Оценить:
 Рейтинг: 0

Нигина ва Мирмалик

Год написания книги
2023
Теги
<< 1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 141 >>
На страницу:
41 из 141
Настройки чтения
Размер шрифта
Высота строк
Поля

Ин хабари номатлубро элчии Тэркенхотун ба самъи Аловаддин расонид ва иловатан гуфт: «Амри ол? чунин аст, ки Шумо ?ар ч? зудтар ба ??рган? ?озир шаведу ба шо?аншо?и нави Хоразм савганди садо?ат из?ор кунед!»

Аловаддини Текиш сахт барошуфт ва девонавор хандиду гуфт: «Султоншо? фа?ат ба ном султону шо? аст, вай на ?окими сари мо, балки додараки к?чаку ?адпасти аз миён поёни мост!!»

Тэркенхотун медонист, ки бахти баланди Султоншо? боиси ихтилоли ?авоси Текиш мешавад, аммо чунин ?авоби дурушт ва ихтилофи шадидро нигарон набуд. Ла?зае а?лаш тира гашт ва мавкиби як?илави худро фармуд, ки с?и ?анд тундбод шаванду волии саркаш ва тундсуханро дасту по баста, бо аспи тундрав, бо хории ?ар ч? тамомтар, кашон-кашон биёранд.

Гур??и саворони хосаи Тэркенхотун аз дарвозаи ??рган? набаромада, шо?писари паршикаста аллакай ба пойтахти ?арахитоиён – Баласо?ун расидаву ба с??бати маликаи он?о Чэн Тян мушарраф гашта буд. Вай дар о?ози муколама оиди модарандар ва фитнаю дасиса?ои ? шоирона ?исса?о гуфта, нобакори?ояшро бо сад ранг тасвир карду фа?монд, ки дарахти макри Тэркен сад реша андар ?ар реша дорад ва аввалин нияти нопоки вай тасарруфи тахту то?и маликаи ?арахитои?ост. Бинобар ин аллакай худашро Маликаи ?а?он эълон кардааст.

Текиш охирин сабза?ои умеди андакашро бо ашки шаш?атор шодоб гардонида, Маликаи муаззамаро модар хонд ва хайрхо?и хеш гардонд.

– Якумр фарзанди ?ал?абарг?ши шумоям ва хиро?и Хоразм бароятон бо ду дасти адаб меорам!

?умлаи охирин ?улфкушо гашт ва Малика Чэн Тян бо г?шу ?уши занона вовайлои модархонда бишнид ва ба имдодаш расиданро масли?ат дод. Мухтасар ва ?атъ? гуфт: «Барои ту он ч? имкон бошад, нак?? кунам!»

Лашкари ?арахитои?оро Фума – шав?ари Малика Чэн Тян фармонде? буду Текиш – сорбон. Ра?ора? ша?ру вилоят?ои со?или Сай?унро мусаххар ва хиро?гузор намуда, охири тирамо? ба Хоразм наздик расиданд. Аз нисф зиёди сипо?иён аллакай муслимин ва фармонбардори Текиш буданду бо ?ам?амаи да?шатрез ба ??рган? ворид шуданд. Текиш ба тахти подшо?? нишасту ?ар сол як-ду кишвареро фат? намуда, сар?ади мамлакати Хоразмшо?иёни Кабирро то сар?ади хилофати араб расонд. Ва?те вай дар Иро?и А?ам ме?ангид, шумхабар омад, ки Султоншо?и гуреза «пойга?и хилват – гурбаро давлат» г?ён ба Хоразм ?у?ум оварда, ??рган?ро му?осира намудааст. Оташи ?азаби Отсиз ончунон баланд аланга зад, ки имкони хом?ш кардан набуд ва бо суръати аз боди самум тезтар ?ониби Марв тохт. Аввали мо?и рамазон ба Абевард расиду миёнарав?о айёми муборакро таъкид намуда, ?арфи ошт? о?озиданд, вале хоразмшо?и ?аюр дигар ?е? касро г?ш накард ва бо як ?амла Сарахсро иш?ол намуд. Муста?физи ?алъаи подшо?? Бадриддин дар?ол калиди хазинаю дафинаро чун ?адяи идона ба Текиш супорид. Аз ин хиёнат р?зи равшани Султоншо? ба шаби тор табдил ёфту баъди ду р?з – дар арафаи иди фитр чашм аз олам п?шид.

