Хаціна

– Ты знайшоy маiх дзяцей? Яны цяпер у бяспецы? Ты ж сыходзiy з сяла, паспеy знайсцi маiх дзяцей? Вы былi на «Зялёным лузе», у старой рабiны? Калi ласка, скажы, што ты iх выратаваy i адвёy да сваiх! А што з Вольгай? Чаму яна не вярнулася?

– Да каго адвесцi?… Я не разумею цябе. Пачакай са сваiмi дзецьмi. Я нiкога не ратаваy! Дзе я наогул? Ты пра… – не паспеy дагаварыць Алесь.

Мужчына кароткiм махам рукi далонню yдарыy шыракаплечага Алеся, скiвiца адчула моцны боль. Алесь злёгку ступiy назад i, не адчуваючы той жа злосцi, што збiралася y мужчыне, не стаy махаць у адказ кулакамi. Алеся яшчэ не адпусцiлi тыя yзрушэннi, якiя yжо на яго аказаy iншы свет. Хлопец яшчэ больш быy ашаломлены yзнiклым дыялогам i гэтак дзёрзкiмi паводзiнамi мужчыны.

– Чаму ж ты стаiш, як слуп? Бягi. Яны ж зараз знойдуць цябе, прыйдуць за табой! Заб'юць! Ратуйся! Што ты стаiш? Бяжы, дурань! Пакуль цябе y рабства не yзялi. Ратуй сябе i выратуй, калi ласка, маiх дзетак! – строга сказаy мужчына, нервова yздрыгваючы вуснамi.

З-за парушэнне свайго маршруту, з-за няштатнага прыпынку, бранзалет на шыi мужчыны загуy. Незнаёмец хрыпла задыхаy, затым стаy пляваць крывёю. У гэтым цяжкiм стане ён паспяшыy свайго каня i паплёy за iм ногi.

Воз хутка пакiнуy Алеся. Старыя, якiя сядзелi на лаyцы, схавалiся y хаце i баязлiва паглядалi з вокнаy. Тут жа перад хлопцам дружным натоyпам прабеглi басаногiя дзецi. Услед за iмi з-за павароту выйшла стройная дваццацiдвухгадовая дзяyчына y шэрым сарафане. У руцэ яна несла нейкi прадмет, больш падобны на празрыстую скрыначку, унутры якой, ляжалi два залатых шарыка i нейкiя правады. Дзяyчына, дайшоyшы да аслупянелага Алеся, паправiла сваю галаyную белую хустку, з-пад якой праз плячо легла светла-русая доyгая каса. Дзяyчынка была аднаго росту з хлопцам. Яна паглядзела сваiмi блакiтнымi вачыма на задуменнага Алеся i мiла яму yсмiхнулася. Затым нетаропка, абышоyшы яго, зрабiла некалькi крокаy, зноy павярнулася i зiрнула на светлавалосага незнаёмага прыгажуна. Алесь зачаравана глядзеy на yсю яе постаць, на мiлы тварык i y адказ усмiхаyся ёй. Тады ж ён зусiм забыyся пра yсё, што хвалявала яго, да яе з'яyлення. Калi ж дзяyчына адвярнулася i павярнулася y бок драyлянай хаты, робячы павольныя крокi, з Алеся спала yся задуменнасць i зачараванасць. Ён заyважыy, што на тонкай светлай шыi дзяyчыны не было нiякага чырвона-зялёнага бранзалета. Яна смела хадзiла па вулiцы.

Наперадзе, на адлегласцi шасцi хат, з-за зелянiны паказалiся yзброеныя людзi. Яны беглi да Алеся. Даносiyся надыходзячы глухi гул штурмавых нябесных машын. І, павярнуyшы галаву да дзяyчыны, хлопец не стрымаyся i хутка прамовiy:

– Пачакай. Не сыходзь! Дапамажы мне! – цiхiм голасам, заварушыy тонкiмi вуснамi Алесь.

Незнаёмка не пачула яго слоy i хлопец, робячы крокi y яе бок, зноy паспрабаваy зачапiць яе yвагу.

– Дзяyчына? Стойце!

