади.

Бу ва бош?а ошхоналар оилаларнинг тузилишига, уларнинг бир ?анча ижтимоий асосларига ва энг аввало, барча хусусиятларга – ишнинг табиати, тушунишнинг дастлабки позициясига ёндашувларнинг соддалаштирилганлигини кyрсатди.

Даромад даражаси, таълим даражаси, ?озирги ва?тда, ижтимоий тенглик, худди шу жи?атлари билан бирга, ижтимоий замон сифатида кyриш керакки, та?лилда ижтимоий фаровонлик, минта?авий ва ижтимоий маданий yсишнинг умумий кyтарилиши ташкилотнинг yзига хос хусусиятларининг тескари бурилишига олиб келади – натижада фар?лар ва турар -жойларга бyлган талаблар ошади.
<< 1 2 3 4 5 6 7 8 ... 10 >>
На страницу:
4 из 10