– Ин хоразмшо?иён бера?му золим, бародаркуш будаанд! – гуфт Нигина ва ба назараш чунин намуд, ки аз дури?ои дур, аз ?абати осмон?о Текиш с?яш менигарад.

– ?ар кадомашон ?ар хел. Лекин Текишро аз ?ад зиёд золим ?исобидан норавост. Вай нисбати фу?аро ва сарбозон ме?рубон буд. Аз ин хусус мисол бисёру якеро намуна меорам, ки дар Бухоро шунидаам. Отсиз бо лашкари гарон ин ша?ри бузургро му?осира намуда, ба ?алабаи осон умедвор буд. Вале сокинони далеру гарданшах мардонавор му?обилият нишон дода, «болои с?хта – намакоб» хоразмшо?ро, ки як чашмаш аз захми тир нобино гашта буд, девонавор масхара карданд: ба саги якчашма ?авшану калонсув – к?ло?и хоразм? п?шондаю болои девори ?алъа бароварда, бо о?анги масхара нидо бароварданд: «Ана подшо?и Хоразм!» Баъд саги бечораро тирборон карда, аз болои девор каллапо партофтанду «Мана подшо?и Хоразм!» г?ён та??ир ба ав?и аъло расонданд. Сарбозони Текиш аз ?азаб дандон хойида, масхарабоз?оро «а?ина?ои кофир» номиданду гуфтанд, ки ?ама бухориёнро мисли сабзию пиёз реза-реза мекунанд. Вале, баъди фат?и Бухоро, Текиш сарбозонашро аз ?атли ом боздошта, гуно?и бухори?оро бахшид…

Текишшо? мо?е як маротиба бори ом медод ва дарди дили хал?ро мешунид. О?ангареро ба ?абули подшо? шарафёб гашта, бе ягон му?аддима гуфт: «Дар китоби шариф навиштаанд, ки м?ъмин бародари м?ъмин аст. Агар ба ин сухан эътимод дошта бош?, пас ману ту бародарем ва хо?иш мекунам, ?а?и маро аз хазина ба дастам супор, ки сахт э?тиё?мандам». Текиш фармуд, то ба он мард да? динори тилло ди?анд. О?ангар пул дар ?айб пин?он карда, бо о?анги ран?иш гуфт: «Магар ?а?и бародар аз хазинаю дафинаи бешумори подшо? ?амаг? да? динор аст?» Текиш хандид ва чунин посух гардонд: «Бархезу аз пайи зиндаг? шав, ки агар дигар бародарон низ мисли ту густох шаванд ва ?а?и хеш талабанд, шояд ба ту як танга нарасад!».

Нигинаро ?озир?авобии подшо? хуш омаду дандоннамо табассум намуд. Сайфуддин дар?ол ?иссачаи а?оибе замима кард:

– Пештарак гуфта будам, ки шо? Отсиз ба порс? шеъри равон менавишт. Иловатан мег?ям, ки шо? Текиш хунёгари хушовоз буду дар навохтани уд ма?орати комил дошт. Шабе дар гулзоре бо лоларухе ?имбазм ороста, бо ла?ни г?шнавоз байт мехонд:

Аз омаданат агар хабар медоштам,

Дар пеши ра?ат гули суман мекоштам.

Дар ав?и суруд шарфаи пойи бегона шунид. Аз ?асди нопоке пай бурда, бадо?атан матни сурудро та?йир доду пардаи овозро баландтар бардошт.

Аз омадани ту чун хабар ёфтаам,

Дар пеши ра?ат доми а?ал сохтаам.

Ва?те на?ароти нав бори дуюм садо дод, аз пушти дарахт марде ?он?авл? ?афо гурехт. Посбон?о дар як мижазан? дастгираш карданду маълум шуд, ки халифаи Ба?дод барои куштани шо?и Хоразм ?отили кироя фиристода будааст…

– Барои ч??

– Иро?и А?амро зери тасарруфи худ даровардани шо?и Хоразм ?а?ру ?азаби халифаи арабро ба ту?ён овард. Вай сараввал ба хубию хуш? Хоразмшо?ро ба итоат даъват карда, ба Текишу писараш ?утбиддин либос?ои фохираю т??фа?ои гаронба?о ва хати маншур фиристод, ?ро Султони Хуросон хонд. Вале Хоразмшо?и ма?рур аз аспи ?урур поён нафуромада, баръакс, боисрор талаб кард, ки дар маркази хилофат хутба ба номи Текиш хонда шавад. Албатта, аз чунин шакок? халифа Носир сахт ш?рид ва исмоили?оро бар ра?ми «Хоразмшо?и азхудрафта» ш?ронд, ки разманда?ои ?онфидо ва сила?ш?ри бисёр доштанду он ?отили зархарид ?ам узви ин тоифа буд. Аз ?ониби дигар сипо?иёни халифа низ ба ?у?ум гузаштанду му?ориба?ои шадид муддати мадид идома ёфт…