Яна спынiлася ля самых уваходных дзвярэй драyлянай хаты, прыпадняла на yзровень галавы шэра-залаты прамавугольны прадмет, якi несла з сабой. Затым, дзяyчына дакранулася да яго кончыкамi пальцаy свабоднай далонi. І, быццам гуляючы на клавiшах, яна запусцiла невядомы Алесю прадмет. Унутры празрыстай скрыначкi зайгралi, забегалi залатыя шарыкi. Тады яна прымацавала на дзверы гэтае вынаходства. Адчынiла yваходныя драyляныя дзверы, а затым, зiрнуyшы на хлопца, вымавiла:

– Я ведаю, каго ты шукаеш…але табе пара дадому. – мiлым, звонкiм голасам сказала дзяyчына. – Эй, новенькi, салдаты iдуць за табой! Калi хочаш выжыць, то шустрэй за мной. І мы яшчэ yбачымся…i дакладна, гэта не сон!

Яна зайшла y хату, закрыyшы за сабой дзверы. Электронны прадмет, што быy прылеплены на дзвярах, мiгцеy жоyтым святлом. Унутры застаyся лётаць толькi адзiн шарык.

Алесь, ад усiх дзiвосных здарэнняy, павялiчыy свой крок i пабег за дзяyчынай. Калi ж ён моцна схапiyся за дзвярную ручку i адчынiy дзверы, ён не разважаючы пераступiy парог. І тут жа магiчны прадмет перанёс хлопца y бетонны падвал свайго сямейнага дома. Хлопец забег у яго, быццам працягваy уваходзiць у хату, быццам крочыy за той незнаёмкай. І, на хуткiм хаду, ён урэзаyся, уткнуyшыся y палiцы. Затым схапiyся за твар. Стукнуyшыся, лёгкi боль спынiy яго. Алесь хутка развярнуyся i падышоy да сцяны, трымаючыся за лоб ад болю. Шэрая сцяна была па-ранейшаму yпрыгожана белымi надпiсамi. Алесь прыцiснуyся спiной да яе, прыбраy далонь з iлба i прысеy, сагнуyшы каленi. Тады ж ён зноy убачыy на падлозе раскiданыя два пакiнутых залатых шара. Алесь у поyнай цiшынi сядзеy перад прадметамi. Ён думаy пра тое, цi было гэта yсё рэальным цi не, што ж на самай справе здарылася з iм за гэты кароткi час i цi было гэта фантазiяй сну цi ж нейкая навуковая бацькоyская распрацоyка?

Алесь Траyнiк зноy сваiмi моцнымi пальцамi злёгку крануy адзiн з шароy. Адкацiy яго ад сябе. Хлопец доyга сядзеy i прыслухоyваyся да тужлiвай цiшынi. Баяyся yзяць у рукi шар. І y гэты момант, у адзiн час, наверсе пачуyся выразны гучны стук. Алесь тузануyся yсiм целам, неспадзявана штурхнуy шар, а затым прыцiснуy правую руку да сябе, адчуy мяккасць свiтэра. Адцягнуyся ад памутнення. Яго цешыла, што на iм не было старой кашулi. І пазiраючы на выхад, хлопец устаy у поyны рост.

«Магчыма, гэта быy нейкi сон…усё добра, гэта быy сон.» – супакойваy сябе Алесь, пазбягаючы нервовага стану.

Хлопец хутка падымаyся, выбiраyся па жалезных прыступках з падвалу. У спешцы ён нават не глядзеy пад ногi. Зачынiшы yваход у падвал кароткiмi збiтымi дошкамi, якiя iдэальна ляглi, ствараючы эфект роyнай падлогi.

Стукi паyтарылiся, хтосьцi стукаy па yваходных дзвярах яго хаты.

– Секунду! – з лёгкай раздражнёнасцю, прамовiy Алесь.

З акна yжо бiла мяккае святло. Сонца yжо павольна сунулася па небе, ператвараючы прахалодную ранiцу y больш цёплы дзень.

У адзiнаццаць гадзiн, новага дня, Алесь здзiyленым позiркам паглядзеy на светлыя вокны, пад якiмi y белых сонечных промнях ляталi ледзь прыкметныя парушынкi. Ноч выслiзнула ад хлопца, i, не прымаючы глыбока гэтую iнфармацыю, Алесь сонна iшоy да дзвярэй. Адчынiy iх.

– Вiтаю! – адразу ж, з парога, вымавiла цёмнавалосая, каравокая дзяyчына y шэрым палiто да каленяy.

Ля yваходу Алесь сустрэy былую жонку Марыну. Яе тонкi твар не выдаваy радасцi гэтай сустрэчы. Яна несла з сабой толькi раздражненне i непаразуменне.

– Прывiтанне. – суха адказаy Алесь, не чакаючы i не жадаючы яе бачыць тут.

– Я yвайду? – настырна спытала Марына, паправiyшы свае доyгiя прамыя валасы.

– Так, вядома… – ахвотна адказаy ён.

Дзяyчына yвайшла y хату, стукаючы высокiмi абцасамi.

У хаце было няyтульна. Брудна. У куце раскiданыя рэчы, на стале бязладна ляжалi кнiгi.

– Як тут пыльна… – незадаволена сказала, горка скрывiyшы белы твар, дваццацiсямiгадовая Марына. – Я табе тэлефанавала, чаму ты не адказаy на выклiк? Можа я перашкодзiла табе сваiм з'яyленнем?! Што y цябе на лбе, упаy цi што? І ты добра глядзiшся y лапцях! – яна зiрнула на абутак былога мужа, а пасля, адышла y бок.

Маyчанне.

Спачатку, Алесь крануy невялiкую гематому y цэнтры iлба. Балюча.

– Гэта я спатыкнуyся… – неахвотна сказаy ён.

Затым, хлопец апусцiy галаву yнiз, зiрнуy на абутак. Замест чорных туфляy сорак чацвёртага памеру, на нагах былi свежа сплеценыя, з драyлянага лыка, лапцi. Алесь здрыгануyся знутры, страх зноy ахутаy яго. У вачах гарэла нявырашанасць i трывога. Хлопец зноy вярнуyся да мiнулых думак i yспамiнаy, якiя yсё больш адцягвалi яго ад рэальнасцi.

– Ты мяне чуеш? Алееесь?!.. – сказала Марына i, спрабуючы вярнуць хлопца да размовы, дакранулася да яго рук.

Ён абыякава падняy свае зялёна-сiнiя вочы на вытанчаную Марыну. На бледным твары хлопца не было yсмешкi, толькi палохаючая пантамiма граючых вачэй.

– Ты мяне чуy? Ты сур'ёзна маеш намер знесцi гэту хату? Можа, усё ж, паслухаеш мяне y апошнi раз i прадасi гэтую старую праклятую хацiну. Зямельны yчастак дасць больш грошай, чым проста знос i застой зямлi. Я магу табе дапамагчы прадаць. У мяне ёсць чалавек, якi возьмецца за гэту справу i возьме невялiкi працэнт ад здзелкi. – лёгкiм, звонкiм тонам у голасе пераконвала яго яна, пляскаючы сваiмi доyгiмi вейкамi цёмных вачэй.

– Паслухай, я дарма з табой падзялiyся сваiмi планамi на гэту хату. Але я yжо вырашыy, што нiчога не буду зносiць i тым больш прадаваць! – не пагадзiyшыся адказаy Алесь. – Абыдзешся ты без працэнтаy. Дарма ты прыехала…хопiць мне дзялiцца з табой сваiм жыццём… Мы не можам быць сябрамi! Сыходзь!

Алесь прысеy зусiм блiзка, каля, дзвярэй, на апошняе неразабранае крэсла. Ён апусцiy галаву i не меy намеру працягваць з ёй размову. Пачаy углядацца y лапцi. Хлопец жадаy толькi аднаго, разабрацца з тым, што адбылося з iм. Сёння Алесь не быy ласкавым i мяккiм, як часцяком, у зносiнах з Марынай. Яна перашкаджала яму сканцэнтравацца, перашкаджала добра абдумаць яго розныя версii мiнулай ночы.

– Та-ак…усё зразумела. Ты yсё той жа эгаiст! Ну i жывi тут…у гэтым лесе! Адзiн! Пра мяне можаш забыць!