Текиш нахуст кори исмоилиёнро яктарафа карда, баъди ?алабаи ?атъ? дар Аламут барои забт намудани Иро?и Араб ва пойтахти хилофат лашкари азим гирд овард. Ш?ре дар олами ислом бархост! Дар ин ?алма?ал нидои шоири ?а?внигор За?ириддини Фороб? аз ?ама баланд садо дод: «Эй шо?и Хоразм! Акнун ки Иро?и А?амро со?иб шуд?, осуда нашин, лашкари ?аррор ба Иро?и Араб бифирист, то чун м?ру малах ба зодбуми ислом ?амла оранд, хоки поки ша?р?ои мунаввару муаззам олуда гардонанд, махмали сабзи Каъбаро ба я?мо баранд ва р??и му?аддаси пай?амбари гиромиро ноором кунанд. Сипас ба атроф якчашма нигару бифармо, ки лашкариёнат мас?иду мадраса?оро мисли хору хас бис?занд, уламои хирадмандро нимкушта ба оташ андозанд ва аз сари бузургворон калламанораи баланд чун к??и Арафот бисозанд. Баъде ки ин ?ама амали шайтон? ан?ом меди?ию кофир мешав?, он го? сари халифаро аз тан ?удо карда, ба ?оони ?арахитой бифирист, то ба ла?аби «кофири мутла?» сазовор шав?…»

?а?вияи тунду тез дуд аз димо?и Текиш баровард ва ?ада?а фармон дод, ки Форобиро аз таки замин бошад ?ам, дастрас намоянд, то нахуст ?ро «нимкушта ба оташи д?зах» андозад. Навкарон ба чор тараф тохтанду бо амри Парвардгор Азроил с?йи Текиш шитофт ва дар нимаро? – ?арибии ша?ри Нишопур «шо?и тираа?л» ?он ба ?аббор супурд…

?икояти андалеби хушнавои исфаранг? чун ба нуктаи таммат расид, Нигина бе?олона лу?ма партофт:

– Камакак дам гирем… Хеле хаста шудам…

Сайфуддин фа?мид, ки ба гапу таърихбоф? саргарм гашта, тай шудани масофаи т?лониро ?атто пай набурдааст.

– Баъди як зум ба Шамоха?алъа мерасем. Аз он ?о то ??рган? як ?адам ро? Андаке то?ат куну ?умлаи охиринро шунав: расо баъди як мо?и вафоти шо?и Хоразм – р?зи бистуми мо?и шаввали соли 596[9 - 3 августи соли 1200 мелод?] писари Текиш аз Турконхотун – шо?зодаи сию?афтсола ?утбиддин ба тахти хоразмшо?? нишаст…

Сайфуддин аз гуфтор лаб фур? баста, бо ниго?и сан?иш ?амс??баташро нигарист. Нигина маънии ниго?и шоирро зуд сарфа?м рафт ва ?арфе нагуфта, ба ?афо сар гардонду хаёлан де?аи Ворухро пеши назар овард: ?абда? сол му?аддам, ма?з дар ?амин р?зи муборак вай чашм ба олами ?аст? кушода буд… Он ва?т ?айр аз Абдулма?иди шоир ягон кас бовар надошт, ки мо?и навтул?ъ ва шо?и навзу?ур зери гунбади кабуди Хоразм ?ам?ирон мешаванд. Аммо шуд, он ч? Худо мехост ва инак, кабутарак дар остонаи ?арам ?анотак мезанад. Со?иби ?арам ?ро ч? сон ?абул мекарда бошад?

Пурсиши хотимав? посухи мухтасар дарёфт:

– Шо?аншо?и со?ибмурувватро надидаам. Фа?ат ?амин ?адар медонам, ки уламо ?ро подшо?и мукаррам мехонанду шоирон комрон мег?янд ва сипо?иён м??тарам медонанд. Давомашро дар ??рган? мебинем, валло?у аълам биссавоб…

Равзанаи якум. Нахустпайки шод? аз боби дар ду р?з ду модарбузург ёфтани ду ?унарвари «Сойкелд?»