Застукала чорным абуткам Марына i, адчуваючы, што ёй тут няма чаго рабiць, выйшла з хаты. Яна зрабiлася яшчэ больш злоснай i таму, хутка памчалася з участку. Алесь жа, пасля сыходу Марыны з хаты, устаy i падышоy да светлага акна з шэрымi фiранкамi, ён правёy позiркам ад’язджаючую машыну, а затым, блiзка падышоy да стала. На iм, сярод сiнiх i зялёных пыльных кнiг, ён адшукаy кiнуты iм раней бацькоyскi нататнiк. Алесь зноy узяyся за прачытанне ледзь разборлiвага почырку. Але на гэты раз ён больш старанна, сканцэнтравана праходзiy па старонках, спрабуючы yхапiцца i адшукаць самае галоyнае y iх. Почырк бацькi быy бязладны i таму з усяго нататнiка, Алесь змог прачытаць толькi гэта:

«Я знайшоy энергiю…пры вывучэннi i вынаходстве мной было даказана…ажыццяyленне…усё, што адбываецца y тым цi iншым свеце, нагадвае карту, якая дае магчымасць адшукаць згубленае, схаванае i дазваляе дакрануцца да… Карта…мэтай якой змянiць…гэтага свету… i не патануць у жаданнi застацца y iм.

Не давярай незнаёмцам, тым, хто кажа, што ведае цябе… Асцерагайся iх iдэй… Давярай толькi сабе…

Толькi адкрыyшы дзверы, узяyшыся за залатую ручку y выглядзе залатога шара з гравiроyкай, ты зможаш вярнуцца дадому цi ж перамясцiцца y iншы свет…усё залежыць ад колькасцi пр…ад думак…парталы вельмi цяжка адшукаць. Пакуль не ведаю, як гэта працуе i хто за гэтым стаiць. Працягваю скачкi. Смерць ад кулi y iншым свеце, гэта велiзарны i пакутлiвы боль…смерць з пакутамi адкiдвае, адматывае час, на хвiлiну назад, каб можна было пазбегнуць яе y будучынi…па словах вандроyнiка, якога я сустрэy на вайне…на сваiм шляху,…памерцi можна двойчы…памiраючы y трэцi раз, ты гiнеш назаyжды…немагчыма выбраць свет без спецыяльнага прыстасавання,…але я знайшоy яго…не разумею чаму, гэта не…я схаваy яго y…яны iдуць за мной, шукаюць мяне i хочуць забраць…забiць мяне.»

Многiя словы былi злёгку працёртыя, размазаны y момант напiсання свежымi залiшнiмi чарнiлам. Неакуратны почырк грузiy галаву сваiмi задачамi i не дазваляy нешта разабраць з першага разу.

Неспакойна доyга yглядаyся y бацькоyскi дзённiк Алесь.

Хлопцу цяжка было паверыць ва yсё адразу, у тое, што з iм адбывалася. Але нейкая частка яго верыла y чараyнiцтва i штурхала яго вярнуцца y падвал. Праз больш гадзiны роздумаy, хлопец схiлiy чашу вагаy у адзiн з бакоy.

– Бацька жывы! – жыва вымавiy Алесь сваiм цвёрдым голасам. – Ён дзесьцi там…

Да Алеся вярнулася надзея, смеласць i рашучасць. Але голад страyнiка i стомленасць усяго цела, прасiлi адкласцi на потым стараннасць, пошук чалавека. У тую ж гадзiну Алесь сабраyся y горад, каб паесцi i закупiць нейкiя прадукты на будучыню. А таксама купiць сабе новы абутак, памяняць лапцi. Цяпер жа ён меy намер затрымацца тут, у хацiне, прытармазiць запланаваны iм знос хаты. Алесь вырваyся з маркотнасцi сваёй душы i адчуваy, як жыццё паднесла яму новы выклiк. Ён не баяyся i нават зусiм не думаy пра тое, што таксама можа знiкнуць, як яго бацька.

Пакiнуyшы сваю машыну на платнай паркоyцы горада i вярнуyшыся дадому на таксi, пад поyным чыстым небам, Алесь вырашыy пiсьменна пастроiць свае далейшыя дзеяннi. Ён не хацеy, каб па прыездзе шэрыфа або каго-небудзь яшчэ, хтосьцi даведаyся аб яго прысутнасцi на гэтым участку. Хлопец тут жа зацягнуy пару выкiнутых прадметаy назад у хату, якiя былi яшчэ не занадта разабраны i маглi паслужыць яму y будучынi. Астатнi хлам ён перацягнуy i скiнуy за хатай. Затым, ён паеy набыты абед i ад стомы, лёг на свежае, набытае iм у горадзе, новае пасцельнае. Заснуy.

Паспаyшы yсяго толькi пяць гадзiн, Алесь ускочыy. Страшны сон бадзёра падняy яго з ложка. Гэтым вечарам, ён гатовы быy зноy вярнуцца y таемны падвал. У маyчаннi ён збiраy сябе да новых прыгод.