Султон Му?аммади Хоразмшо? дар пойтахт ?узур надошт. Ша?наи ??рган? Сарир Малик ?ангоми исти?боли расм? дар назди дарвозаи шар?? ин хабарро ба Шо?зода ?алолиддин г?шрас карду баъдан тафсилот дод, ки му?орибаи ?алкунанда бо ?арахитои?о дар арафаи ан?омёбист ва хоразмиён дар ?ама ?аб?а?о пешсафу пир?занд.

– Ажда?ои пир ба танг омадааст, – гуфт ша?на. – Ан?ариб подшо?и пир?збахт ва пир?зразми мо чун ?амеша фоте?у сарбаланд ба ??рган? бармегарданд.

– Моро дастур ?аст, ки ба к?маки падар шитобем?

– ?азрати ?умоюн? аз касе мададе ва ионате тамаъ надоранд. ?атто хидмати Кучлукро рад кардаанд.

– Кадом Кучлук?

– Он хонзодаи найман?, ки аввал ба г?рхон домод шуду баъд исён карду душман шуд.

– Донистамаш, одами дилпур не ин Кучлук. Аз паканаи балвогар ?ар ла?за бояд э?тиёт шуд. Сало?и кор дар он мебинам, ки ?ар ч? зудтар худро ба па?л?и падар расонам!

Азми ?алолиддинро шунида, дили нозуки Нигина ношод шуд. Вайро ва?м пахш кард, ки агар шо?зода ?ро партофта равад, дар ша?ри мусофир?, мобайни одам?ои бегона ч? кор мекунад?! Саволомез ба Сайфуддин нигарист ва ?ро низ банди хаёл дида, зи?иаш дучанд гашт. Вале овози шо?зода ?алолиддин орому осуда садо дода, ?ама тирагиро бартараф сохт. Вай бо имои ангушт Шо?муроди К??истониро наздаш хонд:

– Эй саркарда, ме?мон?оро ба саройи ман бубар. Маро мебояд аввал вазир ва модаркалонро зиёрат карда, масли?атро пазонам. То сару гардан шустани шумо расида меоям.

Аз ишораи шо?зода Нигина, ки ?афтае ду бор нохун мечид, шарм дошт. Зеро ба ёд овард, ки як мо? ин тараф м?йи сар боз накардаву гармоба надидааст ва чун ба ойина нигарист, хи?олаташ дучандон шуд. Хайрият ки канизаки хидматгузор дар?ол ба гармоба бурду шамъ барафр?хта, дасторчаю шонаю лунг? ва собуни мушкб?й овард, бухорро баланд кард, ?ро ба суфаи мобайн шинонда, оби фотир бар сараш рехт. Нигина чирку чангу гарду ?убори ро?ро покш?й? намудаву нохун?ои дасту пойро чида, мисли пештара шабе?и гулбарги тару тоза гардид ва бо либос?ои наву шинаму зебо ба хонаи пазириш омад.

?айричашмдошт, Мирмаликро дид, ки ханда бар лаб тан?о нишастааст. ?ро тан?о дарёфта, ончунон мута?аййир гашт, ки ?атто салом гуфтанро фаром?ш кард:

– Шумо?! Кай омадед?? Ч? хел омадед, ки дар ду мо?и сафар ягон бор надидам?!

– Бо ро?и об? омадем мо… Аввал Сай?ун, баъд ?ай?унро киштисавор тай кардем.

– Шумо ?а?и?атан ?ам фарзанди дарё! ?е? аз об дил канда наметавонед… Ману А?мад-акоро ?амро?и худ нагирифтед?

– ?адафи мо саё?ат не, ом?хтани киштирон? буд. Пирам ба сад нафар муридони чобуксавори худ масли?ат доданд, ки малло?? ва идора кардани сафинаро ?ама?и?ата ёд гиранд.

– Чаро?

– Гуфтанд, ки ба як ?авон донистани чил ?унар кам аст. Акнун ту биг?й, ки ч? ?ол дор??

– Хайрият ки чунин р?зи Худо ва чунин пурсиш будааст! Ба саволатон ?авоб ?амин ки шуморо дида, аз шод? гул-гул шукуфтам! Магар намебинед?

– Мебинам. Туро хеле на?з мебинам! – гуфт бо о?анги дух?ра Мирмалик. – Туро дида, бовар кардам, ки дар ?ама ?о ва дар ?ама ?олат аз му?аббат гул шукуфон мешавад!
<< 1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 141 >>
На страницу:
41 из 141